محمد افروغ
چکیده
در دستبافتههای عشایری، علیرغم اینکه جنبه کاربردی و خود مصرفی بودن، هدف بود لیک جنبه زیباشناختی و تلطیف نمودن آن با انواع نقش و نگارههای بومی که حاصل زایش باورهای شخصی و جمعی است، برجستهتر مینماید و گویی دست-بافته بهانه و عرصهای بوده برای رخ نمودن ذوقآزمایی، بازنمایی خیال و احساس. جل اسب نمودی از دستبافتههای عشایری ...
بیشتر
در دستبافتههای عشایری، علیرغم اینکه جنبه کاربردی و خود مصرفی بودن، هدف بود لیک جنبه زیباشناختی و تلطیف نمودن آن با انواع نقش و نگارههای بومی که حاصل زایش باورهای شخصی و جمعی است، برجستهتر مینماید و گویی دست-بافته بهانه و عرصهای بوده برای رخ نمودن ذوقآزمایی، بازنمایی خیال و احساس. جل اسب نمودی از دستبافتههای عشایری و بهطور خاص قشقایی است که فضایی را جهت طراحی، نقشاندازی و همنشین کردن رنگهای بومی و طبیعی توسط بافنده فرآهم آوردهاست. در این مقاله، ضمن پرداختن مختصر به توصیف و معرفی دستبافتههای قشقایی، انواع پوششها و تزئینات مربوط به اسب، جلهای عشایری و بهطورخاص جلهای قشقایی از منظر فن بافت و ساختار و همچنین ابعاد زیباشناختی آن، معرفی، توصیف و تحلیل قرارمیگیرد و برای این فرآیند، تعداد 24 جل بهعنوان نمونه انتخاب مورد مطالعه قرارگرفت. یافتههای حاصل از تحقیق پیش رو بر آن است که ساختار جلهای همه مناطق ایران فارغ از برخی استثناعها، از یک شکل و فرم کلی تبعیت میکند.
محمد افروغ
چکیده
این مقاله حاصل یک فعالیت میدانی و در ارتباط با قالی طرح ناظم قشقایی است که در کانونهای اسکان چشمهرحمان و گل-افشان در شهرستان سمیرم از توابع استان اصفهان، به انجام رسیده است. طرح ناظم یکی از برجستهترین طرحها در میان انواع طرحهای رایج در نظام بافندگی قشقایی است که امروزه با رویکرد و ساختاری متفاوت از گذشته در جغرافیای قشقایی ...
بیشتر
این مقاله حاصل یک فعالیت میدانی و در ارتباط با قالی طرح ناظم قشقایی است که در کانونهای اسکان چشمهرحمان و گل-افشان در شهرستان سمیرم از توابع استان اصفهان، به انجام رسیده است. طرح ناظم یکی از برجستهترین طرحها در میان انواع طرحهای رایج در نظام بافندگی قشقایی است که امروزه با رویکرد و ساختاری متفاوت از گذشته در جغرافیای قشقایی -از استان فارس تا جنوب اصفهان(سمیرم)- بافته میشود. روند اسکان و یکجانشین شدن ایل و عشایر قشقایی منجر به تغییر شیوه زندگی و تحول بنیادین در تولید کمی و کیفی، کاربرد و ساختار دستبافتههای قشقایی بهویژه قالی طرح ناظم در بُعد فنشناختی و زیباییشناختی شد. این ابعاد در پژوهش حاضر مورد بررسی و تحلیل قرارخواهد گرفت. نوع تحقیق بنیادین و روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات بهطور غالب، میدانی است. یافتههای تحقیق حاکی از این است که تغییر شیوه زندگی از کوچنشینی به اسکان(یکجانشینی) تأثیرات بنیادین و قابل توجهی را در روند تولید دستبافتههای عشایری و بهطور ویژه قالیهای طرح ناظم داشته است. بهگونهای که فرآیند ذهنیبافی جای خود را به بافت از روی نقشه و الگوهای شطرنجی داده-است. اندازه قالی طرح ناظم نسبت به گذشته کوچکتر شده و عناصر ساختار اصلی طرح (فضای محرابگون، نیمسروها، درخت هزارگل-گُلدان مرکزی و گل و برگهای افشان شده و شکل نعلبکی) دچار تغییرات اساسی شدهاست. تنوع رنگی به مدد حضور رنگهای شیمیائی نسبت به طرح قدیم، بیشتر شدهاست.
محمد افروغ؛ فتحعلی قشقایی فر
چکیده
دستبافتههای عشایری و بهطور ویژه قشقایی، مهمترین هنر تجسمی ایشان است. اصالت این بافتهها متشکل از هویت زیباشناختی(طرح و نقش و رنگبندی) و فنشناختی(فنونبافت، رنگرزی) است. بخش مهمی از چهرهسازی و هویتبخشی دستبافتههای ایلها و عشایر مختلف کشور، بر عهدهی فنونبافت است. دستبافتههای قشقایی دارای انواع متنوعی از فنون ...
بیشتر
دستبافتههای عشایری و بهطور ویژه قشقایی، مهمترین هنر تجسمی ایشان است. اصالت این بافتهها متشکل از هویت زیباشناختی(طرح و نقش و رنگبندی) و فنشناختی(فنونبافت، رنگرزی) است. بخش مهمی از چهرهسازی و هویتبخشی دستبافتههای ایلها و عشایر مختلف کشور، بر عهدهی فنونبافت است. دستبافتههای قشقایی دارای انواع متنوعی از فنون بافت است که بخش اعظمی از آنها، کاربرد خود را از دست دادهاست و یا کمرنگ شدهاست. مقاله حاضر یک تحقیق کاملاً میدانی و در ارتباط با توصیف، تحلیل، طبقهبندی و معرفی انواع فنونبافت در بین ایل و عشایر قشقایی است. فن بافت مهم-ترین عنصر در نظامبافندگی است که عامل اصلی در بافتن یک دستبافته و آفرینش نقش و طرح است. چه اینکه بدون فن-بافت و چگونگی رفتار تار، پود و پُرز، بافتهای بهوجود نمیآید. یافتههای تحقیق حاضر چنین است : دستبافتههای قشقایی براساس فن و ساختار بافت، به پنج طبقه پُرزدار، پودنما، تارنما، سوزنی و تلفیقی تقسیم میشوند. فنون رایج و معمول در نظام بافندگی قشقایی شامل لولبافت(نیم و تمام لول)، تختبافت(تخت پودشُل و تخت پود سفت)، پیچبافت و تلفیقی(ترکیبی از فنون یاد شده) است. از دستبافتههای پُرزدار میتوان به قالی و گبه و پودنماها(تخت پول شُل) به گلیم و چرخ و تارنماها(تخت پود سفت) به جاجیم، پلاس، اُیی، ششهدرمه، جاجیم مرکببافی و سوزنیها به دورهچین(وارونهپیچ) و رند(جاجیمگل و سیباما) و تلفیقی(پُرزدار، تختبافت و پیچبافت) به ترکمننقش(قالیبُری) و گَچمه.