Document Type : Research Paper

Authors

1 Art University of Isfahan

2 Restoration of historic monuments and sites. Faculty of restoration. Art university of Isfahan. Isfahan. Iran.

3 Associate Professor, Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization Higher Education Center

Abstract

The relationship between man and nature is realized with his presence in the natural environment. This unavoidable relationship has undergone many changes over time and has created cultures and, numerous works such as Agriculture and its infrastructure including dovecotes accordingly. This native architecture is constructed in such a way that it doesn't hurt nature on the one hand and causes physical and meta-physical relationship between man and nature on the other hand; which gives a different definition to the life of Isfahan’s fields. Although this relationship has varied in the quality of life due to traditional agriculture change, but the remained structure of dovecotes, make it possible to return to field cycle. Therefore, this research has considered to meta-physical concepts of this architecture in relationship between man and nature, in addition to the physical aspects attended by previous researchers.Thereby, the main question is the quality of the relationship between man and nature in the Isfahan’s fields due to the presence of the dovecotes; which describes evolution of the relationship between man and nature by the passage of time and Iranian plateau through a descriptive-analytical method and further studies this relationship in the countryside fields of Isfahan. The results show that this relationship in Isfahan's fields is divided into four distinct periods in which dovecotes have a significant impact on the human interaction with nature. This native architecture indicates how the farmers of this region interact with the environment, which has led to a triangular relationship between humans, fields and dovecotes.

Keywords

 
-  آزاده، فریدون و احمدیان، صادق. (1372)، سیر تاریخ کشاورزی در ایران، تهران: جشنواره هنری ادبی روستا.
-  آوی، حسین بن محمد بن ابی الرضا. (1328)، ترجمه محاسن اصفهان از عربی به فارسی.
-  آهون‌منش، علی و شاهدی، محمد. (1381)، «توسعۀ علم و فناوری در ایران با رویکردی به بخش کشاورزی»، شریف (ویژه فناوری اطلاعات)، شماره 18 : 54-66.
-  ابن‌بطوطه.(1361)،سفرنامه ابن‌بطوطه، ترجمه: علی موحد، جلد اول، تهران:مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
-  ابن حوقل، محمد. (1345)، صورة الارض، ترجمه: جعفر شعار، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-  ابن رسته، احمد بن عمر رسته. (1365)، الاعلاق النفیسه، ترجمه: حسین قره چانلو، تهران: امیرکبیر.
-  اسپیرن، آن‌ویستن. (1387)، زبان منظر، تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ.
-  اکبری، محمدعلی و لیلازمهرآبادی، سعید. (1389)، «تأثیر برنامه‏عمرانی سوم در کشاورزی ایران»، مجله تاریخ ایران، شماره 65/5 : 1-22.
-  الفتی، هادی. (1374)، تاریخ کشاورزی و دام‌پروری در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-  الکساندر، کریستوفر. (1390)، سرشت نظم، ترجمه: سیروس صبری و علی‌اکبری، تهران: پرهام نقش.
-  ـــــــــــــــــ . (1393)، معماری و راز جاودانگی، ترجمه: مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه.
-  امین زاده، بهناز. (1381)، «جهان‌بینی دینی و محیط‌زیست: درآمدی بر نگرش اسلام به طبیعت». محیط‌شناسی، دوره 28، شماره 30: 97-106.
-  انصاری، عاطفه. (1392)،  طرح مرمت کبوترخانه میرزا احمد و طراحی محوطه گردشگری، گَوَرت (اصفهان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
-  انصاری، عاطفه و اسماعیلی، مژگان. (1392)، «معماری پایدار در ساختار کبوترخانه‌های اصفهان»، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز: 1-14.
-  بابااوغلی، محمود . (1392)،  «بررسی اجمالی بحران محیط‌زیست در ایران حول محور آلودگی هوا و تخریب منابع آب»، مجله اقتصادی، سال سیزدهم، شماره 5 و 6:  59-72.
-  بیات، ناصر؛ رستگار، ابراهیم و عزیزی، فاطمه. (1390)، «حفاظت محیط‌زیست و مدیریت منابع خاک روستایی در ایران»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شماره 2: 63-78.
-  بیرجندی، عبدالعلی. (1378)، معرفت فلاحت (دوازده باب کشاورزی)، تدوین: ایرج افشار، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
-  تاج‌بخش، مهدی؛ درویش‌زاده، بابک و حسن‌زاده، عبدالله. (1384)، کودهای سبز در کشاورزی پایدار، ارومیه: انتشارات جهاد دانشگاهی.
-  تقوایی، سید حسن. (1391)، معماری منظر، درآمدی بر تعریف‌ها و مبانی نظری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
-  حسینی، آرزو و  مروج تربتی، خاطره. (1392)، «تأثیرپذیری معماری پایدار از بستر طبیعی (با نگاهی به کبوترخانه‌های شرق اصفهان)»، همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری، شرکت سازه کویر، بوکان: 1-11.
-  حیدری بنی، داریوش. (1378)، «کبوترخان، گذری بر کبوترخانه‌های اصفهان». مجموعه مقالات دومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران (سازمان میراث فرهنگی کشور)، جلد دوم : 201-222.
-  خانمحمدی، بهروز و صدرایی، علی. (1392)، «پژوهشی در کبوترخانه‌های میاندوآب»، فصلنامه علمی، فنی، هنری اثر، شماره 63:  3-16.
-  دفتر میراث جهانی. (1388)، راهنمای اجرایی کنوانسیون میراث جهانی در ژانویه 2008، ترجمه: فرزین فردانش، تهران: دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران.
-  رضوی، سید حسن؛ پور طاهری، مهدی و رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا. (1394)، «ارزیابی جایگاه توسعه کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی ایران». پژوهش‌های روستایی، دوره 6، شماره 1: 45-27.
-  رفیعی راد، علی احمد و محمدی، احمد. (1396)، «مکتب نوسازی متقدم و ریشه‌های تاریخی بحران منابع آب‌های زیرزمینی در ایران: بررسی تأثیر و عملکرد اصل چهار ترومن»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 77: 195-243.
-  ساجدی، عبدالله. (1388)، «اصل چهار ترومن و گستره فعالیت آن در ایران»، پیک نور، دوره 7، شماره 2: 120-130.
-  سرافرازی، محمدرضا. (1369)، «کبوترخانه‌های گلپایگان»، مجله جهاد، سال دهم، شماره 127: 46-51.
-  شاردن، ژان. (1350)، سیاحتنامه شاردن، ترجمه: محمد عباسی، جلد 4، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-  شاهینی، وحیده. (1394)، «بررسی پایداری معماری کبوترخانه‌ها در برابر نیروهای لرزشی (بررسی نمونه‌ای کبوترخانه‌های اصفهان)». دومین کنگره بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی با رویکرد توسعه و فناوری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه فردوسی: 1-6.
-  شریف‌زادگان، محمدحسین و نورایی، همایون. (1394)، «بررسی تحولات صنعت و توسعه صنعتی در ایران به‌منظور آسیب‌شناسی توسعه صنعتی ایران»، پژوهش‌نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، سال چهارم، شماره اول: 37-60.
-  شعبانعلی فمی، حسین؛  قاسمی، جواد و محمد زاده، مهناز (1387)، نظام‌های کشاورزی پایدار (مروری بر رویکردهای غالب)، تهران: موسسه فرهنگی منادی تربیت.
-  شفرد، مارک و پیرس، بروس. (1391)، ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی کشاورزی ارگانیک، ترجمه: رضا طباطبایی و محمدجواد فریدونی، شیراز: آیریک.
-   شفقی، سیروس. (1381)، جغرافیای اصفهان، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
-  شولتز، کریستیان نوربرگ.(1382)، گزینه‌ای از معماری: معنا و مکان،ترجمه:ویدا نوروز برازجانی،تهران:نشر جان جهان.
-  شیخ نوری، محمد امیر. (1389)، «اطلاعات تاریخی و جغرافیایی در آثار و احیاء خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی». تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، سال اول، شماره اول: 91-102.
-  شیل، لیدی مری. (1368)، خاطرات لیدی شیل ، ترجمه: حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو، چاپ دوم.
-  صادق احمدی، مهدی. (1396)، تداوم حیات روستا، تدوین اصول و مبانی نظری منشور حفاظت از ارزشهای روستایی، پایان‌نامه دکتری تخصصی رشته مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
-  صافیان، محمدجواد؛ انصاری، مائده؛ غفاری، علی و مسعود، محمد. (1390)، «بررسی پدیدار شناختی-هرمنوتیک نسبت مکان با هنر معماری». نشریه پژوهش‌های فلسفی دانشگاه تبریز، سال 4، شماره 8: 93-129.
-  صالحی کاخکی، احمد؛ مروج تربتی، خاطره و حسینی، آرزو. (1392)، «شناخت و معرفی برج‌های کبوتر ناحیه شرق اصفهان (اژیه تا ورزنه)»، اولین همایش ملی باستان‌شناسی ایران. بیرجند: دانشگاه هنر بیرجند: 1-26.
-  ضرغامی، اسماعیل؛ اخوت، هانیه و عظمتی، حمیدرضا. (1391)، «گونه شناسی کالبدی و سازه‌ای بناهای عام‌المنفعه روستایی در اصفهان و آناتولی مرکزی (نمونه موردبررسی: کبوترخانه‌ها)»، مسکن و محیط روستا، شماره 137: 37-52.
-  طالب، مهدی و عنبری، موسی. (1385)، «بررسی جایگاه و نقش مطالعات بین‌رشته‌ای در مطالعه جوامع روستایی با تأکید بر ایران»، فصلنامه روستا و توسعه، سال 9، شماره 3 : 35-54.
-  فاستر مک کارتر، سوزان. (1390)، نوسنگی، ترجمه: حجت دارابی و جواد حسین زاده، تهران: سمیرا.
-  فاضلی پور، طوبی. (1380)، تاریخ کشاورزی در دوران ساسانیان، تهران: پژوهنده.
-  فرهادی، مرتضی. (1395)، کمره نامه، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
-  ــــــــــــــ.(1380)، «آیا کشاورزی ایران بدوی است؟»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 9، شماره 35: 223-256.
-  ــــــــــــــ  . (1372)، نگاهی به اهمیت و پیشینه کبوترخانه‌های ایران، تهران: جشنواره هنری ادبی روستا.
-  ــــــــــــــ  . (1369)، نامه کمره، جلد دو، تهران: امیرکبیر.
-  فسطیوس بن اسکوراسیکه. (1388)، ورزنامه، تدوین: حسن عاطفی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-  قدیری معصوم، مجتبی و علیقلی زاده، ناصر. (1382)، «جایگاه روستا و کشاورزی در برنامه‌های عمرانی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران»، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 46: 115-130.
-  کتابی، احمد. (1384)، قحطی‌های ایران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-  کمپفر، انگلبرت. (1360)، سفرنامه کمپفر ، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
-  کوششگران، علی‌اکبر. (1386)، شناسایی عوامل و زمینه‌های مؤثر بر تبیین منشور حفاظت از میراث روستایی، رساله دکتری رشته معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران.
-  گلیسمن، استفن آر. (1380)، اگرواکولوژی، ترجمه: مهدی نصیری محلاتی، علیرضا کوچکی، پرویز رضوانی و علیرضا بهشتی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
-  محسنی، سمانه و نصرآبادی، فرشید. (1387)، «اصفهان، شهر کبوترخانه‌ها»، دانش نما، شماره 161-162: 128-139.
-  محلاتی، صلاح‌الدین. (1376)، «بررسی بحران‌های زیست‌محیطی از زاویه‌ای دیگر: آشتی انسان با طبیعت راه چیرگی بر بحران‌های معاصر»، محیط‌شناسی، شماره 19: 65-74.
-  محمودیان، سید محمد و چیت‌ساز، علی. (1379)، برج‌های کبوتر اصفهان، اصفهان: نشر گلها.
-  مستوفی قزوینی، حمدالله. (1362)، نزهۀ القلوب، تدوین : گای سیراغ، تهران: دنیای کتاب.
-  مک هارگ، ایان. (1386)، طراحی با طبیعت، ترجمه: عبدالحسین وهاب‌زاده، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.
-  مؤذن، سجاد. (1395)، ادب حضور در محضر اثر تاریخی معماری به‌مثابه پیر، پایان‌نامه دکتری تخصصی رشته مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
-  مهدی زاده، جواد. (1386)، «در جستجوی زندگی سبز: نظری به اندیشه‌های نوین زیست‌بوم‌گرایی»، جستارهای شهرسازی، شماره 21: 28-45.
-  میرزایی، آیت‌الله. (1385)، «مقایسه برخی ویژگی‌ها و کارکردهای کبوترخانه‌های ایران و انگلستان»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شماره 37 : 109-139.
-  ــــــــــــــــ .(1382)، «کاوشی درباره ویژگی‌های فرهنگی و اقتصادی کبوترخانه‌های استوانه‌ای شکل (مطالعه موردی شهر اصفهان و حومه)»، نامه انسان‌شناسی، دوره اول، شماره چهارم: 115-139.
-  نرشخی، ابوبکر محمد بن جعفر. (1351)، تاریخ بخارا، به تصحیح مدرس رضوی، ترجمه: ابونصر احمد بن نصر القبادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
-  نقره‌کار، عبدالحمید. (1392)، رابطه انسان با طبیعت و معماری، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده معماری و شهرسازی.
http://www.iust.ac.ir/files/islamicar/tabiat_92_5_1.pdf
-  نقی زاده، محمد. (1384)، جایگاه طبیعت و محیط‌زیست در فرهنگ و شهرهای ایرانی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم تحقیقات.
-  وزارت جهاد کشاورزی. (1391)، قانون تشکیل و اساسنامه شرکت‌های سهامی زراعی، تهران: دفتر نظام‌های بهره‌برداری سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران.
-  ویلز. (1368)، ایران در یک قرن پیش (سفرنامه دکتر ویلز)، ترجمه: غلامحسین قراگوزلو، تهران: اقبال.
-  هادی زاده کاخکی، سعید. (1385)، کبوترخانه در ایران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
 
-Amirkhani, Aryan, Hanie Okhovat and Ehsan Zamani. (2010). "Ancient Pigeon Houses: Remarkable Example of the Asian Culture Crystallized in the Architecture of Iran and Central Anatolia". Asian Culture and History Vol. 2, No. 2, 45-57.
-Laurie, Michael. (1975)."An Introduction to Landscape Architecture". Department of Landscape Architecture, University of California, Berkeley.
-   Mazoyer, Marcel and Laurence Roudart. (2006). A History of World Agriculture -From the Neolithic Age to the Current Crisis. Translated by James H Membrez, London: Sterling.
-   Rapoport, Amos. (1969). House Form and Culture. Editor: Philip L. Wagner, London: University College London.