محمدحسین پاپلی یزدی
چکیده
بیشک مهمترین وظیفه در دامداری سنتی بر عهده چوپان است،زیرا بدون چوپان دامداری سنتی امکان ندارد. در سالهای اخیر چوپان و بهویژه چوپان خوب نایاب شده است و به همین علت دامداری با مشکلاتی اساسی روبروست. نگارنده دامدارانی را میشناسد که به علت کمبود چوپان، دامداری را رها کردهاند. کسانی که با دامداری سروکار ندارند تصور میکنند که ...
بیشتر
بیشک مهمترین وظیفه در دامداری سنتی بر عهده چوپان است،زیرا بدون چوپان دامداری سنتی امکان ندارد. در سالهای اخیر چوپان و بهویژه چوپان خوب نایاب شده است و به همین علت دامداری با مشکلاتی اساسی روبروست. نگارنده دامدارانی را میشناسد که به علت کمبود چوپان، دامداری را رها کردهاند. کسانی که با دامداری سروکار ندارند تصور میکنند که هرکس میتواند کار چوپان را بر عهده بگیرد و یا هر دامداری چوپان است؛ درحالیکه ممکن است کسی جزو عشایر باشد و ۵۰ سال هم دامداری کرده باشد ولی «چوپانی» نداند؛چرا که چوپانی کاری ست تخصصی. وقتی چوپان ناوارد گله را هدایت کند، گوسفندمرگی،گرگ زدگی،کاهش کیفی و کمی شیر،روغن،پشم و پوست،گوشت و تخریب مرتع حتمی است.در دامداری سنتی چوپان نقش اجتماعی مهمی بر عهده دارد؛او واسطهالعقد افراد محله (ملّه- مال-بینه) است. بهطور سنتی چوپان یک ساله گرفته میشود. درست در موقع تشکیل گله و محله چوپان استخدام میشود و همه افراد محله میبایست مزد چوپان را به نسبت تعداد دامهایشان بپردازند. در این مقاله سعی شده است به مهمترین تحول ایجادشده در روابط بین چوپان و مالکان گوسفندان، که پولی شدن مزد چوپان است، پرداخته شود .
نادر پیری اردکانی
چکیده
در معماری ایران بوکن[1] کاربردهای متعددی دارد. جغرافیا و محیط تعیینکننده شکل ساختاری بوکن است. در استان کویری یزد نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی، بوکنها به چند دسته تقسیم میشوند. هرکدام از این نوع بوکنها بر اساس ساختار کاربردی آن در دل زمین تعبیه میشوند. بوکنهای چوپانی با توجه به موقتی بودن و فقط نگهداری از دام ساختار ...
بیشتر
در معماری ایران بوکن[1] کاربردهای متعددی دارد. جغرافیا و محیط تعیینکننده شکل ساختاری بوکن است. در استان کویری یزد نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی، بوکنها به چند دسته تقسیم میشوند. هرکدام از این نوع بوکنها بر اساس ساختار کاربردی آن در دل زمین تعبیه میشوند. بوکنهای چوپانی با توجه به موقتی بودن و فقط نگهداری از دام ساختار خاص خود را دارند. شاید چوپان به مدت چند ماه از آن بهره نبرد و بعد با توجه به نبود علوفه در دشت به مکان دیگر مهاجرت کند. بوکنهای انسانی که شاید قدمت آن بهپیش از تاریخ هم برسد معمولاً در حاشیه رودخانههای فصلی حفر شدهاند. این نوع بوکنها با توجه به اینکه محل استقرار بشر بوده از ساختار معماری بهتری برخوردار هستند. در این مقاله به سبب اینکه رویکرد ما بوکنهای مقنیها میباشد به بررسی بیشتری در این حوزه پرداخته شده است. اگرچه از نظر کالبدی و کارکردی بوکنهای مقنیها را میتوان گونهای از بوکنهای سکونتی محسوب نمود ولی بهواسطه موقتی بودن سکونت در این فضاها یک سری اقتضائات و ویژگیهای معماری خاص خود را دارند که در این مقاله بدان پرداخته میشود.ناگفته نماند برخی از قناتهای روستایی یا قناتهایی که طول کوره آن خیلی بلند نیست بوکن دائمی دارند و همواره مقنیها برای استفاده و پیشکارکنی از آنها بهره میبردند. بوکنهای چوپانی و بوکنهای مقنیها از جمله شاخصترین بوکنهایی موردی شهرستان اردکان یزد هستند که در این مقاله به اقتضا بدان پرداخته میشود. [1]- بوکَن (بروزن سوزن)