ORIGINAL_ARTICLE
بَردِشیر(شیرسنگی) در فولکلور و دانش بومی بختیاری
شیرسنگی، تندیس و مجسمهای ساخته از سنگ است که در فرهنگ بختیاریها کاربرد و کارکرد متنوّعِ فرهنگی، هنری، ادبی، اجتماعی و اقتصادی دارد. در نقاط سردسیری و گرمسیری بختیاری این پیکره تنومند و با هیبت را روی مزار کلانتران، خانها، شهیدان، دلاوران، جوانان و بزرگ مردان قوم میگذارند. گونهها و تیپهای مختلف بردشیر (شیرسنگی) با توجّه به نحوه ساخت، ابزار، تجربه استادان و روند آماده سازی، اندازه، شکل(ریخت)، نگارههای حکاکی(نقش) و گونههای مختلف واقعی(تیپ رئال) و انتزاعی تا نصب و آداب و رسوم آن، در سراسر منطقه بختیاری موجب شد که نگارنده علاوه بر کارکردهای مادی و معنوی، به ویژگیهای این پیکره در دانش بومی و فرهنگ عامّه هَموندان بختیاری بپردازد و جایگاه این هنر دیرین ایرانی را در دوره معاصِر نمایان کند. این مطالعه بر مبنایِ پژوهش میدانی و گفتگو با استادان سازنده این هنر-صنعت بومی تدوین و گاهی نیز به اسناد و مدارک کتابخانهای استناد شده است. برای این منظور با مصاحبه و جمعآوری اطلاعات لازم، ضبط گونههای فرهنگ و ادبیّات شفاهی نمونههایی از آفریدهها و عقاید مردمی در فرهنگ مردم(فولکلور) و هنر ایرانی جستجو شد که برای تحقیقات مردم شناسی، قوم نگاری و مطالعات فرهنگی-ادبی عشایری موثر باشد.
https://qjik.atu.ac.ir/article_11241_e62f981ea12ae059a5d8bafa4312ddca.pdf
2019-03-21
1
47
10.22054/qjik.2020.50331.1196
«فرهنگ مردم»
«ادبیات عامّه»
«فولکلور»
«دانش بومی»
«شیرسنگی»
«بختیاری»
عباس
قنبری عدیوی
odivi46@yahoo.com
1
گروه ادبیات، پردیس نسیبه دانشگاه فرهنگیان ایران
LEAD_AUTHOR
- انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم. (1371)، گذری و نظری در فرهنگ مردم، تهران: نشر اسپرک.
1
- بلوکباشی، علی. (1357)، فرهنگعامه، (سال چهارم آموزش متوسطه عمومی، فرهنگ و ادب)، تهران: انتشارات آموزشوپرورش.
2
- تناولی، پرویز. (1356)، قالیچههای شیری فارس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3
- خسروی فرد، سام. (1389)، شیر ایرانی، تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.
4
- ذوالفقاری، حسن. (1388)، فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی، جلد یک، تهران: انتشارات معین.
5
- رحمانی، روشن. (1380)، افسانههای مردم فارسیزبان، تهران: انتشارات نوید شیراز.
6
- عباسی فرد، فرناز. (1388)، قالیچههای عکسی ایران معاصر، تهران: نشر سبحان نور.
7
- علیپور سعدانی، رضا. (1388)، شیء باوری...، تهران: نشر نوردان.
8
- فرهوشی، بهرام. (1364)، جهان فروری، تهران: نشر کاریان.
9
- فرهوشی، بهرام. (1370)، ایرانویج، تهران: انتشارت دانشگاه تهران.
10
- قاضیانی، فرحناز. (1376)، بختیاریها، بافتهها و نقوش، تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور.
11
- قنبری عدیوی، عباس. (1381)، امثالوحکم بختیاری، شهرکرد: انتشارات ایل.
12
- قنبری عدیوی، عباس. (1385)، گفت ولفت، شهرکرد: انتشارات مرید.
13
- قنبری عدیوی، عباس. (1390)، جستاری در فرهنگ و هنر بختیاری، شهرکرد: انتشارات نیوشه.
14
- قنبری عدیوی، عباس. (1393)، ز شیر بنگشت تا جونِ آدمیزاد، شهرکرد: انتشارات نیوشه.
15
- قنبری عدیوی، عباس. (1393)، شیرسنگی، پژوهشی درباره شیرسنگی در بختیاری، شهرکرد: انتشارات نیوشه.
16
- قنبری عدیوی، عباس. (1398)، مردمشناسی بختیاری، شهرکرد: انتشارات نیوشه.
17
- نیّر نوری، حمید. (1344)، تاریخچه بیرق ایران و شیروخورشید، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، انتشارات دانشگاه تهران.
18
- هال، جیمز. (1380)، فرهنگنگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه: رقیّه بهزادی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
19
- یاحقی، محمدجعفر. (1391)، فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ چهارم.
20
منابع میدانی:
21
الف) سنگتراشان: جهانگیر جهان بخشی (70 ساله، هفشجان)، خیرالله باقری (65 سال، هفشجان)، عزتالله باقری (67 ساله، هفشجان)، یاسر یزدی (32 ساله، هفشجان)، احمد یزدی (45 ساله، هفشجان)، مرتضی فرهادی (38 ساله، شهرکرد)، مسلم فرهادی (50 ساله، شهرکرد)، مجید چمانی (55 ساله، شهرکرد)، محسن گودرزیان (30 ساله، شهرکرد)، فیضالله طاهری اردلی (50 ساله، اردل) و خداداد حداد جونقانی (50 ساله، جونقان).
22
ب) فرهنگیاران محلی: شهباز قنبری عدیوی (89 ساله، فولادشهر)، مظفّر قنبری عدیوی (78 ساله، شهرکرد)، ایرج چراغ پور (58 ساله، کوهرنگ)، فاطمه قنبری عدیوی (65 ساله، شهرکرد)، شاهیجان قنبری عدیوی (75 ساله، فولادشهر)، راشین کریمی (52 ساله، شهرکرد).
23
ORIGINAL_ARTICLE
سنجاقهای میلهای عصر آهن ایران و کاربردهای آن
چکیده سنجاقهای میلهای در میان یافتههای فلزی محوطههای استقراری، مذهبی و قبرستانهای عصر آهن ایران به فراوانی یافت شدهاند. با توجه به فراوانی این ساختهها این سوال مهم مطرح میشود که این سنجاقها چه کاربرد یا کاربردهایی داشتهاند؟. در منابع، این دستساختهها اغلب با عنوان کلی «سنجاق» معرفی شدهاند و یا این که بدون بحث علمی، به کارکردهای مختلفی از جمله سنجاق لباس، سنجاق مو، اشیاء نذری و نمادین، ابزار دفاعی و سنجاق کفن اشاره کردهاند. در این پژوهش تلاش گردیده با استفاده از مطالعات باستانشناسی، قومباستانشناسی و به شیوه توصیفی و تحلیلی، کاربردهای مختلف این دستساختهها مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس نتایج حاصله سنجاقهای مورد مطالعه با توجه به شکل و ابعاد و نیز محل کشف و استفاده، دارای کاربرد-هایی به عنوان سنجاق لباس، سنجاق مو، سنجاق تزیینی، دفاعی، نمادین، نذری، جادویی، آیینی و نیز کاربردهای مکمل و چندگانه بودند و یکی از کاربردهایی که قبل از این کمتر به آن اشاره شده و در این مقاله به آن پرداخته شده کاربرد آن به عنوان ابزاری برای مقابله با نیروهای شرور و نیز حیوانات موذی است که به نوعی تداوم استفاده از آن را میتوان در جوامع سنتی و زردشتیان دوره قبل و معاصر مشاهده کرد.
https://qjik.atu.ac.ir/article_11624_1e6627a4d2b050a0cb0c8b065944cb6a.pdf
2019-03-21
49
74
10.22054/qjik.2020.45158.1161
عصر آهن
سنجاقهای میلهای
مارغن
فلزکاری عصر آهن
کاظم
ملازاده
kazem.mollazadeh@gmail.com
1
دانشیار باستانشناسی دانشگاه بوعلی سینا-همدان
LEAD_AUTHOR
مخمد حسن
سالک اکبری
h.salekakbari@gmail.com
2
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد باستان شناسی
AUTHOR
- اورلت، برونو (1392)، عصر آهن اولیه در پشتکوه لرستان، مترجمان: دکتر کمالالدین نیکنامی و دکتر امیر ساعد موچشی، تهران، سمت.
1
-حاکمی، علی (1385)، کاوشهای باستانشناسی شهداد (1347-1354)، تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، معاونت پژوهشی، پژوهشکده باستانشناسی.
2
-خلعتبری، محمدرضا (الف). (1383)، کاوشهای باستانشناسی تالش، وَسکه-میان رود، انتشارات اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان با همکاری پژوهشکده باستانشناسی.
3
-خلعتبری، محمدرضا (ب). (1383)، کاوشهای باستانشناسی در محوطههای باستانی تالش، تول گیلان، انتشارات اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان با همکاری پژوهشکده باستانشناسی.
4
- دادگی، فَرنَبغ (1369)، بندهش، ترجمه: مهرداد بهار، تهران: انتشارات توس.
5
- شریفان، هادی و ده پهلوان، مصطفی (1387)، فلزکاری نیشابور در دورة اسلامی (قرون 2-6 ه.ق)، باستان پژوهی، شماره 16: 31- 46.
6
- علایی، علیاکبر (1375)، مجموعه هنری اشیاء مفرغی لرستان، در کتاب مفرغهای لرستان جلد اول، خرمآباد: انتشارات پیغام، 10- 20.
7
-فاضلی نشلی، حسن (1385)، باستانشناسی دشت قزوین از هزارة ششم تا هزارة اول قبل از میلاد: گزارش کاوشهای باستانشناسی محوطههای باستانی زاغه، قبرستان، اسماعیلآباد و بررسیهای باستانشناسی دشت قزوین، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
8
- فیشر، ویلیام بنی (1387)، تاریخ ایران کمبریج سرزمین ایران، جلد اول، مترجم: قادر تیموری، تهران: انتشارات مهتاب.
9
- کالمایر، پیتر (1376)، مفرغهای قابل تاریخگذاری لرستان و کرمانشاه، مترجم: محمد عاصمی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
10
- کامبخشفرد، سیفا...(1370)، تهران سه هزار و دویستساله بر اساس کاوشهای باستانشناسی، تهران: نشر فضا.
11
- کرتیس، جان (1392)، نوشیجان 3: یافتههای کوچک، مترجم: کاظم ملازاده، همدان: مرکز نشر دانشگاه بوعلی سینا.
12
- گدار، آندره (1358)، هنر ایران (با تجدیدنظر)، مترجم: دکتر بهروز حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
13
- گدار، آندره و دیگران (1371)، آثار ایران، چاپ دوم، مترجم: ابوالحسن سرو قد مقدّم، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
14
- گیرشمن، رومن (1389)، سیلک کاشان (جلد دوم)، مترجمین: اصغر کریمی، آزیتا همپارتیان، تهران: انتشارات مرسل.
15
- ماسکارلا، اسکار وایت (1387)، برنز و آهنهای حسنلو، مترجم: علی صدرایی و صمد علیون، گنجینه هنر.
16
-مجیدزاده، یوسف (1375)، تاریخگذاری سرسنجاقهای مفرغی لرستان، در کتاب مفرغهای لرستان جلد اول، گردآورنده سید فرید قاسمی، خرمآباد: انتشارات پیغام: 105-128.
17
- معصومی، غلامرضا (1375)، آتشدانهای مفرغی لرستان، در کتاب مفرغهای لرستان جلد اول، گردآورنده سید فرید قاسمی، خرمآباد: انتشارات پیغام: 100-104.
18
- ملازاده، کاظم (1387)، «تاریخچه پیدایش فن تولید آهن و کاربرد آن در ایران»، پژوهشهای تاریخی (دانشگاه سیستان و بلوچستان)، سال 2، شماره 3: 199-177.
19
-ملازاده، کاظم (1394)، تأثیر کاربرد ساختههای آهنی در پیشرفت فناوری و تحولات اجتماعی و اقتصادی جوامع عصر آهن پایانی (با تأکید بر غرب و شمال غرب ایران)، جامعهشناسی تاریخی، دورة 7، شمـارة 1: 226-227.
20
- موری، پی. آر. اس (1379)، زیرخاکیهای مفرغی قدیم ایران، مترجم: علی داراب بیگی، کرمانشاه: انتشارات کرمانشاه.
21
- واندنبرگ، لوئی (1345)، باستانشناسی ایران باستان، مترجم: دکتر عیسی بهنام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
22
- نگهبان، عزتا...(1378)، حفاریهای مارلیک جلد اول، تهران: انتشارات میراث فرهنگی کشور (پژوهشکده).
23
- هژبری نوبری، علیرضا و سبزی دوآبی، موسی (1390) سنجاقهای میلهای لرستان، جامعهشناسی تاریخی، دوره سوم، شماره 2: 165-188.
24
- Burney, C. (1972). "Excavations at Haftavān Tepe 1969: Second Preliminary Report." Iran 10, no. 1, 127-142.
25
- Contenau, G, R, Ghirshman, and H, V, Vallois. (1935). Fouilles du Tépé-Giyan près de Néhavend, 1931 et 1932. Vol. 3. P. Geuthner.
26
- Danti, Michael D and Megan Cifarelli. (2015). "Iron II Warrior Burials at Hasanlu Tepe, Iran." Iranica Antiqua 50, 61-157.
27
- Danti, . (2013). "The late Bronze and early Iron age in northwestern Iran." in oxford Hand book of Ancient Iran, ed. by D. T. Potts, oxford University Press: 327-376
28
- David, N, Carol Kramer. (2001). Ethnoarchaeology in action. Cambridge University Press.
29
- Goff, Clare. (1978). "Excavations at Baba Jan: the pottery and metal from levels III and II." Iran 16, no. 1, 29-65.
30
- Hiebert, F, T., and R, H. Jr Dyson. (2005). "Prehistoric Nishapur and the frontier between Central Asia and Iran." Iranica Antiqua 37, 113-149.
31
- Hood, S. (1994). The arts in prehistoric Greece. Vol. 40. Yale University Press.
32
- Jacobsthal, P. (1956). Greek pins and their connexions with Europe and Asia. Vol. 3. Clarendon Press.
33
- Marcus, M. (1994). "Dressed to kill: Women and pins in early Iran." Oxford Art Journal 17, no. 2, 3-15
34
- Muscarella, O, W. (1968). "Excavations at Dinkha Tepe, 1966." Bulletin of the Metropolitan Museum of Art 27, no. 3, 187-96.
35
- Muscarella, O, W. (1974). "The Iron Age at Dinkha Tepe, Iran." Metropolitan Museum Journal 9, 35-90.
36
- Muscarella, O, W. (1988). Bronze and iron: ancient Near Eastern artifacts in the Metropolitan Museum of Art. Metropolitan Museum of Art.
37
- Schmidt, E, F, Maurits Nanning van Loon, and Hans H. Curvers. (1989). The Holmes Expeditions to Luristan. No. 108. Oriental Institute of the University of Chicago.
38
- Paszthory, E. (1989). "Electricity generation or magic? The analysis of an unusual group of finds from Mesopotamia." MASCA Research Papers in Science and Archaeology 6, 31-38.
39
- Pigott, V.C. (1977)."The Question of the Presence of Iron in theIron I Period in Western Iran", in "Mountains and lawland", ed, L.D.Levine and T.C.Young, Malbu-California, 209-234
40
- Rashid, S, A. (1992). "Gründungsfiguren im Iraq." Praehistorische Zeitschrift 67, no. 1, 247-247.
41
- Van den Berghe, L. (1964). La nécropole de Khurvin. Nederlands Historisch-Archaeologisch Institut in het Nabije Oosten.
42
- Yildirim, Recep. (1989). Urartu igneleri. Turk Tarih Kurumu Basimevi.
43
- The Metropolitan Museum of Art(April2019) From:
44
https://www.metmuseum.org/pin
45
- Museum of Fine Arts, Boston(April2019) From:
46
https: //www.mfa.org/collections/object/rosetteـpin
47
ORIGINAL_ARTICLE
درد و شیوههای التیام آن: مطالعه انسانشناختیِ دانش بومی و قومی منطقه موکریان
این مقاله به مفهوم درد و نحوه التیام آن در منطقه موکریان کردستان پرداخته است. برای نیل به این هدف، دانش بومی و قومی موجود درباره درد، با توسل به روش های انسانشناختی و به طور خاص مردمنگاری، و حدود نه ماه حضور مستمر در میدان و انجام مشاهدات و مصاحبه با مطلعین کلیدی، مطالعه شده است. برای تحلیل داده ها از تحلیل روایت مبتنی بر مضمون و از مدل میلز و هابرمن استفاده شده است. یافتههای این مطالعه نشان میدهند به رغم وجود درمانگران مختلف محلی و سنتی در منطقه موکریان، و مدیریت و درمان درد و بیماری با شیوهها و شگردهای مخصوص به خودشان، درد به عنوان مسأله ای سخت، برای مردمان قوم کرد امری غیر قابل پذیرش و شخصی است، و آنها برای ابراز آن عمدتاً از استراتژی انکار استفاده میکنند و این در غالب داستانها، روایتها، و ضربالمثلها منطقه نیز قابل مشاهده است. شرایط زیستمحیطی موکریان زمینه را برای پرورش افراد قوی، نستوه و دلاور مهیا میکند و فرهنگ هم داستان با این شرایط هرگونه ضعف و ناتوانی را نهی مینماید، لذا مردم در شرایط درد و بیماری از خود ضعف نشان نمیدهند؛ چون سر خم کردن در برابر درد با ارزش های مردانگی منطبق نیست.
https://qjik.atu.ac.ir/article_11625_ae87da555b214876131ab3d4917d752b.pdf
2019-03-21
75
114
10.22054/qjik.2020.48735.1178
"درد
" " انسان شناسی درد
" " بیماری
" "دانش بومی
" "درمانگری سنتی."
لقمان
شمسی
loghman.sh@gmail.com
1
دانشجوی دکترای انسان شناسی، و پژوهشگر انسان شناسی سلامت، گروه انسان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران،
AUTHOR
ابوعلی
ودادهیر
vedadha@ut.ac.ir
2
دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی، گروه انسان شناسی
LEAD_AUTHOR
حمید رضا
فرخ اسلاملو
hamidfarrokh@gmail.com
3
استاد بهداشت عمومی، مرکز تحقیقات سلامت باروری، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه.
AUTHOR
زهره
انواری
anvaari.zohreh@gmail.com
4
استادیار انسان شناسی زیستی، گروه انسان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران .
AUTHOR
- خضری، سعید. (1388)، «جغرافیایتاریخیموکریاندرچهارسدةاخیر»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 1 (پیاپی 92): 164-129.
1
- درخشان، نیما؛ خاتمساز، محبوبه و ذوالفقاری، بهزاد. (1395)، «کاربردهای اتنوبوتانیک گیاهان شهرستان سقز (استان کردستان)»، مجله طب سنتی اسلام و ایران، سال هفتم، شماره 4: 507-516.
2
- سپهرفر، حسن. (1390)، » پیرانشهر»، پیام بهارستان، ویژهنامه طب سنتی. دوره 2، س 3: 137-150.
3
- سپهرفر، حسن و علیاکبر زاده، سیروس. (1390)، » بوکان»، پیام بهارستان، ویژهنامه طب سنتی. دوره 2، س 3: 101-110.
4
- غلامی گوزلبلاغ، احمد و الیاسی، فاضل. (1394)، » تفسیر معناگرایی شیوههای درمانگری عامیانه (بررسی دریافت مردم ساکن در مناطق جنوب آذربایجان غربی از درمانگری عامیانه) »، نامه انسانشناسی، دوره 13، ش 22: 121-148.
5
- قاضی طباطبایی، محمود؛ ودادهیر، ابوعلی و محسنی تبریزی، علیرضا. (1386)، » پزشکی شدن بهمثابه بازی»، پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 53: 289-324.
6
- محمد پور، احمد و رضائی، مهدی. (1395)، » مطالعاتکُردشناسیدرایران: مروریبرموضوعاتورهیافتها»، ایران نامگ، شماره 4: 172-208.
7
- نیکتین، وایسلی. (1378)، کرد و کردستان، ترجمه: محمد قاضی، تهران، انتشارات درایت، چاپ سوم.
8
- Bendelow, Gillian A. and Simon J. Williams. (1995). "Transcending the dualisms: towards a sociology of pain."Sociology of Health and Illness, 17(2), 139-165.
9
- Buchbinder, Mara. (2010). "Giving an Account of One’s Pain in the Anthropological Interview. "Cult Med Psychiatry, 34, 108–131.
10
- Cohen, Esther. (1995). "Towards a History of European Physical Sensibility: Pain in the Later Middle Ages. "Science in Context, 8(1), 47-74.
11
- Conrad, Peter, and Kristin K. Barker. (2010). "The Social Construction of Illness: Key Insights and Policy Implications. "Journal of Health and Social Behavior, 51(S), S67–S79.
12
- Cortazzi, Martin. (2007). "Narrative Analysis in Ethnography." In:Paul Atkinson, Amanda Coffey, Sara Delamont, John Lofland and Lyn Lofland. The Handbook of Ethnography, Sage Publications, 384-394.
13
- Gooberman-Hill, Rachael. (2015). "Ethnographies of pain: culture, context and complexity."British Journal of Pain, 9(1), 32–35.
14
- Gubrium, Jaber F., and James A. Holstein. (2008). "Narrative Ethnography." In: Sharlene Nagy Hesse-Biber, and Patricia Leavy. Handbook of Emergent Methods, New York: The Guilford Press.
15
- Harrowing, J. N., J. Mill, and J. Spiers, (Eds.). (2010). "Critical ethnography, cultural safety, and international nursing research."International Journal of Qualitative Methods, 9(3), 240-251.
16
- Helman, Cecil G. (1990). Culture, Health and Illness.(2nd Edition), London: Wright.
17
- Hitomi, Suzuro., Izumi Ujihara, and Kentaro Ono. (2019). "Pain mechanism of oral ulcerative mucositis and the therapeutic traditional herbal medicine hangeshashinto. "Journal of Oral Biosciences, 61(1). 1-4.
18
- Kleinman, Arthur., Paul E. Brodwin, and Byron J. Good, (Eds.). (1994)."Pain as human experience: An Introduction." In: Marry-Jo, Delvecchio Good, Byron J. Good, Paul E. Brodwin and Arthur Kleinman. Pain as Human Experience: An Anthropological Perspective, University of California Press. PP: 1-28.
19
- LeCompte, M. D. and J. J. Schensul. (2010). Designing & conducting ethnographic research: An introduction. (2nd Edition),AltaMira Press.
20
- Leder, Drew. (1990). The Absent Body. Chicago, Chicago University Press.
21
- Lee, Jung-Woo., Won Bock Lee, and Woojin Kim, (Eds.). (2015). "Traditional herbal medicine for cancer pain: A systematic review and meta-analysis. "Complementary Therapies in Medicine, 23(2), 265-274.
22
- Main, C. and C. Spanswick. (2000). Pain Management:An Interdisciplinary Approach. London, Churchill Livingstone.
23
- Miles, Matthew B. and A. Michael Huberman. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage Publications, Inc.
24
- Odora Hoppers, Catherine A. (2017). Culture, Indigenous Knowledge and Development: The Role of the University. Johannesburg, Centre for Education Policy Development, Occasional Paper No 5.
25
- Olsen, Roy Bjørkholt., Stephen Bruehl, and Christopher Sivert Nielsen, (Eds.). (2013). "Hypertension prevalence and diminished blood pressure–related hypoalgesia in individuals reporting chronic pain in a general population: The Tromsø Study. "Pain, 154, 257–262.
26
- Peláez-Ballestas, Ingris., Rafael Pérez-Taylor, and José Francisco Aceves-Avila, (Eds.).(2013). "‘Not-Belonging': Illness Narratives of Mexican Patients with Ankylosing Spondylitis. "Medical Anthropology, 32(5), 487-500.
27
- Riessman, Catherine Kohler. (2008). Narrative methods for the human sciences. Sage Publication.
28
- Sajadi, Aladdin. (2016). Reshtay Morvari. 1st Edition, Sanandaj, Amyar Publication.
29
- Sharafkandi, Abdurrahman. (2013). Chishti Majior. 1st Edition, Sanandaj, Ana Publication.
30
- Singh, Ravinder. (2017). "The Pain: How Does Anthropology Look at it? Suffering of Body and Mind. "Ethnologia Actualis, 17(2), 123-138.
31
- Son, Chang-Gue. (2014). "Report Treatment of an Elderly Patient with Acute Abdominal Pain with Traditional Korean Medicine. "Journal of Acupuncture and Meridian Studies, 7(5), 258-261.
32
- Thornton, Arland., Shawn Dorius and. Jeffrey Swindle. (2015). "Developmental idealism: The cultural foundations of world development programs. "Sociology of Development, 1(2), 69–112.
33
- Thornton, Arland., Shawn Dorius and. Jeffrey Swindle. (Eds.).(2017). "Middle Eastern Beliefs about the Causal Linkages of Development to Freedom, Democracy, and Human Rights. "Sociology of Development, 1(3), 70-94.
34
- Wolff, B. Berthold, and Sarah Langley. (1968). "Cultural Factors and the Response to Pain. "A Review American Anthropologist, New Series, 70(3), 494-501.
35
- Zborowski, Mark. (1952). "Cultural Components in Responses to Pain. "Journal of Social Issues, 8(4) 16-30.
36
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی بر دانش بومی سفال"کلپورگان"
این مقاله به بررسی فرآیند تولید هنر سفالگری "کلپورگان" با رویکرد مردم شناسی هنر می پردازد و به دنبال پاسخ به این پرسشهاست که:1.چه دانش بومی در شیوه ساخت این سفالینه ها نهفته است؟2.اطلاعات و اصطلاحات بومی رایج در ساخت آنها چیست؟"کلپورگان" روستایی مرزی در استان سیستان و بلوچستان که به سفالینه ها و استمرار شیوه سنتی ساخت آنها مشهوراست. فعالیت سفالگری این منطقه تنها توسط زنان، به روش دست ساز با ابزار ساخت بومی ، نقش پردازی ذهنی و با تولید و توزیع اندک در حال اجراست. زنان حرفه سفالگری را اجدادشان آموخته و این دانش بومی تولید سفال را به عنوان یک فرهنگ شفاهی نسل به نسل حفظ کرده و انتقال دادهاند. واژه ها و نام های بومی و محلی برای نقوش وابزار کار بخشی از هویت فرهنگ بلوچ و منزلت شغلی این هنر محسوب می شود.نقش مایه هایی که هر کدام بازنمودی از فرهنگ،آداب و رسوم و طبیعت منطقه بلوچستان است. روش پژوهش در این مقاله میدانی و گردآوری داده ها از طریق مصاحبه با مطلعین کلیدی و زنان سفالگر، عکسبرداری، فیلمبرداری انجام شده که برآیند آن تصویری مناسب از سنت سفالگری کلپورگان،شیوه های فرآوری مواد اولیه،مراحل ساخت و تولید را در بر می گیرد.
https://qjik.atu.ac.ir/article_11998_7838ba35d9e6e75197bf95c49c6fe422.pdf
2019-03-21
115
150
10.22054/qjik.2020.32094.1108
دانش بومی
سفال
کلپورگان
فرآیند تولید
مینا
شیرانی
minashirany@gmail.com
1
مدرس دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
اصغر
ایزدی جیران
asgharizadijeiran@gmail.com
2
استادیارگروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
AUTHOR
- ابراهیمزاده، عیسی. (1388)، جغرافیای ناحیهای جنوب شرق ایران با تأکید بر سیستان و بلوچستان، تهران: نشر سمت.
1
- ارفعی، معصومه و زند، آناهیتا. (1390)، «بررسی عوامل مؤثر در دانش بومی در مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی»، نشریه پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 4، شماره 3.
2
- آشتیانی، جلالالدین. (1367)، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ترجمۀ: مامک نوربخش، تهران: نشر انتشار.
3
- برقعی، محمد. (1352)، نظری به بلوچستان، تهران: نشر سپیده.
4
- بوزرجمهری، خدیجه و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. (1384)، «تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه پایدار روستایی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 9، شماره 1.
5
- شیرانی، مینا. (1391)، بررسی انسانشناختی نقوش سفال کلپورگان، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته هنر اسلامی، دانشگاه هنر اصفهان.
6
- فرهادی، مرتضی. (1393)، «مردمنگاری دانشها و فنآوریهای سنتی: نان شب مردمنگاران ایران»، دو فصلنامه دانشهای بومی ایران، شماره 2.
7
- کامبخش فرد، سیفالله.(1379)، سفال و سفالگری در ایران از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر، تهران: نشر ققنوس.
8
- گلاک، جی. (1355)، سیری در صنایعدستی ایران، ترجمۀ: حمید عنایت، تهران: نشر بانک ملی ایران
9
- حاجی علی محمدی، هما. (1385)، «فناوری تهیه زغال در ایران، پژوهشی در حوزه دانش بومی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 34.
10
- مهرین، مهرداد. (1364)، دین مزدایی، تهران: نشر فروهر.
11
- نظری، امیر. (1391)، نشانهشناسی سفال معاصر کلپورگان و ساخت سرامیکهای کاربردی به روش خاتم، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته صنایعدستی، دانشگاه هنر اصفهان.
12
- نظری، امیر؛ زکریایی کرمانی، ایمان و شفیعی، مهرنوش. (1393)، سفالگری در بلوچستان ایران، تهران: نشر سیمای دانش.
13
- نظری، امیر؛ زکریایی کرمانی، ایمان و شفیعی، مهرنوش. (1394)، «مطالعه نقوش سفالینههای معاصر روستای کلپورگان سراوان با رویکرد انسانشناسی هنر»، فصلنامه علمی پژوهشی نگره، شماره 36.
14
- نظری، امیر؛ زکریایی کرمانی، ایمان و شفیعی، مهرنوش. (1393)، «مطالعه تطبیقی نقوش سفالینههای کلپورگان با نقوش سوزندوزی بلوچ»، نشریه مطالعات تطبیقی هنر، دوره 4، شماره 8.
15
- وزیری، علینقی. (1369)، تاریخ عمومی هنرهای مصور، تهران: دانشگاه تهران.
16
- Flavier, J.M. (1995).The regional program for the promotion of indigenous knowledge in Asia In. D.M. Warren, L.J. Slikkerveer and D. Brokensha (Eds.) The Cultural Dimension of development: Indigenous Knowledge Systems. London, Intermediate Technology Publications. Pp 479-487.
17
- Gorjestani, N. (2000). Indigenous knowledge for development: opportunities and challenges. A presentation at the UNCTAD Conference on Traditional Knowledge, Geneva, November 1. Retrieved, April 14, 2014 from
18
- Kalland, A. (1994). Indigenous knowledge- local knowledge: prospects and limitation. In Arctic Environment: A report on the seminar on integration of indigenous peoples' knowledge. Copenhagen: Ministry of the Environment, the Home Rule of Greenland, pp: 67-50.
19
- Okereke, E. (2012). “Indigenous knowledge system, The need for reform and the way forward global advanced reaserch”, journal of Agricultural science. 1(8): 201-09.
20
- Sorainen,Elina.2006.A Wave, a Chain, and a Dategrove."Living Museum" as a Protector of the Women Potters' Tradition in an Iranian Village.phd diss. Universty of Art and Design, Helsinki, Finland.
21
- Tosi, M. (1970). A Tomb from Damin and the Problem of the Bampur Sequence in the ThirdMillenniumB.C. New Series,Vol.20. Nos. 1-2.
22
مطلعین کلیدی:
23
- عبدالسلام بزرگزاده مدیرکل سابق صنایعدستی استان سیستان و بلوچستان، میزان تحصیلات: کارشناسی صنایعدستی.
24
- محمد صدیق دهواری، سمت: رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سراوان. میزان تحصیلات: کارشناسی.
25
- دلمراد دهواری، سمت: مسئول کارگاه سفالگری روستای کلپورگان. میزان تحصیلات: دیپلم.
26
- آسیه دهواری،سمت: سفالگر، تحصیلات: کارشناسی.
27
- پریناز آزاد،سمت: سفالگر، تحصیلات: ابتدایی.
28
- ماه بیبی دهواری، سفالگر، تحصیلات: بیسواد.
29
مراد بیبی دهواری، سفالگر، تحصیلات: ابتدایی
30
ORIGINAL_ARTICLE
گیاه مردم نگاری گونههای خوراکی، دارویی و صنعتی مرتع خوش ییلاق استان گلستان
گیاه مردم نگاری شاخه نوپا و برون رشتهای از حوزه دانش و فن آوریهای بومی مردم شناسی است و واجد آفرینندگیهای ارزشمندی در حوزه دانش سنتی مرتبط با گیاهان است؛ لذا در این مطالعه دانش بومی گیاهان، مرتع خوش ییلاق استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است. ثبت اطلاعات به صورت گفتگو به هر دو شیوه مصاحبه در محل زندگی بومیان و مشاهده مشارکتی در محل رویشگاه گیاهان انجام شد. مصاحبه شوندگان به روش گلوله برفی انتخاب شدند. در این تحقیق گونههای گیاهی متعلق به 17 خانواده که تعداد بیشتری از افراد بومی آن را شناخته و به خواص آن واقف بودند انتخاب شدند. از 30 گونه گیاهی انتخاب شده، 17 مورد آن استفاده خوراکی دارویی، 10 مورد استفاده دارویی و 3 مورد کاربرد دارویی و صنعتی داشته اند. نامگذاری محلی گونه ها تا حد زیادی منطبق با خصوصیات مورفولوژیک و نیازهای اکولوژیک گیاه بوده است. شناخت و پیش بینی زیستگاه گونه های گیاهی نیز از مهمترین اطلاعات کاربردی دانش بومی مردم خوش ییلاق بود. ایشان به انواع فرمهای رویشی، اندام و فرایندهای گیاهی، خواص مختلف و شیوه استفاده از گیاهان به عنوان خوراک، دارو و ابزار و سرپناه آگاهی داشته و از آن در زندگی خود بهره میجویند.
https://qjik.atu.ac.ir/article_11626_982c779ce93b3a4c9601110c2aa59cc0.pdf
2019-03-21
151
204
10.22054/qjik.2020.50142.1192
دانش بومی
گیاه مردم نگاری
گیاهان دارویی
روش گلوله برفی
مرتع خوش ییلاق
یاسمن
کیاسی
ykiassi@yahoo.com
1
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
AUTHOR
محمد رحیم
فروزه
rfroozeh@yahoo.com
2
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
LEAD_AUTHOR
سیده زهره
میردیلمی
zohremirdeilami@gmail.com
3
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
حمید
نیک نهاد
hamidniknahad@yahoo.com
4
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
- مظفریان، ولیالله. (1375)، فرهنگ نامهای گیاهان ایران، فرهنگ معاصر.
1
- ابطحی، فائزهالسادات. (1398)، مطالعه اتنوبوتانی برخی گیاهان دارویی شهرستان شازند، استان مرکزی، فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی، سال 19، دوره 2، شماره 70.
2
- بارانی، حسین؛ بهمنش، بهاره و شهرکی، محمدرضا. (1390). دانش بومی گیاهشناسی گیاهان دارویی منطقه چهارباغ مراتع استان گلستان. دانشهای بومی ایران، سال 2، دوره 2، شماره 3.
3
- حسینی، مروارید؛ فروزه، محمدرحیم و بارانی، حسین. (1397)، شناسایی و بررسی اتنوبوتانی منتخبی از گیاهان دارویی شهرستان نیشابور، فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی. سال 19، شماره 70.
4
- حائری نسب، مریم و عباسی، شبنم. (1398)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی و معرفی برخی گونههای سمی شهرستان اردستان (استان اصفهان)، فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی. سال 19، شماره 70.
5
- حاتمی، الهام و زاهدیفر، مریم. (1395)، بررسی اتنوبوتانی منتخبی از گیاهان دارویی شهرستان فسا در استان فارس، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 7، دوره 7، شماره 1
6
- خدایاری، حامد؛ امانی، شهریار و امیری، حمزه. (1393)، اتنوبوتانی گیاهان دارویی شمال شرق استان خوزستان، نشریه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی. سال 2، دوره 2، شماره 4.
7
- درخشان، نیما؛ خاتمساز، محبوبه و ذوالفقاری، بهزاد. (1395)، کاربردهای اتنوبوتانیک گیاهان شهرستان سقز (استان کردستان)، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 7، دوره 7، شماره 4.
8
- دیفرخش، سیده معصومه. (1391)، بررسی دانش بومی (اتنوبوتانی و اتنواکولوژی) مهمترین گونههای غیرعلوفهای (خوراکی، دارویی و صنعتی) منطقه دلیکما (استان کهگیلویه و بویراحمد). پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده مرتع و آبخیزداری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
9
- دولتخواهی، مهدی و نبیپور، ایرج. (1393)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی حوزه آبریز شمال شرقی خلیجفارس. فصلنامه گیاهان دارویی. سال 13، شماره 50.
10
- ذوالفقاری، بهزاد؛ صادقی، مسعود؛ تیری، ایمان و یوسفعلیتبار، مقداد. (1391)، جمعآوری، شناسایی و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهر بابل، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 3، دوره 3، شماره 1.
11
- رزمجویی، دامون؛ زارعی، زهرا و آرمند، رحام. (1396)، مطالعه اتنوبوتانی (شناسایی، خواص درمانی و نحوه استفاده) برخی گیاهان دارویی شهرستان بهبهان، استان خوزستان، فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی. سال 17، دوره 4، شماره 64.
12
- سجادی، سید ابراهیم؛ بتولی، حسین و قنبری، علی. (1390)، جمعآوری و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهرستان کاشان، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 2، دوره 2، شماره 1.
13
- سجادی، ابراهیم؛ بخشیانی، مهدی؛ نکوخو، مسعود و ذوالفقاری، بهزاد. (1395)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی شهرستان فریدونشهر، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 7، دوره 7، شماره 3.
14
- سعادتپور، مسلم؛ بارانی، حسین؛ عابدی سروستانی، احمد و فروزه، محمدرحیم. (1396)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی سجا رود (استان زنجان)، فصلنامه داروهای گیاهی. سال 8، دوره 3، شماره 3.
15
- علیمیرزایی، فهیمه؛ بهمنش، بهاره؛ محمدی استاد کلایه، امین و شهرکی، محمدرضا. (1396)، دانش بومی گیاهان دارویی از دیدگاه بهرهبرداران عشایری در مرتع چهلکمان استان خراسان رضوی، دوفصلنامه دانشهای بومی ایران. سال 4، دوره 4، شماره 7.
16
- عباسی، شبنم؛ افشارزاده، سعید و مهاجری، عبدالرضا، (1391). معرفی گونههای گیاهی با خواص دارویی در منطقه نطنز (کاشان)، داروهای گیاهی، سال 3، دوره 3، شماره 3.
17
- فروزه، محمدرحیم؛ حشمتی، غلامعلی و بارانی، حسین. (1393)، گیاهمردمنگاری گونههای خوراکی - دارویی مرتع دیلگان استان کهکیلویه و بویر احمد، مجله پژوهشهای انسانشناسی ایران. سال 4، دوره 4، شماره 1.
18
- فرهادی، مرتضی؛ امینی، سیاوش؛ خالدی، طیب؛ رشیدی، مرتضی؛ امیری، شجاع؛ شیراوند، افشین؛ جمشیدی، ایرج؛ کمالوندی، فهیمه؛ گاورسینی، علی؛ مرادی، امیر؛ جلیلیان، خانم؛ احمدی و دارام رودی، اکرم (1393)، جی غال اسمک (جوغاسم، پیشوک، پیقُک، چیدم، چیدان، چکیدان ...) گیاه مردمشناسی و جغرافیای گیاهی (قلمرو رویشی) این گیاه در ایران. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 67.
19
- فرهادی، مرتضی. (1393)، «مردمنگاری دانشها و فناوریهای سنتی: " نان شب " مردم نگاران ایران». دو فصلنامه دانشهای بومی ایران، شماره 2.
20
- فرهادی، مرتضی. (1392)، گلخوشناسیِ گونهای گل حسرت جوقاسم (جی غال اسمک، پیشوک، پیغوک، ...). فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 63.
21
- فرهادی، مرتضی. (1384)، گیاه مردمنگاری با چکیده و نمونههایی از گیاه مردمنگاری گیاهان خودروی کمره. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 34-35.
22
- کیاسی، یاسمن و فروزه، محمدرحیم. (1398)، بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی مرتع آلمالیچه شهرستان آباده، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 10، دوره 10، شماره 1.
23
- کوسه غراوی، یاز مراد؛ شهرکی، محمدرضا؛ عابدی سروستانی؛ احمد و بهمنش، بهاره. (1393)، دومین همایش ملی کاربرد گیاهان دارویی در سبک زندگی و طب سنتی، وزارت علوم تحقیقات فناوری دانشگاه تربتحیدریه.
24
- گنجعلی، علیرضا و خاکسفیدی، عباس. (1394)، شناسایی برخی گونههای گیاهان دارویی شهرستان زابل (استان سیستان و بلوچستان) و کاربرد آنها در طب سنتی، مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال 6، دوره 6، شماره 1.
25
- میردیلمی، زهره؛ حشمتی، غلامعلی و بارانی، حسین. (1393)، مطالعه اتنوبوتانی و اتنواکولوژی گونههای دارویی کچیک (مطالعه موردی مراتع کچیک در شمال شرق استان گلستان)، دوفصلنامه دانشبومی ایران. سال 1، دوره 1، شماره 2.
26
- مقصودی، منیژه و پارساپژوه، سپیده. (1390)، گیاه قومشناسی منطقه پس قلعه در شمال شهر تهران، مجله پژوهشهای انسانشناسی ایران. سال 1، دوره 1، شماره 2.
27
- اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان. (1394)، گزارش اقتصادی اجتماعی مطالعات تعمیم ترسیب کربن
28
- حوزه آبخیز تیلآباد.
29
- Ayyanar, M and Ignacimuthu, S. (2010). Plants used for non-medicinal purposes by the tribal people in Kalakad Mundanthurai Tiger Reserve, Southern India. Indian Journal of Traditional Knowledge. 3: 515-518.
30
- Banton, B. N. (1998). An ethnobotanical analysis of tree species of El Imposible national Park, Ahuachapan, El Salvador. Banton, Biology. Pp: 1-4.
31
- Cavendish, William. (2000). Empirical regularities in the poverty-environment relationship of rural households: evidence from Zimbabwe. World Development. 11: 1979p.
32
- Chen, Yu., Yang, Gaihe., Sweeney, Sandra., and Feng, Yongzhong. (2010). Household biogas use in rural China: A study of opportunities and constraints. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 14: 545-549.
33
- Cunningham, A. B. (1998). "An investigation of the herbal medicine trade", In Natal/KwaZulu, Institute of Natural Resources, Pietermaritzburg: University of Natal. 298p.
34
- Estomba, Diego., Ladio, Ana., and Lozada, Mariana. (2006). Medicinal wild plant knowledge and gathering patterns in a Mapuche community from North-western Patagonia. Journal of Ethnopharmacology.103: 109-119.
35
- Fakir, Hüseyin. Mehmet, Korkmaz. and Bilgin, Güller. (2009). "Medicinal plant diversity of western Mediterrenean region in Turkey." Journal of Applied Biological Sciences. 3,2, 30-40.
36
- Gerique, Andrés. (2006). An introduction to ethnoecology and ethnobotany. Integrative assessment and planning methods for sustainable agroforestry in humid and semiarid regions. Advanced Scientific Training-Loja, Ecuador. Pp: 1-20.
37
- Giday, Mirutse., Asfaw, Zemede., Elmqvist, Thomas., and Woldu, Zerihun. (2003). An ethnobotanical study of medicinal plants used by the Zay people in Ethiopia. Journal of Ethnopharmacology. 85: 43-52.
38
- Gitika, Asha Sharma ., and Kumar, Manoj. (2016). Ethnobotanical Study of Some medicinal plants of Haryana, India. World. Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 5(8): 1717-1736.
39
- Haidar, Ali., and Qaiser, M. (2009). The ethnobotany of Chitral valley, Pakistan with particular reference to medicinal plants. Pakistan Journal of Botany. 4:2009-2041.
40
- Júnior, Nelson., And Sato, M. (2005). Ethnoecology And Conservation In Protected Natural Areas: Incorporating Local Knowledge In Superagui National Park Management, Braz. Journal of Biol. 1: 117-127.
41
- Kaya, Ayla. Fatih, Satil. and Fatih, Gogel. (2009). "Nutlet surface micromorphology of Turkish Satureja (Lamiaceae)." Biologia. 64,5, 902-907.
42
- Lama, yashi choden., Ghimire, Suresh K., and Aumeeruddy-Thomas, Y. (2001). Medicinal plants of Dolpo:Amchis’ knowledge and conservation. WWF Nepal. 151p.
43
- Long, Chung- Lin, Rong, Li. (2004). Ethnobotanical studies on medicinal plants used by the Red-headed Yao People in Jinping, Yunnan Province, China, Journal of Ethnopharmacology. 90 (2-3), 389-95.
44
- Ozturk, Munir., Uysal, Ismet., Gücel, Salih., Mert, Tuba., Akcicek, Eren., and Celik, Sezgin. (2008). Ethnoecology of poisonous plants of turkey and northern Cyprus. Pakistan Journal of Botany. 4: 1359-1386.
45
- Parveen, B, Upadhyay Bhuvaneshwar, Roy, Shikha, Kumar Ashwani. (2009). Traditional uses of medicinal plants among the rural communities of Churu district in the Thar Desert, India. Journal of Ethnopharmacology, 113(3), 387-99.
46
- Qureshi, Rahmatullah. and Bhatti, G. Raza. (2008). Ethnobotany of plants used by the Thari people of Nara Desert. Pakistan. Journal of Fitoterapia, 79, 468-473.
47
- Qureshi, Rahmatullah., Bhatti, G. Raza., and Memon, Rabia. (2010). Ethnomedicinal uses of herbs from northern part of nara desert, pakistan. Pakistan Journal of Botany. 2: 839-851.
48
- Sharma, Tika prasad., and Borthakur, SK. (2008). Ethnobotanical observations on Bamboos among Adi tribes in Arunachal Pradesh. Indian Journal of Traditional Knowledge. 4: 594-597.
49
- Ugulu, Ilker, Baslar, Suleyman, Yorek, Nurettin, Dogan, Yunus. (2009). The investigation and quantitative ethnobotanical evaluation of medicinal plants used around Izmir province, Turkey. Journal of medicinal plant research. 3(5), 345-367.
50
- Zemede, Asfaw., and Mesfin, Taddsse. (2001). Prospects for Sustainable Usr and Development of Wild Food Plants in Ethiopia. Economic Botany. 1, 47-62.
51
- Zhao, Zhil., Dorje, Gaawe., and Wang, Z.T. (2010). Identification of medicinal plants used as Tibetan Traditional Medicine Jie-Ji. Journal of Ethnopharmacology. 132: 122-126.
52
- Pardo-de, Santayana Manuel, Pleroni Andrea, Puri Rajindra K. (2010). Ethnobotany in the New Europe: People, Health and Wild Plant Resources. New Tork, NY, Berghahn Books.
53
ORIGINAL_ARTICLE
دانش بومی سوخت های سنتی (مطالعه موردی: دهستانهای دوهزار و سههزار شهرستان تنکابن)
سوخت از همان آغاز زندگی جمعی یکی از نیازهای ضروری بشر بوده است. پس از کشف آتش و وابستگی به آن، انسان ها به مرور زمان با بکارگیری علوم و ساخت ابزارها، سوختهای مختلفی را کشف و به کار بردند. ساکنین دهستانهای دوهزار و سه هزار از توابع خرم آباد تنکابن استان مازندران هم از این موضوع مستثنی نبودند. این دهستانها با توجه به موقعیت جغرافیایی و کوهستانی در گذشته فاقد امکانات رفاهی بودند و ساکنین آنها با بهره گیری از تجارب و امکانات طبیعی موجود در محیط زندگی، اقدام به تهیه سوخت مورد نیاز خود میکردند. روش کار در این پژوهش مطالعه عمیق و ژرفانگر، حضور در میدان تحقیق و مشاهده مستقیم همراه با مشارکت و مصاحبه بوده که از مطالعه اسنادی وکتابخانه ای نیز استفاده شده است. همچنین با بکار گیری نظریه مکتب کارکردگرایی مالینوفسکی، سوختهای سنتی و تأثیر آن در سبک زندگی مردم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این راستا نتایج بدست آمده حاکی از این است که تهیه و ذخیره-سازی سوختهای سنتی، آداب و رسوم خاصی را در ساکنین این دهستانها نهادینه کرده بود. همچنین همکاری جهت تهیه سوخت با رعایت قوانینی نانوشته در این روستاها صورت میگرفت .
https://qjik.atu.ac.ir/article_11239_b1014551dc359b36561ef1c0a5d31ef7.pdf
2019-03-21
205
248
10.22054/qjik.2020.38282.1131
سوخت
سوخت های سنتی
سوخت های مدرن
دهستان دو هزار
دهستان سه هزار
وحید
رشیدوش
v.rashidvash1358@gmail.com
1
عضو هیات علمی دپارتمان مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
LEAD_AUTHOR
ناهید
رضاپور
nahid.rezapoor1356@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
AUTHOR
- انصاری، جمال. (1392)، آشنایی با فرهنگعامه و اقوام ایرانی، تهران: انتشارات سبحان نور، چاپ اول.
1
-امامی میبدی، علی؛ جنگآور، حسن؛ نوراللهی، یونس؛ ستاری فر، محمد و خورسندی، مرتضی. (1396)، «بررسی و تحلیل تأثیر توسعه انرژیهای تجدید پذیر بر شاخصهای کلان اقتصادی»، فصلنامه راهبردی سیاستگذاری عمومی، سال هفتم، شماره 24: 137-157.
2
-الهی، شعبان؛ غریبی، جلیل؛ مجید پور، مهدی و انواری رستمی، علیاصغر. (1394)، «مسیر اشاعه فناوریهایانرژیهای تجدید پذیر؛ رویکرد نظریهسازی بنیادی»، نشریه علمی پژوهشی مدیریت نوآوری، سال چهارم، شماره 2: 33- 56.
3
- بهزادی، رقیه. (1383)، قومهای کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، تهران: انتشارات طهوری، چاپ دوم.
4
- بورد، فرانسوا. (1351)، «زندگی روزانه در عصر حجر»، ماهنامه پیام یونسکو، ترجمه: سال چهارم، شماره 37 و 38: 5- 29.
5
-جری دی، مور. (1391)، زندگی و اندیشه بزرگان انسانشناسی، ترجمه: هاشم آقابیگ پوری، جعفر احمدی، تهران: انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول.
6
- چایلد، گوردن. (1354)، انسان خود را میسازد، ترجمه: احمد کریمی- محمد هل اتائی، تهران: انتشارات سهامی کتابهای جیبی، چاپ دوم.
7
-خراسانی زاده، علیاکبر؛ بحرپیما، سارا و یاری، فاطمه. (1395)، نقشه راه تولید سوخت پاک، تهران: انتشارات روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی ایران، چاپ اول.
8
- دانای علمی، عباس. (1389)، فرهنگعامه مردم تنکابن، تهران: انتشارات آرون، چاپ اول.
9
- روح الامینی، محمود. (1372)، زمینه فرهنگ شناسی، تهران: انتشارات عطار، چاپ هشتم.
10
- ریتزر، جورج. (1374)، نظریه جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، چاپ دوم.
11
- سعیدیان، عبدالحسین. (1375)، مردمان ایران، تهران: انتشارات علم و زندگی، چاپ اول.
12
- سعیدیان، عبدالحسین. (1383)، سرزمین و مردم ایران، تهران: انتشارات علم و زندگی، چاپ دوم.
13
- شایان، فریدون. (1351)، از میمون تا انسان، تهران: انتشارات پویا، چاپ اول.
14
- شربتیان، یعقوب. (1392)، مقدمهای بر انسانشناسی پیش از تاریخ و جوامع ابتدایی، تهران: انتشارات آثار فکری، چاپ اول.
15
-شادی طلب، ژاله و نایه در، مهدی. (1388)، «واکاوی عوامل مؤثر بر پذیرش آبگرمکن های خورشیدی در نواحی روستایی»، مجله توسعه روستایی، سال اول، شماره 1: 67 – 87.
16
-شریفزاده، مریم و شهرکی، محبوبه. (1393)، «بررسی عوامل مؤثر بر مصرف سوخت در خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان»، فصلنامه راهبردیهای توسعه روستایی، سال اول، شماره 2: 119- 135.
17
- صفینژاد، جواد. (1387)، مبانی جغرافیایی انسانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم.
18
- طاهری، محمدمهدی. (1395)، زندگی نئاندرتالها از آغاز تا انقراض، تهران: انتشارات شمع هجر پرواز، چاپ اول.
19
- عسگری خانقاه، اصغر و شریف کمالی، محمد. (1384)، انسانشناسی عمومی، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم.
20
- فرنو، بهروز. (1384)، منشاء فرهنگ، تمدن و هنر در بینالنهرین کهن، جلد اول، تهران: انتشارات حوزه هنری، چاپ اول.
21
- فیشر، ویلیام بین. (1384)، سرزمین ایران، ترجمه: مرتضی ثاقب فر، جلد اول، تهران: انتشارات جامی، چاپ اول.
22
-فاضل نیا، غریب؛ حکیم دوست، سید یاسر و یار محمدی، مینا. (1394)، «پهنهبندی خطر مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی با تأکید بر فاکتور زمینلغزش مطالعه موردی دهستان دو هزار شهرستان تنکابن»، مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، سال چهارم، شماره 10: 11- 20
23
- گیدنز، آنتونی. (1387)، جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: انتشارات نی، چاپ شانزدهم.
24
- لوگاس، هنری. (1384)، تاریخ تمدن، جلد اول، ترجمه: عبدالحسین آذرنگ، تهران: انتشارات سخن، چاپ ششم.
25
- مبینی، کامران. (1385)، سوخت و احتراق، تهران: انتشارات شرح، چاپ اول.
26
- مشایخی، حبیب اله. (1381)، نگاهی همهسویه به تنکابن، تهران: انتشارات نشر، چاپ اول.
27
- مجیر شیبانی، نظامالدین. (1343)، تاریخ تمدن؛ از آغاز آفرینش تا تمدن مادی، جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
28
- نبوی، بهروز. (1382)، مقدمهای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: انتشارات فروردین، چاپ بیستم.
29
- نوح هراری، یووال. (1397)، انسان خردمند؛ تاریخ مختصر بشر، ترجمه: نیک گرگین، تهران: انتشارات فرهنگ نشر نو، چاپ دوازدهم.
30
- وان لون، هاندریک. (1334)، تاریخ بشر، ترجمه: علیاکبر بامداد، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
31
- وثوقی، منصور. (1391)، جامعهشناسی روستایی، تهران: انتشارات کیهان، چاپ پانزدهم.
32
- یوسفینیا، علیاصغر. (1371)، تاریخ تنکابن، تهران: انتشارات تهران، چاپ دوم.
33
- سایت مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385. (www.amar.org.ir)
34
- سایت خبرگزاری ایسنا، فروردین 1397.
35
- Unterberger Eric, Fabian Eisenreich, Gunther Reinhart. (2018). "Design principles for energy flexible production systems." Procedia CIRP, 67(8), 98-103.
36
- Bhowmick Goldy De, Ajit K Sarmah, Ramkrishna Sen. (2019). "Zero- waste algal biorefinery for bioenergy and biochar: Agreen leap towards achieving energy and environ,ental sustainability". Science of the Total Environment, 650(2), 2467-2482.
37
- Torreglosa Juan P, Pablo Garcia, Luis M. Fernandez, Francisco Jurado. (2015). "Energy dispatching based on predictive controller of-an off grid wind turbine/photovoltaic/hydrogen/battery hybrid system". Renewable Energy, 74 (-), 326-336.
38
- Nansaor A., Patanothai A., Rambo A. and Simaraks S. (2013)."The sustainability of biomass energy acquisition by household in urbanizing communities in northeast Thailand". Biomass and Bioenergy. 52(-),113-121.
39
- Patents and clean energy technologies in Africa. (2017). www.unep.org, Kenya.
40