مهدی رئیسی نافچی؛ خاطره طالبی؛ میترا آزاد
چکیده
سیاه‌چادر نوعی مسکن عشایری است که ساختار آن متناسب با عوامل جغرافیایی و فرهنگی هر ایل تعیین می‌شود. ساختار سیاه‌چادر ایل سنگسر(مشهور به گوت) ترکیبی از دستبافتهها با مصالح بنایی است. بسترسازی در سیاهچادرهای سایر ایلات نیز انجام می‌شود با این تفاوت که در زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر(مشهور به گوتکِمال) علاوه بر ...
بیشتر
سیاه‌چادر نوعی مسکن عشایری است که ساختار آن متناسب با عوامل جغرافیایی و فرهنگی هر ایل تعیین می‌شود. ساختار سیاه‌چادر ایل سنگسر(مشهور به گوت) ترکیبی از دستبافتهها با مصالح بنایی است. بسترسازی در سیاهچادرهای سایر ایلات نیز انجام می‌شود با این تفاوت که در زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر(مشهور به گوتکِمال) علاوه بر ایجاد حریم و بستری هموار با ایجاد دیوارهها و سکوهایی کوتاه با مصالح بنایی نوعی فضاسازی صورت میگیرد که پس از برچیدن سیاه‌چادر باقی میماند و در سال بعد با مرمتهای جزئی مجدداً مورداستفاده قرار میگیرد. در دهههای اخیر با افزایش خانهسازی در ییلاقات استفاده از سیاه‌چادر کمرنگ شده، لذا شناسایی و مستندنگاری معدود نمونههای باقیمانده فی‌نفسه ارزنده است. در این مقاله با شناسایی و بررسی 5 نمونهی موجود از زیرسازی سیاهچادرهای ایل سنگسر به روش توصیفی ـ تحلیلی، یک دستهبندی از ساختار این زیرسازیها ارائه شده است. متغیرهای بررسی‌شده شامل موقعیت و ویژگی استقرارگاهها در منطقه، تأثیر توپوگرافی و شرایط جغرافیایی بر طراحی، ابعاد، کاربری، فرم، دسترسی و مصالح است. نتایج نشان میدهند تغییراتی در ابعادوفرم، نوع مصالح و فضاهای ارتباطی و جابه‌جایی کاربریها در نمونههای جدید به وجود آمده‌است. به نظر میرسد ادامهی این روند، گوتها را از کاربری و کارآمدی اصیل خود دور خواهد‌کرد.
