نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه اراک، دانشکده هنر، گروه فرش
چکیده
در دست‌بافته‌های عشایری، علی‌رغم این‌که جنبه کاربردی و خود مصرفی بودن، هدف بود لیک جنبه زیباشناختی و تلطیف نمودن آن با انواع نقش و نگاره‌های بومی که حاصل زایش باورهای شخصی و جمعی است، برجسته‌تر می‌نماید و گویی دست-بافته بهانه و عرصه‌ای بوده برای رخ نمودن ذوق‌آزمایی، بازنمایی خیال و احساس. جل اسب نمودی از دست‌بافته‌های عشایری و به‌طور خاص قشقایی است که فضایی را جهت طراحی، نقش‌اندازی و هم‌نشین کردن رنگ‌های بومی و طبیعی توسط بافنده فرآهم آورده‌است. در این مقاله، ضمن پرداختن مختصر به توصیف و معرفی دست‌بافته‌های قشقایی، انواع پوشش‌ها و تزئینات مربوط به اسب، جل‌های عشایری و به‌طورخاص جل‌های قشقایی از منظر فن بافت و ساختار و هم‌چنین ابعاد زیباشناختی آن، معرفی، توصیف و تحلیل قرارمی‌گیرد و برای این فرآیند، تعداد 24 جل به‌عنوان نمونه انتخاب مورد مطالعه قرارگرفت. یافته‌های حاصل از تحقیق پیش رو بر آن است که ساختار جل‌های همه مناطق ایران فارغ از برخی استثناع‌ها، از یک شکل و فرم کلی تبعیت می‌کند.
کلیدواژه‌ها
- افروغ، محمد؛ جوانی، اصغر؛ چیت‌سازیان؛ امیرحسین و قشقایی‌فر، فتحعلی. (1395)، عوامل مؤثر بر آفرینش نقوش انتزاعی و تجریدی در دست بافته‌های قشقایی، ماهنامه علمی پژوهشی باغ نظر، شماره 45: 77-90.
- پرهام، سیروس. (1371)، دست‌بافته‌های عشایری و روستایی فارس، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- تناولی، پرویز. (1377)، جل‌های عشایری و روستایی ایران - آرایش اسب، تهران: انتشارات یساولی.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1377)، فرهنگ لغت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کیانی هفت لنگ، کیانوش. (1389)، بازتاب هنر در زندگی عشایر با تأکید بر ایل بختیاری، مجموعه مقالات نخستین همایش هنر و فرهنگ عشایر ایران (بختیاری‌ولرستان)، به کوشش دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
)