یاسمن کیاسی؛ محمد رحیم فروزه؛ سیده زهره میردیلمی؛ حمید نیک نهاد
چکیده
گیاه مردم نگاری شاخه نوپا و برون رشتهای از حوزه دانش و فن آوریهای بومی مردم شناسی است و واجد آفرینندگیهای ارزشمندی در حوزه دانش سنتی مرتبط با گیاهان است؛ لذا در این مطالعه دانش بومی گیاهان، مرتع خوش ییلاق استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است. ثبت اطلاعات به صورت گفتگو به هر دو شیوه مصاحبه در محل زندگی بومیان و مشاهده مشارکتی ...
بیشتر
گیاه مردم نگاری شاخه نوپا و برون رشتهای از حوزه دانش و فن آوریهای بومی مردم شناسی است و واجد آفرینندگیهای ارزشمندی در حوزه دانش سنتی مرتبط با گیاهان است؛ لذا در این مطالعه دانش بومی گیاهان، مرتع خوش ییلاق استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است. ثبت اطلاعات به صورت گفتگو به هر دو شیوه مصاحبه در محل زندگی بومیان و مشاهده مشارکتی در محل رویشگاه گیاهان انجام شد. مصاحبه شوندگان به روش گلوله برفی انتخاب شدند. در این تحقیق گونههای گیاهی متعلق به 17 خانواده که تعداد بیشتری از افراد بومی آن را شناخته و به خواص آن واقف بودند انتخاب شدند. از 30 گونه گیاهی انتخاب شده، 17 مورد آن استفاده خوراکی دارویی، 10 مورد استفاده دارویی و 3 مورد کاربرد دارویی و صنعتی داشته اند. نامگذاری محلی گونه ها تا حد زیادی منطبق با خصوصیات مورفولوژیک و نیازهای اکولوژیک گیاه بوده است. شناخت و پیش بینی زیستگاه گونه های گیاهی نیز از مهمترین اطلاعات کاربردی دانش بومی مردم خوش ییلاق بود. ایشان به انواع فرمهای رویشی، اندام و فرایندهای گیاهی، خواص مختلف و شیوه استفاده از گیاهان به عنوان خوراک، دارو و ابزار و سرپناه آگاهی داشته و از آن در زندگی خود بهره میجویند.
فهیمه علی میرزایی؛ بهاره بهمنش؛ امین محمدی استادکلایه؛ محمدرضا شهرکی
چکیده
دستیابی به تجربیات و اطلاعات نهفته و غیر مستند یکی از راهکارهای ارزشمند بازیابی سنتهایی میباشد که بهصورت غیرمکتوب و درخطر نابودی هستند. هدف از این تحقیق، شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده بهرهبرداران عشایری و جمعآوری اطلاعات عشایر مرتع چهل کمان در مورد اندامهای دارویی و نحوه استفاده از آنها و همچنین، بیماریهای قابلدرمان ...
بیشتر
دستیابی به تجربیات و اطلاعات نهفته و غیر مستند یکی از راهکارهای ارزشمند بازیابی سنتهایی میباشد که بهصورت غیرمکتوب و درخطر نابودی هستند. هدف از این تحقیق، شناسایی گیاهان دارویی مورد استفاده بهرهبرداران عشایری و جمعآوری اطلاعات عشایر مرتع چهل کمان در مورد اندامهای دارویی و نحوه استفاده از آنها و همچنین، بیماریهای قابلدرمان با این گیاهان و در واقع مطالعه اتنوبوتانی و اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی مورد استفاده عشایر منطقه میباشد. ثبت باورها و اطلاعات بومی عشایر بهصورت گفتگو به هر دو شیوه مصاحبه در محل زندگی عشایر و مصاحبه مشارکتی در محل رویشگاه گیاهان انجام شد. مصاحبهشوندگان به روش گلوله برفی انتخاب شدند. همزمان با مصاحبه مشارکتی، از طریق پیمایشهای صحرایی، نمونههای هرباریومی از گیاهان مرتع چهلکمان برداشت و بر اساس منابع معتبر گیاهشناسی شناسایی شدند. برای هر گیاه دارویی، نام علمی، خانواده، نام محلی، اندام مورد استفاده، خاصیت درمانی رایج و همچنین، شیوه تهیه و مصرف داروی گیاهی تدوین شد. شاخصهای فراوانی نسبی و ارزش استفاده برای هر یک از گیاهان دارویی محاسبه شدند. در منطقه مورد مطالعه 51 گونه دارویی متعلق به 26 تیره گیاهی شناسایی شد که پرجمعیتترین خانوادههایگیاهی مربوط بهAsteraceae و Lamiaceaeبا 7 و 6 گونه بوده است. یافتهها نشان داد بیشترین فراوانی از گیاهان دارویی با 94/52 درصد برای درمان بیمارهای گوارشی کاربرد دارند. بالاترین میزان ارزش استفاده متعلق به گونههای آویشن و زیره سیاه برابر با 66/0 بود. با توجه به بالا بودن اهمیت گیاهان دارویی مرتع چهل کمان، نتایج این تحقیق و پژوهشهای علمی آن، میتواند زمینههای مناسبی را برای توسعه دانش فیتوشیمی و تولید داروهای گیاهی فراهم آورد.