سمانه بغلانی؛ صمد سامانیان
چکیده
اسطرلابها به عنوان پیشرفتهترین ابزار نجومی، در دوران اسلامی مورد توجه زیادی بودند و در ایران دوره صفوی، ساخت آنها با به کارگیری دانشهای بومی اهمیتی بیش از پیش یافت که نقوش، تزئینات و تغییرات ایجاد شده در آنها حکایت از آن دارد و به نظر میرسد تحت تاثیر عواملی از جمله عوامل فرهنگی و اجتماعی در این دوره است. هدف پژوهش حاضر شناسایی ...
بیشتر
اسطرلابها به عنوان پیشرفتهترین ابزار نجومی، در دوران اسلامی مورد توجه زیادی بودند و در ایران دوره صفوی، ساخت آنها با به کارگیری دانشهای بومی اهمیتی بیش از پیش یافت که نقوش، تزئینات و تغییرات ایجاد شده در آنها حکایت از آن دارد و به نظر میرسد تحت تاثیر عواملی از جمله عوامل فرهنگی و اجتماعی در این دوره است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر نقشآفرینی بر اسطرلابهای صفوی ایران و بررسی تاثیرات آنها میباشد. در همین راستا این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع تصویری و مکتوب کتابخانهای و اینترنتی به بررسی عوامل: نجوم و خرافهگرایی، رسمی شدن مذهب تشیع، ملیگرایی، حمایت پادشاهان و پیشرفت هنر فلزکاری و رفاه نسبی اقتصادی طبقات جامعه میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که این عوامل موجب رونق حرفه اسطرلابسازی، بومیسازی دانش آن، فراهم آمدن محیط مناسب برای فعالیت هنرمندان در این رشته و در نتیجه پرکارتر و ظریفتر شدن نقوش اسطرلابها شد و در نهایت این نقوش هویت ایرانی، شیعی و صفوی یافتند.