مهدی رئیسی نافچی؛ خاطره طالبی؛ میترا آزاد
چکیده
سیاه‌چادر نوعی مسکن عشایری است که ساختار آن متناسب با عوامل جغرافیایی و فرهنگی هر ایل تعیین می‌شود. ساختار سیاه‌چادر ایل سنگسر(مشهور به گوت) ترکیبی از دستبافتهها با مصالح بنایی است. بسترسازی در سیاهچادرهای سایر ایلات نیز انجام می‌شود با این تفاوت که در زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر(مشهور به گوتکِمال) علاوه بر ...
بیشتر
سیاه‌چادر نوعی مسکن عشایری است که ساختار آن متناسب با عوامل جغرافیایی و فرهنگی هر ایل تعیین می‌شود. ساختار سیاه‌چادر ایل سنگسر(مشهور به گوت) ترکیبی از دستبافتهها با مصالح بنایی است. بسترسازی در سیاهچادرهای سایر ایلات نیز انجام می‌شود با این تفاوت که در زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر(مشهور به گوتکِمال) علاوه بر ایجاد حریم و بستری هموار با ایجاد دیوارهها و سکوهایی کوتاه با مصالح بنایی نوعی فضاسازی صورت میگیرد که پس از برچیدن سیاه‌چادر باقی میماند و در سال بعد با مرمتهای جزئی مجدداً مورداستفاده قرار میگیرد. در دهههای اخیر با افزایش خانهسازی در ییلاقات استفاده از سیاه‌چادر کمرنگ شده، لذا شناسایی و مستندنگاری معدود نمونههای باقیمانده فی‌نفسه ارزنده است. در این مقاله با شناسایی و بررسی 5 نمونهی موجود از زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر به روش توصیفی ـ تحلیلی، یک دستهبندی از ساختار این زیرسازیها ارائه شده است. متغیرهای بررسی‌شده شامل موقعیت و ویژگی استقرارگاهها در منطقه، تأثیر توپوگرافی و شرایط جغرافیایی بر طراحی، ابعاد، کاربری، فرم، دسترسی و مصالح است. نتایج نشان میدهند تغییراتی در ابعادوفرم، نوع مصالح و فضاهای ارتباطی و جابه‌جایی کاربریها در نمونههای جدید به وجود آمده‌است. به نظر میرسد ادامهی این روند، گوتها را از کاربری و کارآمدی اصیل خود دور خواهد‌کرد.
سید محمد چاووشی؛ جلال الدین رفیع فر
چکیده
هدف این مقاله علاوه بر توصیف ویژگی‌های مادی، فنی و ساختاری سیاه‌چادر سنگسری، تحلیل فرهنگی و زیست‌محیطی فضاهای مختلف آن نیز می‌باشد که بر اساس یک مطالعه کیفی میدانی با رویکرد مردم‌نگاری در اقامتگاه‌های ییلاقی در نه طایفه از عشایر کوچنده و دامدار سنگسری که هنوز به شیوه سنتی زندگی می‌کنند نوشته‌شده است. در گرداوری داده‌ها علاوه ...
بیشتر
هدف این مقاله علاوه بر توصیف ویژگی‌های مادی، فنی و ساختاری سیاه‌چادر سنگسری، تحلیل فرهنگی و زیست‌محیطی فضاهای مختلف آن نیز می‌باشد که بر اساس یک مطالعه کیفی میدانی با رویکرد مردم‌نگاری در اقامتگاه‌های ییلاقی در نه طایفه از عشایر کوچنده و دامدار سنگسری که هنوز به شیوه سنتی زندگی می‌کنند نوشته‌شده است. در گرداوری داده‌ها علاوه بر اسناد از فنون مختلف مردم‌نگاری شامل حضور سه‌ماهه در میدان، مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه‌های گروهی، فردی، باز و نیمه ساختم‌اند استفاده‌شده است. این مطالعه به لحاظ نظری چند سویه اما تأکید آن بر محیط و فنون به‌عنوان مهم‌ترین عوامل شکل‌دهنده فرهنگ است. یافته‌ها به لحاظ محتوا شامل توصیف دقیق ساختار مادی سیاه‌چادر، فنون سنتی مرتبط با ساخت پوشش آن و تحلیل مردم شناختی فضاهای داخلی و پیرامونی گوت در ارتباط با محیط فرهنگی و طبیعی می‌باشد. آنچه در این تحقیق در مقایسه با مطالعات توصیفی پیشین یک مزیت محسوب می‌شود این است که به توصیف و تحلیل تواما پرداخته است. مهم‌ترین نتیجهٔ این مطالعه این است که تطابق همزمان گوت با محیط‌زیست و همچنین با سایر عناصر فرهنگی به‌ویژه سبک زندگی، شیوه معیشت، تقسیم‌کار، امر قدرت و خویشاوندی موجب شکل‌گیری نوعی الگو در چیدمان فضایی داخل گوت، اموری که در آن‌ها جریان دارند و کنشگرانی که در آن‌ها به فعالیت می‌پردازند شده است.
