مرتضی فرهادی
چکیده
سخن سردبیرراه تنهای مرا بنگر 1مردم شناسان فرهنگ را "تجربه انبار گروه " و "گنجینه آفرینندگی های بشر " 2نامیده اند. بخش مهم و کاربردی و در ایران ناشناخته مانده از این گنجینه دانش و فنآوری : سخت افزارها و نرم افزارهای مربوط به تولید کار و مسائل پیرامونی آنمی باشد. از آن جا که تولید و کار امری جمعی و گروهی است و همیشه در پیوند باطبیعت و جامعه ...
بیشتر
سخن سردبیرراه تنهای مرا بنگر 1مردم شناسان فرهنگ را "تجربه انبار گروه " و "گنجینه آفرینندگی های بشر " 2نامیده اند. بخش مهم و کاربردی و در ایران ناشناخته مانده از این گنجینه دانش و فنآوری : سخت افزارها و نرم افزارهای مربوط به تولید کار و مسائل پیرامونی آنمی باشد. از آن جا که تولید و کار امری جمعی و گروهی است و همیشه در پیوند باطبیعت و جامعه و فره نگ قرار می گیرد، پس این پیرامون ، هم شامل دانش های علوممصراعی از یک سروده اسکیمویی و نام فصلی از کتاب تاریخ مردم شناسی در بیان احوال فرانز بواس -ه. ر. هیس، تاریخ مردم شناسی، ترجمه ابوالقاسم طاهری، تهران. ] (Franz Boas). نک به: کلایه کلاکن – کروبر. تعریف ها و مفهوم فرهنگ، ترجمه داریوش آشوری، تهران، 1357 -2 دو فصلنامه دانش های بومی ایران، شماره 1 بهار و تابستان 1393دقیقه، علوم طبیعی ، فلسفه و علوم اجتماعی مربوط به آن همچون آب و هوا شناسی ،جانورشناسی و گیاه شناسی مرد می ، جغرافیا و بوم شناسی محلی ، کشاورزی و اقتصادکشاورزی و فنون کاربردی شده در صنایع و پیشه ها و ریاضیات و ابزارهای اندازه گیریو دانش های فیزیکی و شیمیایی کاربردی و غالبا نانوشته بوده و دامنه آن به جامعهشناسی، روانشناسی و مدیریت بومزاد و مشارکت ها و تعاونی ها ی سنتی و صنایع وهنرها و تکنیک های بدن (متون بدن ) و غیره نیز کشیده می شود. ویژگی مشترک هم هاین موضوعات گوناگون ، کارآمدی و توان کاربردی بالای آنها در عمل و پاسخسنجیده و کارآمد آنها در حل مساله و برآورد نیازهای آدمی در انطباق با تاریخ، جغرافیاو خرده فرهنگ در طی هزاران سال می باشد.دانش بو می که دانش محلی ، سنتی و یا قو می عامیانه و مرد می و بوم ز اد نیزنامیده شده است ؛ برای تعریف و طبقه بندی پدیده ها در محیط ها ی فیزیکی ، طبیعی واجتماعی خاص به کار برده می شود و با دانشی که افراد جامعه از طریق مراکز رس میمانند دانشگاه ها و موسسات تحقیقات دولتی و خصوصی کسب می کنند، ممکن استظاهراً تفاوت داشته باشد ، اما همه آنها در این ویژگی کلی که حاصل تجربه (مشاهده وآزمایش رس می و غیررسمی ) و به اشکال گوناگون تکرار شده و اثبات شده اند مشترکمی باشند.دانش بومی ، دانش جمعی و تاریخی گروه های انسانی در ارتباط با زمینه هایگوناگون هستی ، بویژه شیوه های تعریف نردبان نیازها ، در نسبت با نظام ارزشی و حلمسئله با راههای تجربه تاریخی است که منجر به راههای معیشتی و سبکِ زندگی آدمیگردیده است که از تعامل طولانی گروه با جغرافیا و محیط طبیعی و از طریق آزمون وخطا در خلال زمان شکل گرفته و عمدتاً شفاهی و نامکتوب و آمیخته با تکنیک هایبدن (فنون بدن) و دانش ضمنی است.سخن سردبیر 3دانش بو می بخشی از سرمایه ملی و "پتانسیل فرهنگی " 1 هر قوم است . تجربهنشان می دهد که دانش بو می نه تنها با دانش رس می تعارض و تناقضی ندارد بلکهبرخی ویژگی های متفاوت عرَضی دانش بومی مانند آزمودگی و آبدیدگی در ازای زمان،آن را مکمل خوبی برای دانش رس می قرار می دهد. دانش بو می در دسترس ، آسان یاب ،ساده، کارآمد، ارزان، کل نگر، واقع نگر، شفاهی، پویا، تجربه گرا، زمان آزموده و بومزاد و سازگار با محیط و طبیعت و زیست بوم تعریف می شود. این دانش به مسائل بهصورت کلی و منظوم ه ای (سیستماتیک) نگاه کرده و پویا بوده و در طی زمان آبدیدهشده است و چون در بطن محیط طبیعی و اجتماعی محلی تکامل یافته است با شرایطبومی و منطقه ای کاملاً سازگار می باشد.ویژگی های دانش بو می آن را دانشی سازگارتر نسبت به محیط و جامعه گراتر ازدانش های کلاسیک و نوین م عرفی می کند که می توان آن را در خدمت توسعه پایدارقرار داد.با وجود همه زحمتی که جهانیان و از آن جمل ه ایرانیان برای کسب دانش بو میصرف کرده و با وجود همه ارزش های فراوانی که دارد، دانش بومی غالبا دانشی شفاهیاست و بطور معمول و متداول در روش های جدید و علمی ثبت و ضبط نمی شود و درنهایت باید گفت ، دانش بو می در بیشتر کشورهای توسعه نیافته تحت تاثیر عواملگوناگون و از آن جمله معیشت و اقتصاد های تک محصولی شده و سلطه همه جانبهاستعماری و قومیت کشی (تهاجم فرهنگی) و مقیاسات اروپا محورانه و شرق شناسانهتعصب آمیز شرایط جدید و القائات "مکتب نوسازی " 2 غالباً نادیده گرفته شده و رو بهنابودی رفته است.درباره پتانسیل فرهنگی نک به: مقدمه انسان شناسی یاریگری، تهران، 1388 ، نشر ثالث. -درباره نظریه نوسازی در توسعه نک به : مکاتب و نظریه های توسعه در منابع گوناگون، کارها و ترجمه های -دکتر مصطفی ازکیاء و دکتر پاپلی یزدی. و عجالتاً:
