ORIGINAL_ARTICLE
ساخت اولین دست مصنوعی در غرب ایران
چکیده کار منبع فرهنگ، ارزش و احترام انسانی است. قبل از ورود تکنولوژی غالب زحمت و رنج ناشی از کار بر دوش بدن انسان بود. در فرایند کار نقش دست و پا محوری و اساسی بوده است. آهنگری شغلی است که پیش از هر چیز متکی بر نیروی فیزیکی بدن است. در آهنگری سنتی در سنندج یکی از آهنگران دست خویش را هنگام کار از دست می دهد. او با همت و تلاش خویش اولین دست مصنوعی را برای خویش می سازد. هدف این تحقیق بررسی چگونگی ساخت و کارکرد آن دست مصنوعی است. روش تحقیق میدانی و تکنیک جمع آوری داده ها مصاحبه با خانواده این صنعت گر و همکاران او در سنندج بوده است. یافته ها نشان می دهد که وقتی استاد آهنگری به نام صوفی محمد امانتی دست خویش را بر اثر انفجار گلوله توپ در کوره آهنگری از دست می دهد ، در حوالی 1320 هجری شمسی دستی آهنی برای خویش می سازد که در هنگام کار آهنگری با آن کار می کرده است. او با ساختن این دست تا پایان عمر آهنگری را ادامه داده و پس از او این دست توسط خانواده محافظت شده است. اطلاعات در این مورد از سویی باعث افزایش دانش ماو از دگر سو میراث فرهنگی ما را غنی تر می سازد. کلید واژه: اولین دست مصنوعی،آهنگری، صوفی محمد امانتی ، ،سنندج
https://qjik.atu.ac.ir/article_7903_0b740bc185e7b9d829fd9d1ed0dc7a39.pdf
2016-08-22
1
22
10.22054/qjik.2017.20021.1055
"اولین دست مصنوعی"
"آهنگری"
"محمد امانتی "
فریدون
حسین پناهی
zhiani.jwan@gmail.com
1
پژوهشگر حوزه دانش های بومی ایران
LEAD_AUTHOR
حسین
محمدزاده
h.mohammadz11@gmail.com
2
استادیار جامعه شناسی دانشگاه پیام نور و پژوهشگر حوزه دانش های بومی
AUTHOR
منابع کتبی
1
الوانی، سید مهدی. (1385)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی، چاپ بیست و هشتم.
2
ایازی، برهان. (1360)، آیینه سنندج، تهران: ناشر؟؟؟؟؟؟.
3
بطحایی، فریدون. (1391)، از کورسان تا کردستان، سوئد: خانه هنر و ادبیات گوتنبرگ.
4
شکوهی، فرهنگ. (1391)، حرف و مشاغل قدیم مردم سمنان و کشور، سمنان: انتشارات حبله رود.
5
شهری، جعفر. (1378)، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، زندگی و کسبوکار، جلد سوم، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ سوم.
6
دی یر، پیتر. (1388)، تاریخ علم، ترجمه: عبدالحسین آذرنگ، نگار نادری، تهران: انتشارات سخن.
7
حقشناس، محیالدین. (1378)، شارهکهم سنه، تهران: پانیذ.
8
طاریمرادی، محمد. (1391)، تاریخ سنندج در عصر صفوی، سنندج: آراس.
9
فایرابند، پل. (1383)، چگونه باید از جامعه در مقابل علم دفاع کرد، ترجمه: شاپور اعتماد؛ در کتاب مجموعه مقالات فرهنگ و تکنولوژی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
10
وولف، هانسن. (1388)، صنایعدستی کهن ایران، ترجمه: سیروس ابراهیمزاده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
11
سایت انجمن پروتز ایران -isaop.ir
12
Kim m, Norton. (2007). A brief history of prosthetics, IN Motion, vol 17, issue 7, nov Des.
13
منابع شفاهی
14
امانتی، محمد صدیق. (1393)، سنندج.
15
امانتی، فرخ. (1393)، نوه محمد امانتی، سنندج.
16
امانتی، فلورا. (1393)، نوه محمد امانتی، سنندج.
17
امانتی، هیرش. (1393)، نوه محمد امانتی، سنندج.
18
افراسیابیان، نعمت. (1393)، .سنندج.
19
باباخانی، حاج سیفالله. (1393)، 90 ساله، سنندج.
20
پناهیده، رحمت. (1393)، سنندج.
21
غلام ویسی، غلام. (1393)، 77 ساله، سنندج.
22
کوره داوودی، باقر. (1393).،77 ساله، سنندج.
23
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه دانش تهیه انواع غذا با بهره گیری از گیاهان خودرو توسط عشایر
دانش بومی بخشی از فرهنگ یک سرزمین است که شیوههایی از چگونگی سازگاری یک جامعه نسبت به شرایط زیست بوم را دربرمیگیرد. ثبت و جمعآوری این دانش اغلب به عهده مردم نگاران است. یکی از زمینههای کارآمد در پژوهشهای مردم نگارانه ثبت دانش بومیان در زمینه طبخ غذا با استفاده از گیاهان مختلف در محل زیست آنهاست که امری کاملا درگیر با مسائل اجتماعی و فرهنگی است و به همین دلیل موضوع کار مردم نگاری و مردم شناسی نیز میباشد. در این تحقیق که در مرتع دیلگان استان کهگیلویه وبویراحمد صورت گرفت، ابتدا گیاهانی که تمام یا بخشی از اندام آنها به عنوان غذای اصلی یا طعم دهنده مورد استفاده بود، شناسایی گردید. این گیاهان فرمهای رویشی مختلف درختی، بته و علفی را دربرداشته و شامل میوه درختان، برگ، ساقه گل دهنده و پیاز گیاهان علفی و بتهای بودند. در ادامه با استفاده از مصاحبه باز و مشاهده مشارکتی نام و شیوه طبخ خوراکهای محلی تهیه شده توسط عشایر منطقه جمع آوری شد. در مجموع 21 گیاه خوراکی شناسایی و شیوه طبخ 24 نوع غذا ثبت و مکتوب گردید. نتایج این بررسی مبین آن است که یکی از جلوههای کارآمد و سرشار از تنوع زندگی عشایری، استفاده از گیاهان مختلف در تهیه غذاهای سنتی بوده که توسط مادران ایل نسل به نسل و سینه به سینه تاکنون منتقل شده است. تهیه بخش اعظمی از خوراکیهای فراهم شده در خانوار عشایری به گونهای است که در اغلب آنها گیاهان بخش اصلی را تشکیل داده و یا به عنوان طعم دهنده مورد استفاده واقع میشوند.
https://qjik.atu.ac.ir/article_7899_d93820d23356f95ea3ec473007687f0a.pdf
2016-08-22
23
58
10.22054/qjik.2017.7748.1011
دانش بومی
گیاهان خودرو
دیلگان
گیاهان خوراکی
غذاهای سنتی
محمد رحیم
فروزه
rfroozeh@yahoo.com
1
استادیار مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
LEAD_AUTHOR
غلامعلی
حشمتی
heshmat.a@gmail.com
2
استاد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
حسین
بارانی
barani.h@gmail.com
3
دانشیار مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
- بلوکباشی، علی. (1392)، آشپزوآشپزخانه: پژوهشیانسانشناختیدرتاریخاجتماعیهنرآشپزی، تهران: جاوید.
1
- حسنزاده، علیرضا. (1387)، خوراکوفرهنگ، تهران: مهرنامگوسازمانمیراثفرهنگی.
2
- طیبی، حشمتاله. (1380)، مبانی جامعهشناسی ایلاتوعشایر. انتشارات دانشگاه تهران.
3
- عمادی، محمدحسین و عباسی، اسفندیار. (1378)، حکمت دیرین در عصر نوین: کاربرد دانش بومی در توسعه پایدار. انتشارات مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی، تهران: وزارت جهاد کشاورزی.
4
- غفاری، یعقوب. (1391)، غذاهای سنتی مردم بومی استان کهگیلویه و بویراحمد. اصفهان، انتشارات بهتا پژوهش.
5
- فاضلی، نعمتالله. (1392)، پشتدریاهاشهریاست: فرایندها، روشهاوکاربردهایمردمنگاریشهری، تهران: تیسا.
6
- گوهریان، پریا. (1388)، سفرههایآسمانی: سفرههاینذریایرانیان، همدان:هانی.
7
- ایزدی جیران، اصغر. (1392)، چشیدن مناسک: مردمنگاری حسی غذای نذری در تهران. پژوهشهای انسانشناسی ایران، 2.
8
- بارانی، حسین؛ بهمنش، بهاره و شهرکی، محمدرضا. (1390)، دانش بومی گیاهشناسی گیاهان دارویی منطقه چهارباغ از مراتع استان گلستان. فصلنامه دانش بومی، 2.
9
- بوذرجمهری، خدیجه و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. (1384)، تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه پایدار. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 1.
10
- بوذرجمهری، خدیجه. (1382)، جایگاه دانش بومی در توسعه روستایی پایدار. مجله جغرافیا و توسعه، 1.
11
- حاجی علی محمدی، هما.، تقوی شیرازی، مریم و قربانی، عبدالباسط. (1385)، اطلس مردم گیاهدرمانی ایران، فصلنامه علوم اجتماعی، 34 و 35.
12
- دهکردی، نصراله؛ نوروزی، مصطفی و صفایی عزیز، علی. (1391)، جمعآوری و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهر جندق. مجله طب سنتی اسلام و ایران، 1.
13
- ذوالفقاری، بهزاد؛ صادقی، مسعود؛ تیری، ایمان و یوسف علی تبار، مقداد. (1391)، جمعآوری، شناسایی و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهر بابل. مجله طب سنتی اسلام و ایران، 1.
14
- شیبانی، سیمین. (1381)، » سفرهایرانی«، ایرانشناسی، 56.
15
- علیزادهاقدم، محمدباقر. (1391)، » تحلیلجامعهشناختیسبکغذاییشهروندانتبریزی«، رفاه اجتماعی، 12.
16
- فرهادی، کاوه و سالمی قمصری، مرتضی. (1393)، مدیریتدانشنگهداریخوراکدرایران. موردمطالعه: طبقهبندیسنتیخوراک، دوفصلنامهدانشهایبومیایران، 1.
17
- فرهادی، مرتضی. (1385)، گیاه مردمنگاری با چکیده و نمونههایی از گیاه مردمنگاری گیاهان خودروی کمره. فصلنامه علوم اجتماعی، 34 و 35.
18
- قادر زاده، امیدوغلامی، احمد. (1392)، » مطالعهکیفیدلالتهایمعناییغذاوتناولآننزدزنان. «زن درتوسعهوسیاست، 11.
19
- مقصودی، منیژه؛ پارسا پژوه، سپیده. (1390)، گیاه قومشناسی منطقه پس قلعه در شمال شهر تهران، پژوهشهای انسانشناسی ایران، 2.
20
- میردیلمی، سیده زهره؛ حشمتی، غلامعلی؛ بارانی، حسین. (1389)، مطالعهاتنوبوتانیواتنواکولوژیگونههایداروییکچیک (مطالعهموردیمراتعکچیکدرشمالشرقاستانگلستان)، فصلنامه دانش بومی، 1.
21
- وکیلیان، سیداحمد. (1385)، » گزارشهمایشسفرههاینذری«، فرهنگمردم، 18.
22
- دیف رخش، سیده معصومه. (1391)، بررسی دانش بومی مهمترین گونههای غیر علوفهای منطقه دلی کما، استان کهگیلویه و بویراحمد. پایاننامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
23
- فروزه، محمدرحیم. (1393)، بررسی اتنوبوتانی و پیشبینی زیستگاه مطلوب برخی از گونههای مرتعی (مطالعه موردی مرتع دیلگان، استان کهگیلویه و بویر احمد). رساله دکتری علوم مرتع. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
24
- سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، (1388)، مطالعات تفصیلی اجرایی حوزه آبخیز دیلگان.
25
- Howes, D. (1991). "Sensorial Anthropology", The Varieties of Sensory Experience: A Sourcebook in the Anthropology of the Senses. In: (Ed.), Howes, D. Toronto: University of Toronto Press.
26
- Warren, D., Cashman, M., and Cashman, K. (1988). Indigenous knowledge for sustainable agricultureand rural development, Gatekeeper Series, International Institute for Environment. London.
27
- Howes, D. (2013). "The Social Life of the Senses", In Ars Vivendi Journal, 3.
28
- Kunwar, R., and Bussmann, R.W. 2008. Ethnobotany in the Nepal Himalaya. Journal of Ethnobotany and Ethnomedicine. 24.
29
- Qureshi, R., and Ghufran, M.A. (2007). Indigenous knowledge of selected medicinal wild plants of district attock, punjab, Pakistan. Pakistan Journal of Botany. 7.
30
- Rajendran, S.R., and Maharajan, M. (2011). Wild Edible Plant Diversity of Kotagiri Hills a Part of Nilgiri Biosphere Reserve, Southern India. Journal of Research in Biology. 2.
31
- Sutton, D. (2010). "Food and the Senses", In Annual Review of Anthropology. 39.
32
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه مردم شناختی گوت: مسکن سنتی عشایر سنگسری در ییلاق
هدف این مقاله علاوه بر توصیف ویژگیهای مادی، فنی و ساختاری سیاهچادر سنگسری، تحلیل فرهنگی و زیستمحیطی فضاهای مختلف آن نیز میباشد که بر اساس یک مطالعه کیفی میدانی با رویکرد مردمنگاری در اقامتگاههای ییلاقی در نه طایفه از عشایر کوچنده و دامدار سنگسری که هنوز به شیوه سنتی زندگی میکنند نوشتهشده است. در گرداوری دادهها علاوه بر اسناد از فنون مختلف مردمنگاری شامل حضور سهماهه در میدان، مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبههای گروهی، فردی، باز و نیمه ساختماند استفادهشده است. این مطالعه به لحاظ نظری چند سویه اما تأکید آن بر محیط و فنون بهعنوان مهمترین عوامل شکلدهنده فرهنگ است. یافتهها به لحاظ محتوا شامل توصیف دقیق ساختار مادی سیاهچادر، فنون سنتی مرتبط با ساخت پوشش آن و تحلیل مردم شناختی فضاهای داخلی و پیرامونی گوت در ارتباط با محیط فرهنگی و طبیعی میباشد. آنچه در این تحقیق در مقایسه با مطالعات توصیفی پیشین یک مزیت محسوب میشود این است که به توصیف و تحلیل تواما پرداخته است. مهمترین نتیجهٔ این مطالعه این است که تطابق همزمان گوت با محیطزیست و همچنین با سایر عناصر فرهنگی بهویژه سبک زندگی، شیوه معیشت، تقسیمکار، امر قدرت و خویشاوندی موجب شکلگیری نوعی الگو در چیدمان فضایی داخل گوت، اموری که در آنها جریان دارند و کنشگرانی که در آنها به فعالیت میپردازند شده است.
https://qjik.atu.ac.ir/article_7902_dcc986d41e184133bc4c44e411b06387.pdf
2016-08-22
59
106
10.22054/qjik.2017.10553.1015
ایل سنگسری
گوت
کوچندگان
فرهنگ
ییلاق
سید محمد
چاووشی
jrafifar@ut.ac.ir
1
کارشناس ارشد مردم شناسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
جلال الدین
رفیع فر
dr.chavoshi1963@gmail.com
2
استاد مردم شناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
- اعظمی سنگسری. چراغعلی. (1349)، باورهای عامیانه مردم سنگسر، مجله هنر و مردم، شماره 92.
1
- ................................ . (1351)، درمان بیمارها و زخمها در سنگسر، مجله هنر و مردم، شماره 119 و 120.
2
- ................................. . (1352)، سنگسر و واژه سنگسری، مجله گوهر، سال اول، شماره 7.
3
- ................................. . (1371)، تاریخ سنگسر، مهدیشهر، مؤلف.
4
- اعظمی سنگسری. لیلا. (1366، الف)، گوت و گوه، درآمدی بر آیین چادرنشینی سنگسریها – مهدیشهر، مجله نامه فرهنگ ایران، دفتر دوم.
5
- ................................. . (1366، ب)، ساختار خیل سنگسری، مجله نامه فرهنگ ایرانیان، دفتر سوم.
6
- ........................... (1366، ج)، آیین گلهداری سنگسر (مهدیشهر)، نامواره دکتر افشار، شماره 23.
7
- پاکزادیان. حسن. (1388، الف)، گاهشماری سنگسری بر پایه یافتههای تاریخی، سمنان: حبله رود.
8
- ......................... . (1388، ب)، آسئنک جئمشیدی زرشوم، تهران: مؤلف.
9
- حیدری پور. سلطانعلی. (1394)، وات وات (سخن، گفتار، گفتگو)، تاریخ اجتماعی مهدیشهر (سنگسر)، سمنان: حبله رود.
10
- دیگار. ژان پی یر. (1366)، فنون کوچنشینان بختیاری، ترجمه: اصغر کریمی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
11
- رسترپو. الویا. (1387)، زنان ایل بهمئی، ترجمه: جلالالدین رفیع فر، تهران: خجسته.
12
- شاهحسینی. علیرضا؛ رنجبر، عنایتالله. (1378)، ایلها و عشایر استان سمنان، سمنان: اتحادیه تعاونیهای عشایری استان سمنان.
13
- صباغیان. ناصر. (1390)، بررسی زبان سنگسری، آمل: شمال پایدار.
14
- صفی نژاد. جواد. (1347)، استان سمنان جایگاهی بزرگ در پایگاهی کوچک، در: سیمای استان سمنان، جلد اول، تألیف علی بنی اسدی، سمنان، استانداری سمنان.
15
- محمد. (1389)، ایل سنگسر، سالانه فرهنگی اقتصادی مهدیشهر، شماره 2.
16
- فیلبرگ. کارل. (1372)، سیاهچادر مسکن کوچنشینان و نیمه کوچنشینان جهان در پویه تاریخ، ترجمه: اصغر کریمی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
17
- کتاک. فیلیپ. (1386)، انسانشناسی، کشف تفاوتهای انسانی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، علمی.
18
- مرکز آمار ایران. (1387)، سرشماری اجتماعی اقتصادی عشایر کوچنده ایران.
19
- .................... . (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
20
- مصباحیان سنگسری. عباس. (1390)، تهیه فراوردههای لبنی منحصربهفرد سنگسری، در: کتابشناسی و چکیده مقالات اولین همایش پیشرفت و توسعه مهدیشهر، سمنان: حبله رود.
21
- Azami, C. and Windfuhr, L. G. (1972). "A Dictionary of Sangesari With a Grammitical Outline", Tehran: Sherkat-e Sahami-e Ketabhaye Jibi and Franklin Book Programs, Inc.
22
- Harris, M. (1968). "The Rise of Anthropological Theory", London: Routledge and Kegan Paul.
23
مصاحبهها
24
- قدم، ناصر، میانسال، گلهدار، دیپلمه، سنگسر، جشنواره عشایری ایل سنگسری، اردیبهشت 1394
25
- قدم، ناصر، میانسال، گلهدار، دیپلمه، جاده لاسم، ییلاق کدوک، شهریور 1394
26
- پیراسته، سلطان، میانسال، گلهدار، دیپلمه، جاده لاسم، ییلاق نجف سر، تیر 1394
27
- پاکزادیان، حسن، جوان، گلهدار سابق، مالک و مدیر ایل موزه عشایری مردم سنگسر، لیسانس (مهندس)، سنگسر در محل موزه و در جشنواره عشایری ایل سنگسری، اردیبهشت/دی/بهمن 1394
28
- رشیدی، محمد، میانسال، گلهدار، دیپلمه، شهمیرزاد ییلاق کاهش، خرداد 1394
29
- قرینی، کاظم، مسن، گلهدار، سیکل، پلور، ییلاق گل زرد، مرداد 1394
30
- سمندی، حسین، مسن، گلهدار، سیکل، پلور، ییلاق گل زرد، مرداد 1394
31
ORIGINAL_ARTICLE
کما؛ پیوستاری از کاربرد و طرد: معنای فرهنگی یک تغذیۀ گیاهی در منطقۀ ششتمد سبزوار
انسانشناسی به عنوان رشتهای که هدفش فهم انسان و جایگاه آن در نظم طبیعی امور است از سوی به امور که بدیهی میانگاریم توجه میکند و از سویی به اموری که برایمان مبهم است، توجه میکند. در این راستا این مقاله در حوزۀ انسانشناسی تغذیه با رویکردی مردمنگارانه و ملهم از رویکردهای مادی در تحلیل سیستمهای فرهنگی به بررسی الگوها و شیوههای مصرف غذایی گیاه کما و باورهای فرهنگی مرتبط با آن در منطقهای در جنوب سبزوار میپردازد. نتایج این بررسی حاکی از اهمیت قابل ملاحظه این گیاه مرتعی در بستر جوامع دامپرو منطقۀ مورد مطالعه است. به جهت اهمیت و کارکردی که این گیاه در چرخۀ حیاتی منطقه دارد، صورتبندی فرهنگی خاصی از آن در جامعه مورد مطالعه شکل یافته است. در این تصویر فرهنگی تلاش بر آن شده است با نوعی ساز وکار نامقدسساز از این گیاه حفاظت گردد. در واقع به واسطه اهمیتی که گیاه کما در سطح محیطی و اقتصادی بافت دامپرور منطقه دارد، در سطح فرهنگی، در قالب یک برهمکنشی فرهنگی نوعی فرهنگ حفاظتگر دربارۀ آن شکل یافته است. این فرهنگ حفاظتگر موجب تأثیراتی در حوزۀ اندیشه و عمل کنشگران منطقه در ارتباط با این گیاه شده است.
https://qjik.atu.ac.ir/article_7900_0cf6eef9d833a0fcc6d4810fc234a6f1.pdf
2016-08-22
107
152
10.22054/qjik.2017.20001.1054
گیاه کما
شیوهها و الگوهای پخت
بومشناسی فرهنگی
تغذیۀ گیاهی
صیانت فرهنگی از منابع
ابو علی
ودادهیر
vedadha@ut.ac.ir
1
دانشیار انسان شناسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
موسی الرضا
غربی
mosarezagharbi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری انسان شناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
منیژه
مقصودی
maghsudi@ut.ac.ir
3
دانشیار انسان شناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
نسرین
امیدوار
omidvar.nasrin@gmail.com
4
استاد گروه تغذیه جامعه دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
- احمد یوسفی سرحدی، سجاد؛ حسن یگانه بدرآبادی. (1394). معرفی برخی خصوصیات مرفولوژیکی و دارویی گیاه باریجه (Ferula gummosa Boiss) در ایران، همایش بینالمللی پژوهشهای کاربردی در کشاورزی، تهران - ملارد، شرکت تعاونی علم گستران پیشتاز ایرانیان.
1
http://www.civilica.com/Paper-ICARA01-ICARA01_585.html
2
- ازکیا، مصطفی؛ جلال یوسفی. (1383)، دانش بومی استفاده از بلوط در شهرستان ممسنی، نامه انسانشناسی، شماره 6.
3
- ایرانمنش، محبوبه، نجفی، شهلا و مهدی یوسفی. (1389)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی منطقه سیستان، داروهای گیاهی، شماره 2.
4
- بارت، استنلی. (1387)، نظریه و روش در انسانشناسی برای دانشجویان، ترجمه: شاهده سعیدی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
5
- بازگیر، احمد، نمیرانیان؛ محمد عاطفی همت. (1394)، گیاه مردمنگاری در منطقه کاکا شرف شهرستان خرمآباد، دانشهای بومی ایران، دوره 2، شماره 3.
6
- برآبادی، سید احمد؛ رجبی، نجیب الله؛ غلامحسین شعیبی. (1389)، فرهنگ زعفران در خراسان جنوبی، تهران: شهرآشوب.
7
- بلیکی، نورمن. (1384)، طراحی پژوهشهای اجتماعی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نی.
8
- بیتس، دنیل و فرد پلاگ. (1387)، انسانشناسی فرهنگی، ترجمه: محسن ثلاثی، چاپ هفتم، تهران: علمی.
9
- بینا. (1392)، آنغوزه محافظ طبیعی خاک مراتع، ترویج منابع طبیعی، شماره 138: 8.
10
- پاپلی یزدی، محمدحسین؛ عباس جلالی. (1374)، گردو، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال دهم، شماره 3.
11
- جانب اللهی، محمد سعید. (1378)، فنآوریهای تولید و مصرف انار در میبد، نمایه پژوهش، سال سوم، شماره 11 و 12.
12
- خدایاری، حامد؛ امانی، شهریار؛ حمزه امیری. (1393)، اتنوبوتانی گیاهان دارویی شمال شرق استان خوزستاناکوفیتو شیمی داروهای گیاهی، دوره 2، شماره 4(8 پیاپی).
13
- خرمی، ثریا؛ رضا حقیقی . (1394)، گیاهان دارویی و خوراکی روستای سراب کلان استان ایلام، نشریه فرهنگ ایلام، سال شانزدهم، شماره 46.
14
- خسروی، محسن؛ علیاکبر مهرابی. (1384)، بررسی اقتصادی برداشت گونه انغوزه در منطقه طبس، مجله منابع طبیعی ایران، شماره 4.
15
- دولتآبادی، محمود. (1386)، کلیدر، تهران: نشر معاصر
16
- دولتخواهی، مهدی؛ ایرج نبیپور. (1393) بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی حوزه آبریز شمال شرقی خلیج فارس، داروهای گیاهی، دوره 13، شماره 50.
17
- رازقی، رمضانعلی. (1392)، ترانههای عامیانه ششتمد، پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، سبزوار: دانشگاه آزاد واحد سبزوار.
18
- سالزمن، فیلپ. (1394)، فهم فرهنگ، مقدمهای بر نظریه انسانشناختی، ترجمه: محمدامین کنعانی، تهران: علمی و فرهنگی.
19
- سایبانی، احمد. (1362)، خرمای فین (مغ)، ماهنامه آینده، شماره 12.
20
- سپهری فرد، اعظم. (1391)، گیاه قومشناسی بخش بلده: مطالعه موردی چهار روستای (دونای علیا، اوز، اوزکلا و یوش) شهرستان نور، استان مازندران، پایاننامه کارشناسی ارشد انسانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
21
- دیف رخش، سیده معصومه؛ بارانی، حسین؛ جوادپور رضائی. (1393)، قوم گیاهشناسی گیاهان غیر علوفهای منطقه دلی کما (درهای کوهستانی در زاگرس مرکزی)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 67.
22
- شاهحسینی، علیرضا. (1382)، میخ طلا یا گردو؛ دانشهای بومی باغداران شهمیرزاد درباره گردو، فرهنگ قومس، شماره 23 و 24.
23
- شریفیفر فریبا و همکاران. (1392)، مطالعه اتنوبوتانی برخی از گیاهان دارویی ناحیه کوه جوپار استان کرمان، مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دوره 21، شماره 1.
24
- عارف زاده، محمدامین و دیگران. (1390)، استانشناسی خراسان رضوی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
25
- عموآقایی، ریحانه. (1385)، تأثیر نور، مدتزمان سرمادهی و سن بذر بر جوانهزنی بذرهای کما (Ferula ovina)، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، شماره سوم (ب).
26
- غفاری، یعقوب. (1393)، معرفی گیاهان خودروی خوراکی کوه گیلویه و بویراحمد، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 67..
27
- فروزه، محمدرحیم؛ حشمتی، غلامعلی؛ حسین بارانی. (1393)، گیاه مردمنگاری گونههای خوراکی و دارویی مرتع دیلگان، استان کهگیلویه و بویراحمد، پژوهشهای انسانشناسی ایران، شماره 7.
28
- فرهادی، مرتضی و همکاران. (1393)، جی غال اسمک (جوغاسم، پیشوک، پیقُک، چیدم، چیدان، چکیدان...)؛ گیاه مردم شناسی و جغرافیای گیاهی (قلمرو رویشی)، این گیاه در ایران، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 67.
29
- فرهادی، مرتضی. (1392)، گلخوشناسی گونهای گل حسرت: جوغاسم (جی غال اسمک، پیشوک، پیغوک، ...)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 63،
30
- فرهادی، مرتضی. (1385)، گیاه مردمنگاری یا نمونههایی از گیاه مردمنگاری گیاهان خودروی کمره ، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 34.35.
31
- فکوهی، ناصر. (1381)، تاریخ اندیشه و نظریههای انسانشناسی، تهران: نی.
32
- قربانی، عبدالباسط. (1383)، بررسی اتنوبوتانی در استان گلستان و مناطق مجاور، پایاننامه کارشناسی ارشد گیاهشناسی، دانشکده علوم دانشگاه تهران.
33
- قوامی فرد، مریم. (1392)، گیاه قومشناسی بخش آسارا: مطالعه موردی سه روستای (پورکان، آدران، خوزنکلا) شهرستان کرج، استان البرز، پایاننامه کارشناسی ارشد انسانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
34
- صالحی، معصومه. (1388)، قوم گیاهشناسی الموت: مطالعه موردی چهار روستای اوان, وربن, زواردشت و زرآباد، پایاننامه کارشناسی ارشد انسانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
35
- کمکی، امان محمد، بارانی، حسین و ابوالفضل شریفیان بهرمان. (1394)، دانش بومی مردم ترکمن درباره قارچ دنبلان صحرایی، دانشهای بومی ایران، دوره 2، شماره 3.
36
- گروسی، عبدالله، عباس و فرهاد ورهرام. (1380)، باغهای زیرزمینی انگور در بوشهر، جلوهای از فناوری و دانش بومی، زیتون، شماره 148.
37
- مالکی، طاهره. (1394)، مطالعه اتنوبوتانی در مناطقی از استان سیستان و بلوچستان (جنوب شرق ایران)، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته علوم گیاهی گرایش سیستماتیک- اکولوژی گیاهی، دانشکده علوم دانشگاه تهران.
38
- محمدی، غلامرضا؛ مسعود علیها. (1368)، مطالبی پیرامون باریجه، تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
39
- مردانینژاد شاهین؛ منصوره وزیرپور. (1391)، اتنوبوتانی گیاهان دارویی توسط مردم مبارکه (اصفهان)، داروهای گیاهی, دوره 3 شماره 2.
40
- مظفریان، ولیالله. (1386)، تیره چتریان، تهران: مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
41
- مقصودی، منیژه؛ پروین صالحی. (1393)، گیاه قومشناسی منطقه اوان ، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 67.
42
- مقصودی، منیژه؛ سپیده پارسا پژوه . (1390)، گیاه قومشناسی منطقه پس قلعه در شمال شهر تهران، نشریه پژوهشهای انسانشناسی ایران، سال اول، شماره 2.
43
- مقصودی، منیژه؛ موسیالرضاغربی. (1392)، بهرهبرداری اصولی جامعه بومی منطقه ششتمد سبزوار از گیاه مکا انغوزه: گامی در توانمندسازی جامعه بومی و حفظ محیطزیست منطقه. دومین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمهخشک، دانشگاه آزاد ابرکو؟؟؟؟؟؟؟؟.
44
- مقیمی، جواد. (1384)، معرفی برخی گونههای مهم مرتعی مناسب برای توسعه و اصلاح مراتع ایران، تهران: آرون.
45
- ملتی،هاجر و همکاران. (1391)، مروری بر گونه پونه سای برگه دار (.Nepeta bracteata Benth) و بررسی اتنوبوتانی آن در چند شهرستان در استان خراسان رضوی، داروهای گیاهی، دوره 3، شماره 4.
46
- مؤمنی، لیلا. (1391)، گیاهقومشناسی دامنه کوه الوند: مطالعه موردی روستاهای خاکو، چشین و ابرو واقع در دامنه کوه الوند، پایاننامه کارشناسی ارشد انسانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
47
- مور، جری دی. (1391)، زندگی و اندیشه بزرگان انسانشناسی، ترجمه: هاشم آقا بیگ پوری و جعفر احمدی، تهران: جامعه شناسان.
48
- میردیلمی، سیده زهره؛ حشمتی، غلامعلی؛ حسین بارانی. (1393)، مطالعه اتنوبوتانی و اتنواکولوژی گونههای دارویی کچیک (مطالعه موردی مراتع کچیک در شمال شرق استان گلستان)، دانشهای بومی ایران، دوره 1، شماره 2.
49
- میر طالبی، آبتین. (1386)، بررسی شاخصهای رویشگاهی آنغوزه شیرین، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
50
- Balick M. et al. (2000). Medicinal plants used by latino healers for women's health conditions in New York City. Economic Botany 54(3):344-357.
51
- Barrett Stanley R. (1984). The Rebirth of Anthropological Theory. Toronto: University of Toronto Press.
52
- Braun, Virginia; Victoria Clarke. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology 3 (2): 83.
53
- Barnard, Alan. (2010)“ Cultural materialism”, In Barnard, A and Spencer J, Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology, London and New York: Routledge
54
- Creswell, John W. (2006). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches, California: Sage Publications.
55
- Davidson-Hunt, I. (2000), "Ecological Ethnobotany: Stumbling Toward New Practices and Paradigms", In MASA Journal, 16 (1): 1-13.
56
- Descola ph and Palsson G. (2004). Nature and Society, anthropological perspectives, Routledge.
57
- Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1994). The handbook of Qualitative Research., London: sage publications.
58
- Eldeen M.s, Mohd Effendy. (2016). Ethnobotany: Challenges and Future Perspectives, Research Journal of Medicinal Plant 10(6):382-387.
59
- Kalvandi, R., Safikhani, K., Najafi Gh Babakhanlo, P., (2007). Identification of medicinal plants of Hamedan province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 23, 350–374.
60
- Kottak, C P(2009). Cultural Anthropology: Appreciating Cultural Diversity. 14th edition. New York: McGraw-Hill.
61
- Kuhnlein et al.. (2009). Indigenous Peoples’food systems: the many dimensions of culture, diversity and environment for nutrition and health, Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
62
- Hammersly, M & PAtkinson. (2007). Ethnography: Principles in Practice، London and New York: Routledge.
63
- Hamilton AC, et al.. (2003). the purposes and teaching of applied ethnobotany. People and Plants Working Paper 11. Godalming, UK: WWF.
64
- Harris M. (1978). India’s sacred cow. Human Nature, 1 (2): 28–36.
65
- Ghollassi Mood, S., (2008). A contribution to some ethnobotanical aspects of Birjand flora (Iran). Pakistan Journal of Botany 40, 1783–1791.
66
- Ghorbani, A., (2005). Studies on pharmaceutical ethnobotany in the region of Turkmen Sahra, north of Iran (Part 1): general results. Journal of Ethnopharmacology 102, 58–68.
67
- Gomez-Beloz, A. (2002). Plant Use Knowledge of the Winikina Warao: The Case for Questionnaires in Ethnobotany, Economic Botany, 56(3):231-241.
68
- Gunn, Michael C. (1980). Cultural Ecology: a Brief Overview, Nebraska Anthropologist, Volume 5: 19-27.
69
- Jeffery Sobal Carole A. Bisogni. (2009). Constructing Food Choice Decisions, ann. behav. med. 38:S37–S46.
70
- Martin, Gary j. (1995). ethnobotany a methods: manual, London: Chapman and Hill.
71
- Messer. E. (1984). Anthropological perspectives on diet Ann. Rev. Anthropol. 13:205-249.
72
- McGee, R. J, Warms R L. (2008)Anthropological theory: an introductory history New York:McGraw.
73
- Miraldi, E., Ferri, S., Mostaghimi, V., (2001). Botanical drugs and preparations in the traditional medicine of West Azerbaijan (Iran). Journal of Ethnopharmacology 75, 77–87.
74
- Mosaddegh M. et al. (2012)Ethnobotanical survey of herbal remedies traditionally used in Kohgiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran Journal of Ethnopharmacology 141(1):80-95
75
- Murchison, J. (1973). Ethnography Essentials: Designing Conducting and Presenting your Research. U.S: Jossey-Bass.
76
- Ortner Sherry B. (1984). Theory in Anthropology since the Sixties, Comparative Studies in Society and History, Vol. 26, No. 1, pp. 126-166
77
- Sidney W. Mintz and Christine M. Du Bois. (2002). The Anthropology of Food and Eating, Annual Review of Anthropology, Vol. 31. (2002), pp. 99-119.
78
- Strauss,Levi. (2013). The Culinary Triangle, in food and culture a reader, Carole Counihan and Penny Van Esterik (edited), New York: Routledge.
79
- Parsapajouh S. and F. ghahremaninejad. (2004). Ethnobotanical use of Typha domingensis pers. (Typhaceae). in an arid zone: Sistan, Iran, Zonas Áridas 8: 7–17.
80
- Young, S. L. and G. H. Pelto. (2011). “Core Concepts in Nutritional Anthropology.” In Nutritional Health: Strategies for Disease Prevention. T Wilson and N. Temple, eds. 3rd ed., Humana Press. pp. 523-537.
81
- Young, Kim J. (2007). Ethnobotany, New York: Chelsea House.
82
Winthrop, R.H. (1991). Dictionary of Concepts in Cultural Anthropology, New York: Greenwood Press
83
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دانش بومی کاربردهای درمانی مومنایی (مطالعه موردی شهرستان بهبهان)- منصوره قوام
مومیایی یا عرق کوه که به اصطلاح محلی به آن مومنایی گویند،ترشحی است قیرمانندکه در شکاف ها وشکستگی های طبقات زمین و در بعضی غارها یافت می شود. درحال حاضر این ماده توسط مردم بومی مناطق مختلف شهرستان بهبهان به عنوان ماده داروئی شفابخش مورد استفاده قرار میگیرد.هدف از این مطالعه،شناخت بیشتر این ماده وآشنایی با خواص داروئی آن می باشد. در این راستا ،تحقیقی در سال1394 در یکی از شهرهای شهرستان بهبهان، ازطریق تکمیل پرسشنامه توسط افراد بومی این شهر،انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد این ماده که به دو صورت خوراکی و موضعی قابل استفاده می باشد، در درمان بیماری های مختلفی از قبیل شکستگی استخوان،ضرب دیدگی و کوفتگی،التیام درد و بهبود زخم های جلدی موثر است. همچنین نتایج تحقیق نشان میدهد میزان این ماده نسبت به گذشته کمتر شده و به همین دلیل کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین نتایج تحقیق نشان میدهد میزان این ماده نسبت به گذشته کمتر شده و به همین دلیل کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
https://qjik.atu.ac.ir/article_7928_2d440327f28993270da512dc5fdaae8f.pdf
2016-08-22
153
172
10.22054/qjik.2016.7928
درمانی
مومنایی
بهبهان
سمیه
دور
1
دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان.
AUTHOR
منصوره
قوام
mansurehghavam@gmail.com
2
استادیار مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
- آذری، امید؛ خیراندیش، رضا؛ سدارمهنی، وحید؛ سالاری، امین رضا. (1390)، اثر مرهم مومیایی بر روند التیام زخمهای جلدی در خرگوش، دوره 18، شماره 3.
1
- آینهچی، یعقوب. (1365)، مفردات پزشکی و گیاهان دارویی ایران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
2
- ابوعلی سینا. (1366)، قانون در طب. انتشارات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
3
- الله توکلی، محمد؛ خاکساری حداد، محمد؛ آثار، شکرا.... (1382)، مقایسه اثر مومیایی و کرم فنی توئین برترمیم زخم پوستی در موش صحرایی. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، سال پنجم، شماره 2 (پیدرپی 18).
4
- حداد عادل، غلامعباس. (1362)، مجموعه مقالات درباره طب سنتی ایران. موسسه مطالعات و تحقیقات وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چاپ اول.
5
- حسینی، محمدمومن. (1367)، تحفه حکیم. انتشارات ابوذر جمهری؟؟؟؟؟؟؟؟.
6
- دهخدا، علیاکبر. (1334)، لغتنامه دهخدا. جلد چهل و ششم –حرف «م»، تهران، چاپ سیروس.
7
- رازی، محمد بن زکریا. (1391)، دو رساله در فواید سکنجبین و خواص مومیایی. انتشارات نیلوبرگ.
8
- رضوانی پور، مظفر؛ پور زاده حسینی، فاطمه؛ ملک پور افشار، رضا؛ ضرابی، علی. (1386)، بررسی اثر مومیایی بر روی برخی از شاخصهای دخیل درترمیم زخم در موش سوری. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دوره چهاردهم، شماره 4.
9
- رضوانی پور، مظفر؛ خطیبی، حسین. (1378)، بررسی اثرات مومیای در التیام شکستگی استخوان تیبیایی خرگوش. دوازدهمین کنگره فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران
10
- محمد یاری، فاطمه؛ پورخباز، حمیدرضا؛ توکلی، مرتضی؛ اقدر، حسین. (1393)، تهیه نقشه پوشش گیاهی و پایش تغییرات آن با استفاده از تکنیک اطلاعات جغرافیاییهای سنجشازدور و سیستم (مطالعه موردی: شهرستان بهبهان). فصلنامه علمی - پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، 23.
11
- Adzick, N.S. (1997). wound healing, In: sabiston DC., lyerlu HK. (Eds). Text book of surgery, the biological basis of modern surgical practice, 5th ed.W.B. saunders co.
12
- Baranet, SE. and Varley, SJ. (1987). The effects of calcium alginate on wound healing.Ann surg Engl. (4)69.
13
- Byl, NN. Mckenzie, AL. West, JM. Whitney, JD. Hunt, TK. Scheuenstuhl, HA. (1992). Low-dose ultra sound effects on wound healing:A Controlled study with Yucatan pigs. Arch phys Med Rehabil:73.(7)
14
- Brown, M. Mcdonnel, MK. Menton, DN. (1988). Electrical stimulation effects on cutaneous wound healing in rabbits. Phys Ther , (6) 68.
15
- Cohen, IK. and Diegelman, RT. (1991). Wound care and wound healing.In:Schwartz SI, Shires CT,Spenceer FC,Strser EH (Editors), Principles of 7thed., New York,Mc Grow Hill CO.
16
- Efem, SE. (1988). Clinical observation on the wound healing properties of honey.BrJ surg. (7). 75.
17
- Fillius, LC. And Klamel, GM. (1976). Ascorbic acid treatment of early collagen production and wound healing in the guinea pig. J Periodontal. (4) 50.
18
- Griffin, JW. Tooms, RE. Mendius, RA. Clifft, JK, (1991). Vander Zwaag R,el-Zeky F.Efficacy of high voltage pulsed current for healing of pressure ulcers in patients with spinal cord in Jury. Phys Ther. (6) 71. Grefen, HL. (1985). sugar and wound healing. Lancenii.
19
- Hadad, A. Del, GH. (1983). Defa az Tebe Sonati, Majmoo-e Maghalat darbareye Tebe Sonati Iran: Moasese motaleat va tahghighate farhangi, Tehran.
20
- Hyland, DB. And Kirkland, VJ. (1980). Infrared therapy for skin ulcers. (10) 80.
21
- Hansen, AJ. (1976). Influence of corticosteroids on connective tissue. Dermatol. (15) 2.
22
- Kunwar, RM.,Bussmann and RW. (2008). Ethnobotany in the Nepal Hymalaya. J Ethnobiol Ethnomed. (4).
23
- Kong, D-X. Li, X-J. Zhang, H-Y. (2009). Where ismthe hope for drug discovery? Let history tell the future. Drug Discov Today. (4-3) 14.
24
- Lev, E. (2006). Ethno-diversity within current ethno-pharmacology as part of Israeli traditional medicine-a review. J Ethnobiol Ethnomed. 2.
25
- Nafisi, A. (1983). Tebe Sonnati Iran, Majmoo-e Maghalate darbareye Tebe Sonnati Iran: Moasese motaleat va tahghighate farhangi, Tehran.
26
- Naseri, M. Rezaieezade, H. and Chupani, R. (2008). Moroori bar Koliate Tebe Sonatie Iran: Nashre shahr, Tehran. (8).
27
- Nabipoor, I. (1995). Zakariaye Razi, M Moaleme Akhlagh Pezeshki Iran, dar Mahmoo-e Maghalate Akhlagh Pezeshki, Tehran.
28
- Nordback, I. Kumala, R. Jurvinen, M. (1990). Effect of ultraviolet therapy on rat skin wound healing.J surg Res. (1). 48.
29
- Qureshi, R.Waheed, A. and Arshad,M. (2009). Umbreen T. Medico-ethnobotanical Inventori of Tehsil Chakwal—pakistan. Pak J Bot. (2) 41.
30
- Rao, CM. Kumar, A. Kulkarni, DR. (1988). Wound healing profile of copper salts of enfenamic acid and ibuprofen.Indian J Med Res. 88.
31
- William, KJ. Meltzer, R. Brown, RA. Tanaka, Y. and Chiu, RC. (1979). The effect of topically applied zinc on the healing of open wounds. J sur Res. (1) 27.
32
مصاحبه شوندگان
33
- صدری شاد بخت
34
- ماهرخ خادمی مقدم
35
- عزیز سجادی فر
36
- صادقیان
37
- محمدرضا خلفی
38
- مهدی قیصری
39
- غلام عباس نقی زاده
40
- رضوان قیصری
41
- نسرین دستمردی
42
- صغری خلیلی
43
- رضا رضایی
44
- غلامعباس نقی زاده
45
- احمد صادقیان
46
- نسرین بکدلی
47
- نیما فریادی
48
- رضا رضایی
49
- زینب ساویسی
50
- سیاوش فریادی
51
- خاتون جان رضایی
52
- مهین سبکرو
53
ORIGINAL_ARTICLE
بوم شناسی فرهنگی؛ تحلیل دانش بومی زنان عشایر ایل سلیمانی در فرآیند توسعه پایدار مراتع
دستیابی به توسعه پایدار و رشد اقتصادی از اهداف بزرگ همه کشورهاست و یکی از راههای عمده نیل به توسعه پایدار در جامعه عشایری توجه کافی و لازم به دانش بومی کوچنشینان به ویژه زنان است. بر این اساس در این پژوهش مشارکتی سعی شد به معرفی، تشریح و تبیین جایگاه دانش بومی زنان عشایر ایل سلیمانی در فرآیند توسعه پایدار پرداخته شود. حوزه جغرافیایی این پژوهش مناطق زیست عشایر ایل سلیمانی در مرکز و جنوب استان کرمان میباشد. روش انجام این پژوهش کیفی است، در این روش ضمن انجام مصاحبههای عمیق و جمعآوری اطلاعات، سئوالات محوری در خصوص دانش بومی زنان عشایر مطرح شده است. نتایج جمعبندی اظهارات مصاحبه شوندگان نشان میدهد زنان عشایر ایل سلیمانی دارای دانشی تحسین برانگیزی در ارتباط با دامپزشکی و درمان انواع بیماریهای دامی، فراوری شیر و محصولات لبنی و صنایع دستی از جمله قالی، سیاه چادر، حصیر، آسیاب دستی، مفرشو، جاجیم و گلیم هستند که با الهام گرفتن از آن میتوان در راستای توسعه پایدار مراتع گام برداشت. در جوامع عشایری سازمان تولید پیوسته یک ارتباط مستقیم بین تولید کننده و مصرف کننده است و زنان و دختران عشایر به عنوان عنصری ویژه در ساختار اجتماعی و رکن اساسی واحدهای تولیدی عشایر مطرح هستند و میتوانند باعث دستیابی توسعه پایدار در مراتع شوند.
https://qjik.atu.ac.ir/article_7901_392f698abeba22e9f71dd60ee1d5f6d9.pdf
2016-08-22
173
199
10.22054/qjik.2017.17969.1045
دانش بومی
زنان عشایر
توسعه پایدار
ایل سلیمانی
استان کرمان
حمید رضا
سعیدی گراغانی
hrsaeidi@ut.ac.ir
1
دانش آموخته دکتری مرتعداری دانشگاه تهران.
LEAD_AUTHOR
حسین
ارزانی
harzani@ut.ac.ir
2
استاد مرتعداری دانشگاه تهران.
AUTHOR
فاطمه
رزاقی بورخانی
hamidsaidi65@yahoo.com
3
استادیار ترویج کشاورزی دانشگاه تهران.
AUTHOR
-افشار زاده، نمشیل؛ پاپ زن، عبدالحمید. (1390)، دانشبومی زنان در فرآیند توسعه پایدار کشاورزی، زن در توسعه و سیاست. دوره 9، شماره 4.
1
- امانی، ایرج. (1393)، عشایر سیرجان، انتشارات مرکز کرمانشناسی، کرمان.
2
- بارانی، حسین. (1382)، بررسی مبانی فرهنگ مرتعداری در بین گلهداران البرز شرقی. پایاننامه دکتری مرتعداری، دانشگاه تهران.
3
- بوذرجمهری، خدیجه؛ رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. (1384)، تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه پایدار روستایی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 9، شماره 1.
4
-پاپ زن، عبدالحمید؛ افشار زاده، نمشیل. (1389)؛ دانشبومی شناسایی، تولیدمثل و بهگزینی دام در میان زنان عشایر کوچنده ایل کلهر. فصلنامه روستا و توسعه، دوره 13، شماره 4.
5
-پاپ زن، عبدالحمید؛ افشار زاده، نمشیل. (1390)، دانشبومی زنان عشایر کلهر در زمینه سیه مال، سازه پرتابل ایل. زن در فرهنگ و هنر، دوره 3، شماره 2.
6
-حیدری، قدرت اله؛ سعیدی گراغانی، حمیدرضا.(1390). معرفی دانش بومی بهرهبرداران مراتع در صنعت اکوتوریسم (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دماوند بخش لاریجان). مجموعه مقالات اولین همایش بینالمللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار مرودشت.
7
- راسخی، ساره؛ قربانی، مهدی؛ مهرابی، علیاکبر؛ جوادی، سید اکبر. (1393)، بومشناسیفرهنگی؛تحلیلدانشبومیوانسجاماجتماعی درمدیریتشیر دامهایچرا کنندهدرمرتع(مطالعه موردی:روستایقصریعقوب-خرمبید-استانفارس). نشریه مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 67، شماره 2.
8
- سالاروند، زهرا؛ خسروی پور، بهمن. (1392)، تأثیر دانش بومی زنان روستایی بر توسعه پایدار روستایی. فصلنامه کشاورزی و توسعه پایدار، دوره 48.
9
- سعیدی گراغانی، حمیدرضا. (1395)، امکانسنجی تشکیل بازارهای محلی و تأثیر آن بر معیشت پایدار بهرهبرداران مراتع (مطالعه موردی: عشایر منتخب استان کرمان)، رساله دکتری مرتعداری، دانشگاه تهران.
10
- سعیدی گراغانی، حمیدرضا؛ ارزانی، حسین؛ قربانی، مهدی. (1395). تحلیل ساختار اجتماعی و دانش بومی ایل محمدی سلیمانی شهرستان جیرفت. فصلنامه مرتع، دوره 10، شماره 1.
11
- شاهحسینی، علیرضا. (1379)، زنجیره لبنیات در عشایر استان سمنان، نمایه پژوهش، دوره 4، شماره 13 و 14.
12
- شاهحسینی، علیرضا. (1384)، عشایر ایل سنگسری، از کرانههای کویر تا بلندای البرز، انتشارات بوستان اندیشه، چاپ اول.
13
- شاه ولی، منصور؛ اردکانی، محمد. (1385)، مبانی، مفاهیمو مطالعاتدانشبومیکشاورزی، تهران، وزارت جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی.
14
- شاهرودی، عبدالرضا؛ چیذری، محمد. (1385)،تأثیر دانشبومیزنانروستاییبرتوسعهپایدارکشاورزی. ماهنامه جهاد، دوره 271، شماره 1 و 2.
15
- طهماسب، رضا. (1391)، بررسی تأثیر شیوههای سنتی بهرهبرداری بر مدیریت و وضعیت مراتع (مطالعه موردی: مراتع عشایر طایفه شش بلوکی استان فارس)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
16
-بابایی عمران، علی؛ الهه، قربانی؛ مهدی، مروی؛ مهاجر، محمدرضا؛ عواطفی همت، محمد. (1393)، دانش بومیوسنتهایمحلیدرتولیدومدیریتمحصولاتدام گوسفندی (مطالعهموردی:روستایکدیر- استانمازندران)، نشریه علمی پژوهشی مرتع، دوره 8، شماره 1.
17
- فروتنی، بهزاد. (1393)، بررسی مقایسهای دیدگاه کارشناسان و بهرهبرداران نسبت به مشارکت جوامع محلی در مدیریت پایدار مراتع (مطالعه موردی مراتع دشت بهار شهرستان همدان)، پایاننامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
18
- فرهادی، مرتضی. (1387)، موزههای بازیافته، انتشارات مرکز کرمانشناسی، کرمان.
19
- گلزاری، اعظم.، میردامادی، سید مهدی. 1389. دانشبومی رویکرد کاربردی در توسعه پایدار، فصلنامه نظاممهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 30، شماره 8.
20
- لری جعفرآبادی، اکبر. (1391)، بررسی وضعیت دهستان اسفندقه، سمینار درس جغرافیای روستایی ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
21
- محمدی هما، حاجی علی. (1385)، فنآوری تهیه زغال در ایران، پژوهشی در حوضه دانش بومی، فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 34.
22
- معتمدی، غلامرضا. (1385)،بهرهگیریازدانشسنتی، رمزتوسعه پایدارروستایی، فصلنامه نظاممهندسی کشاورزی و منابع طبیعی.
23
-میرکزاده، علیاصغر؛ علیآبادی، وحید؛ شمس، علی. (1389)، واکاوی موانع مشارکت زنان روستایی در برنامههای آموزشی و ترویجی. فصلنامه روستا و توسعه، دوره 13، شماره 2.
24
- Ghorbani, M., Azarnivand, H., Mehrabi, A.A., Nayebi, H., Seeland, K.
25
(2013). The Role of Indigenous Ecological Knowledge in Managing RangelandsSustainably in Northern Iran. Ecology and Society Journal, 18(2): 1-15.
26
- Grimble, R. and Laidlaw, M. (2002). Biodiversity management and local livelihoods: Rio plus 10. ODI Natural Resource perspectives, No. 73. Januray.
27
- Hare, M & J. Krywkow. (2008). Participatory process management. International Congress on Environmental Modeling and Software, pp: 888-899.
28
- Kalland, A. (1994). Indigenous knowledge- local knowledge: prospects and limitation. In Arctic Environment: A report on the seminar on integration of indigenous peoples' knowledge. Copenhagen: Ministry of the Environment, the Home Rule of Greenland, pp: 67-50.
29
- Okereke, E. (2012). Indigenous knowledge system, The need for reform and the way forward global advanced reaserch, journal of Agricultural science. 1(8): 201-209.
30
- Osman, F. (2012). The value of womens indigenous knowledge in food processing and preservation for achieving household food security in rural Sudan. Journal of Food Research, 1(1): 18-26.
31
مصاحبهها
32
- آذر مارکی، زن ایل محمدی سلیمانی.
33
- اشرف علیمرادی، زن ایل محمدی سلیمانی.
34
- پوران علیدادی، زن ایل محمدی سلیمانی.
35
- زهرا محمدی، زن ایل محمدی سلیمانی.
36
- زینب سلیمانی، زن ایل محمدی سلیمانی.
37
- حیات سلیمانی، زن ایل محمدی سلیمانی.
38
- فاطمه محمدی سلیمانی، زن ایل محمدی سلیمانی.
39
- مهوش محمدی سلیمانی، زن ایل محمدی سلیمانی.
40