امان محمد کمکی؛ ابوالفضل شریفیان بهرمان؛ حسین بارانی
چکیده
دانش بومی حاصل قرنها تجربه زندگی بشر در این کره خاکی است که از اجداد خود به ارث برده است و یا در دوره زندگی خود به صورت تجربی به دست آورده یا بر آن افزوده و مخصوص هر زیست بوم است. قارچهای دنبلان صحرایی گروهی از قارچهای خوراکی میباشند که به شکل غدهای در زیر سطح خاک در نواحی گوناگون ایران و دنیا رویش دارند. این قارچها از گذشتههای ...
بیشتر
دانش بومی حاصل قرنها تجربه زندگی بشر در این کره خاکی است که از اجداد خود به ارث برده است و یا در دوره زندگی خود به صورت تجربی به دست آورده یا بر آن افزوده و مخصوص هر زیست بوم است. قارچهای دنبلان صحرایی گروهی از قارچهای خوراکی میباشند که به شکل غدهای در زیر سطح خاک در نواحی گوناگون ایران و دنیا رویش دارند. این قارچها از گذشتههای خیلی دور به عنوان یکی از مطبوعترین قارچهای خوراکی توجه انسانها را به خود جلب کردهاند. در سالهای اخیر در کشورهای گوناگون قارچهای دنبلان علاقهمندان زیادی در زمینه گوناگون دانش نوین و پرورش آنها کسب کرده است. در ایران نیز چند سال اخیر مطالعاتی در زمینه شناسایی گونههای گوناگون به عمل آمده است، اما فعالیت خاصی در حوزه پرورش این دسته از قارچها وجود ندارد. دانش بومی بستری برای دانش نوین است، در واقع دانش بومی سرشار از ایدهها و مسائل ریز برای جستجو و کنکاش است، اما به دلیل نبود ابزار کافی، فقط در سطح مشاهده با چشم غیر مسلح پیشرفت میکند. در صورتی که در زمینه قارچ خوراکی دنبلان صحرایی دانش بومی به آن حد پیشرفت کرده است که گونههای گوناگون قارچ دنبلان و اختصاصیت میزبانی را دقیقاً تفکیک میکند. بر اساس دانش بومی، مردم توانایی تعیین دقیق موقعیت و زمان رویش قارچ دنبلان را کسب کردهاند. در صورتی که مطالعات نوین با طی وقت و هزینههای زیاد به موارد جزیی آن پی برده است. دانش بومی به خوبی ارتباط تکاملی میان قارچ دنبلان صحرایی و میزبان گیاهی را پی بردهاند، که اکنون پس از یک قرن تحقیق روی گونههای گوناگون از قارچها و همزیستیهای موجود با استفاده از روشهای مولکولی به مسائل خاص میزبانی و تکاملی پی بردهاند
حسین بارانی؛ محمد رضا شهرکی
چکیده
چکیده مردم شناسی به عنوان علم فرهنگ و بررسی شیوه تعامل و تطابق بشر با محیط جایگاه ویژه ای دارد. یکی از مهمترین مباحث مردم شناسی در شناخت فرهنگ جوامع روستایی و عشایری بررسی دانش بومی آنان و بررسی شیوه انطباق آنان با محیط و طبیعت و رفع نیازهای زیستی و غیر زیستی از محیط است. دانش بومی به راه حلهایی گفته میشود که به صورت تجربی در سالیان ...
بیشتر
چکیده مردم شناسی به عنوان علم فرهنگ و بررسی شیوه تعامل و تطابق بشر با محیط جایگاه ویژه ای دارد. یکی از مهمترین مباحث مردم شناسی در شناخت فرهنگ جوامع روستایی و عشایری بررسی دانش بومی آنان و بررسی شیوه انطباق آنان با محیط و طبیعت و رفع نیازهای زیستی و غیر زیستی از محیط است. دانش بومی به راه حلهایی گفته میشود که به صورت تجربی در سالیان دراز، انسان، جهت حل مشکلات خود و بر پایه تجربیات گذشتگان به دست آورده و در هر منطقهای با توجه به شرایط ویژه در آن میتواند متفاوت باشد. ثبت و ضبط دانش بومی آن محلی و تجربیاتی که طی سالیان طولانی با آزمون و خطا بدست آمده، بوسیله مردم شناسان باعث شناخت آ نها از افکار دامداران، چوپانان و ساربانان دربارۀ محیط اطراف آنها میشود. در این مقاله به بررسی شیوه سنتی شترداری و دانش بومی شترداران و ساربانان در مراتع شمال کشور در منطقه گمیشان و با هدف شناخت و شناسایی اطلاعات و اصطلاحات رایج آنها از شتر و شترداری پرداخته شده است. منطقه مورد بررسی جزء مراتع قشلاقی استان گلستان و شهرستان گمیشان میباشد که تقریباً در 25 کیلومتری این شهرستان واقع شده است. در این پژوهش سعی شده تا از طریق روشهایی مانند مصاحبه، مشاهده، عکسبرداری و فیلمبرداری اطلاعات لازم در زمینۀ شیوه شترداری با تکیه بر دانش بومی جمعآوری شود. یافتهها در این پژوهش شامل دانش بومی مربوط به چرخۀ با تقویم فعالیتهای شترداری و ساربانی، چراگاه گله شتر، موارد مربوط به تولید مثل و زایش در شتر، دامهای همراه گله، جایگاه گله در شترها، نشانه گذاری در دام و تولیدات شتر مانند شیر و فرآوردههای آن، پشم و کرک و همچنین گوشت میباشد.