دانش بومی
احمد سهرابی نیا؛ مجید منتظر ظهوری
چکیده
مالکیت اراضی، نظام ارباب – رعیتی و تقسیم محصولات کشاورزی داستانی به درازای تاریخ ایران زمین دارد. سیستم زراعی کشور از واگذاری و تقسیم اراضی تا سه مرحله کاشت، داشت و برداشت و نظام تقسیم محصولات و اخذ مالیات، نیازمند یک چرخه منظم نظارت و ثبت و ضبط در مناطق مختلف بوده است. در پژوهش حاضر ضمن بررسی روند زمینداری از ورود اسلام تا دوران ...
بیشتر
مالکیت اراضی، نظام ارباب – رعیتی و تقسیم محصولات کشاورزی داستانی به درازای تاریخ ایران زمین دارد. سیستم زراعی کشور از واگذاری و تقسیم اراضی تا سه مرحله کاشت، داشت و برداشت و نظام تقسیم محصولات و اخذ مالیات، نیازمند یک چرخه منظم نظارت و ثبت و ضبط در مناطق مختلف بوده است. در پژوهش حاضر ضمن بررسی روند زمینداری از ورود اسلام تا دوران قاجار، به بررسی دو مهر چوبی، که برای نشانه گذاری خرمنهای گندم و جُوی حاصل از زراعت زمینها استفاده میشده است، پرداخته میشود. در این مقاله، از مطالعات میدانی (مشاهده و مصاحبه) و مطالعات کتابخانهای بر پایه توصیف و تحلیل به منظور بررسی نوع مالکیت زمینها و نظامهای زراعت در منطقه مورد مطالعه و این دو مهرخرمن بهره‌گیری شده است. در این پژوهش ما بر آنیم تا ماهیت و کارکرد اینگونه مهرها را در بافت اقتصادی-اجتماعی و چرخه زراعت در روستای اسفندان و شهر کمیجان بررسی نماییم. همچنین سعی می گردد هویت و ماهیت این مهرها که توسط چه کسانی و در چه مواردی استفاده میشدند، مشخص گردد. از طرف دیگر ضمن توصیف ساختار مهرها به این مهم پرداخته خواهد شد که فرم، جنس، نقوش و عبارات بکار رفته بر روی آنها چه بوده است.
سهیلا یوسف وند؛ حسین بارانی؛ مژگان سادات عظیمی؛ حمید نیک نهاد؛ ابوالفضل شریفیان
چکیده
در پژوهش حاضر سوال اصلی نحوه درک دامداران از گیاهان در مراتع شور و قلیایی و رابطه بین آب، خاک و گیاه بود. گردآوری داده با استفاده از روش پیمایش میدانی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با دامداران مرتع اینچه‌برون شهرستان آققلا استان گلستان صورت گرفت. دامداران به 38 گونه گیاهی با ارائه نام محلی اشاره کردند. دانش سنتی دامداران نشان داد ...
بیشتر
در پژوهش حاضر سوال اصلی نحوه درک دامداران از گیاهان در مراتع شور و قلیایی و رابطه بین آب، خاک و گیاه بود. گردآوری داده با استفاده از روش پیمایش میدانی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با دامداران مرتع اینچه‌برون شهرستان آققلا استان گلستان صورت گرفت. دامداران به 38 گونه گیاهی با ارائه نام محلی اشاره کردند. دانش سنتی دامداران نشان داد زمین در مراتع ترکمن‌صحرا یا شیرین است یا شور و به جای این دو اصطلاح، اصطلاحات سالم - ناسالم و خوب - بد نیز در توصیف نوع زمین کاربرد دارند. دامداران در ادامه هفت طبقه خاک شیشهای، شُر، مرطوب، نائور، تپهای، قرمز و سیاه را معرفی کردند که در هر یک از این طبقات گونههای گیاهی خاصی حضور دارند. نتایج این پژوهش نشان داد دامداران ترکمن از دانش غنی در خصوص توصیف گیاهان و زیستگاههای آنها برخوردار هستند. نوآوری این مطالعه استفاده از دانش سنتی دامداران ترکمن در شناسایی گیاهان، طبقات خاک و ویژگیهای آن بود که برای اولین بار در منطقه انجام شده است. پیشنهاد میشود سیاستگذاری در زمینه مدیریت منابع طبیعی ایران جهت استفاده از دانش بومشناختی سنتی جوامع محلی، برنامهریزی و تصمیمگیری از پایین به بالا را نیز مد نظر قرار دهد.
اصغر عسگری خانقاه؛ عطیه آذرشب؛ بهروز روستاخیز
چکیده
مقاله حاضر به مطالعه نظام غذایی بومی و سنتی ساکنان بلوچ روستای دامن واقع در شهرستان ایرانشهر پرداخته است. هدف از انجام پژوهش تشریح نظام غذایی این مردم، تعیین و بررسی عناصر تشکیل‌دهنده آن و سازوکارهای موجود در این نظام غذایی سنتی اسـت. پژوهش کنونی با بهره‌گیری از روش کیفی مردم‌نگاری انجام شده و در آن از تکنیک‌هایی چون مصاحبه، ...
بیشتر
مقاله حاضر به مطالعه نظام غذایی بومی و سنتی ساکنان بلوچ روستای دامن واقع در شهرستان ایرانشهر پرداخته است. هدف از انجام پژوهش تشریح نظام غذایی این مردم، تعیین و بررسی عناصر تشکیل‌دهنده آن و سازوکارهای موجود در این نظام غذایی سنتی اسـت. پژوهش کنونی با بهره‌گیری از روش کیفی مردم‌نگاری انجام شده و در آن از تکنیک‌هایی چون مصاحبه، مشاهده و مشاهده مشارکتی بهره گرفته شده است. مطالعه ما در این نظام سنتی بیانگر تأثیر قابل توجه محیط طبیعی ساکنان و نیز، دخالت عوامل فرهنگی و اجتماعی در شکلدهی به یک سیستم غذایی بومی در منطقه میباشد. درواقع، در این ارتباط تنگاتنگ میان خوراک و عوامل طبیعی، عوامل اجتماعی- فرهنگی و عوامل اقتصادی، دستهای از مفاهیم بهطور پیوسته تولید و بازتولید شده که در نهایت، هم منجر به هویتیابی غذاهای بومی روستا و هم هویتیابی ساکنان روستا گردیده است. بهطورکلی، با بررسی مجموع عوامل یادشده نوعی فرهنگ غذایی در میان مردمان روستا برجسته شده که شاکله آن مبنایی برای هویتیابی و تمایز آنها از ساکنان نقاط دیگر گردیده است.
