Document Type : Research Paper
Authors
1 Shahid Beheshti university
2 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran
3 Associate Professor of Environment and Development Research Institute of Environmental Protection Organization
Abstract
Ethnozoology is the study of human groups' interaction and fauna, the role of animals in people’s lives, and related beliefs that have shaped human culture. This knowledge includes the system of nomenclature for animals, describing human-animal interactions, identifying animal food habits, reproduction and habitats, animal diseases and treating, protecting humans from animal attacks, uses of animals for medicinal, food, ornamental, religious, and spiritual purposes, and finally is using this body of knowledge for conservation purposes. This paper introduces ethnozoology as a subdivision of ethnobiology and elaborates on it by using written Persian heritages such as pigeon lofts and manuscripts on the subject of falconry or BAZ-NAMAH, new domestic researches, and examples of international studies in the field of ethnozoology. Examples of the ethnozoological knowledge of the adjacent communities to the Oshtorankuh protected area, Lorestan Province, related to partridges, porcupines, and brown bears have been described. All three species are hunted by local communities. The gallbladder is a widely used organ of these species for various purposes including pain relief, disease treatment, and ritual and spiritual. The findings show ethnozoological studies could assist wildlife management practices at the local level and illustrate causes of wildlife-human conflicts which help in wildlife conservation
Keywords
- ابراهیمی، پیام و سلیمی‌کوچی، جمیله. (1396)، «نقش دانش بومی در توسعه پایدار منابع آب‌وخاک روستایی (مطالعه موردی: روستای قصاب ذالکان، شهرستان بابل)»، علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، سال یازدهم، شماره 39: 39-48.
- اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان. (1401)، مناطق حفاظت‌شده استان لرستان: منطقه حفاظت شده اشترانکوه، قابل‌دسترس در:
https://lorestan.doe.ir/portal/home/?158301/ (آخرین دسترسی 7/4/1401)
- امیری اردکانی، محمد و شاه ولی، منصور. (1383)، مبانی، مفاهیم و مطالعات دانش بومی کشاورزی، تهران: سلسله انتشارات روستا و توسعه.
- بارانی، حسین و شهرکی، محمدرضا. (1393)، «فرهنگ و دانش عامیانه (مطالعه موردی: شیوه‌های سنتی و دانش بومی شترداری)»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، شماره 1: 150-180.
- بازگیر، احمد؛ نمیرانیان، منوچهر و عواطفی همت، محمد. (1394)، «گیاه مردم‌نگاری بَرودْار در منطقه کاکاشرف شهرستان خرم‌آباد»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، سال دوم، شماره 3: 185-228.
- بوزرجمهری، خدیجه و رکن‌الدین افتخاری، علیرضا. (1384)، «تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه پایدار روستایی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، سال اول، شماره 9: 17-45.
- بهمن بیگی، محمد. (1389)، بخارای من ایل من، شیراز: انتشارات نوید شیراز.
- پناهی، مهین. (1383)، «پژوهشی درباره روابط با حیوانات در عرفان عملی عارفان»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شماره 16: 41-67.
- جمعه پور، محمود. (1393)، «بومی‌سازی در عرصه توسعه روستایی و نقش دانش بومی در فرایند آن»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، شماره 2: 50-79.
- حسین زاده، عسگر؛ حیدری، قدرت اله؛ بارانی، حسین و زندی اصفهان، احسان. (1395)، «نقش واژگان تخصصی شبانی در حفاظت پایدار و بهره‌برداری مراتع»، نشریه حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، سال پنجم، شماره 1: 1-16.
- حیدری، قدرت اله و سعیدی‌گراغانی، حمیدرضا. (1394)، «بررسی دانش بومی خبرگان عشایر نیمه کوچنده البرز شمالی (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دامنه جنوبی کوه دماوند)»، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، سال بیست و دوم، شماره 2: 319 ـ 329.
- خالقی، باقر؛ عواطفی همت، محمد؛ شامخی، تقی و شیروانی، انوشیروان. (1394)، «دانش اکولوژیک سنتی مردم محلی از خواص دارویی گیاهان علفی و بوته‌ای در حوزه ایلگنه چای ارسباران»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، سال دوم، شماره 4: 236-205.
- ذیلابی، نگار؛ موسوی، سید جمال و شیخ احمدی، بیان. (1396)، «کاربرد نقش شیر در نشان‌های مصور تشکیلات مصر مملوکی»، پژوهش‌نامه تاریخ تمدن اسلامی، دوره پنجاهم، شماره 2: 183-208.
- رایگانی، ابراهیم. (1397)، «بررسی جنبه‌های مردم‌شناختی مار در فرهنگ کهگیلویه و بویراحمد (جنوب غرب ایران)»، نامه انسان‌شناسی، دوره پانزدهم، شماره 26: 49-71.
- صابری، امیر و کرمی دهکردی، اسماعیل. (1393)، «مقایسه فرهنگ و دانش بومی با دانش رسمی در حوزه آبخیزداری»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، دوره اول، شماره 1: 181-203.
- صادقلو، طاهره و عزیزی‌دمیرچیلو، عبدالله. (1394)، «ارزیابی میزان تأثیرگذاری دانش بومی بر پایداری توسعه کشاورزی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان گوگ تپه، شهرستان بیله‌سوار)»، پژوهش‌های روستایی، دوره ششم، شماره 2: 389-410.
- ظل‌السلطان، مسعود میرزا. (1368)، تاریخ سرگذشت مسعودی: خاطرات ظل‌السلطان، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: نشر اساطیر.
- عرفت‌پور، زینه. (1398)، «کارکرد برخی حیوانات در ضرب‌المثل‌های عربی و فارسی»، دو فصلنامه علمی کهن نامه ادب پارسی، دوره 28، شماره 1: 29-1.
- عمادی، محمدحسین و عباسی، اسفندیار. (1378)، حکمت دیرین در عصر نوین: کاربرد دانش بومی در توسعه پایدار، مبانی، مفاهیم و باورهای حاکم، تهران: سلسله انتشارات روستا و توسعه.
- عواطفی همت، محمد و شامخی، تقی. (1385)، «دانش‌ها و فن‌آوری‌های سنتی مردم جنگل نشین در استفاده از برخی محصولات غیرچوبی قابل رویش در جنگل (مطالعۀ موردی روستای چیتن)»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 13، شماره 35 و 34: 149-179.
- فراشی، آزیتا؛ کابلی، محمد؛ رحیمیان، حسن؛ رضایی، حمیدرضا و نقوی، محمدرضا. (1394)، «انتخاب زیستگاه مناسب برای انتقال ماهی کور ایرانی»، محیط‌زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، دوره 68، شماره 3: 443-459.
- فرهادی، مرتضی. (1373)، «کبوترخانه‌های ایران، درهم‌آمیزی زیبایی و کارایی»، مجله علمی معماری و شهرسازی، دوره 4-2-1، شماره 2: 66-77.
- فرهادی، مرتضی. (1393)، «مردم‌نگاری دانش‌ها و فناوری‌های سنتی: نان شب مردم نگاران ایران»، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران، دوره اول، شماره 2: 1-49.
- گیرتز، کلیفور، (1394)، بازی عمیق: یادداشت‌هایی پیرامون جنگ خروس در بالی، ترجمه هادی علایی. قابل‌دسترس در:
https://anthropologyandculture.com/ (آخرین دسترسی 7/4/1401)
- مرکز آمار ایران. (1401)، نقشۀ تقسیمات کشور سال 1395، قابل‌دسترس در:
https://www.amar.org.ir/portals/0/deh95/1505020001.pdf
- مکری، محمد. (1361)، فرهنگ نام‌های پرندگان در لهجه‌های غرب ایران و تطبیق آن با نام‌های فارسی و لهجه‌های دیگر محلی ایران، تهران: امیرکبیر.
- موسوی، سیده‌اشم. (1394)، «ماکیان داری و ارتباط آن با نهادهای اجتماعی در جامعه روستایی گیلان»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال نهم، شماره 4: 61-83.
- نسوی، ابوالحسن علی ابن احمد. (1354)، بازنامه با مقدمه‌ای در صید و آداب آن تا قرن هفتم، نگارش و تصحیح: علی غروی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، مرکز مردم‌شناسی ایران.
- Alonso-Castro, Angel Josabad. (2014). “Use of medicinal fauna in Mexican traditional medicine”. Journal of Ethnopharmacology, 152(1): 53-70.
- Alves, Romulo R N. (2012). “Relationships between fauna and people and the role of ethnozoology in animal conservation”. Journal of Ethnobiology and Conservation, 1\2, 1-69.
- Alves, Romulo R N., and Ulysses Paulino de Albuquerque. (2017). Ethnozoology: Animals in our lives. Elsevier Science.
- Alves, Romulo R N., and Wedson Medeiros Silva Souto. (2015). “Ethnozoology: A Brief Introduction”. Journal of Ethnobiology and Conservation, 4, 1-13.
- Bobo, Kadiri Serge, Fodjou Florence Mariam Aghomo, and Bonito Chia Ntumwel. (2014). “Wildlife use and the role of taboos in the conservation of wildlife around the Nkwende Hills Forest Reserve; South-west Cameroon”. Journal of ethnobiology and ethnomedicine, 11(2), 1-23.
- De Melo, Robson Soares, Olga Camila da Silva, Antonio Souto, Rômulo Romeu Nóbrega Alves, and Nicola Schiel. 2014. “The role of mammals in local communities living in conservation areas in the Northeast of Brazil: an ethnozoological approach”. Journal of Tropical Conservation Science, 7(3), 423-439.
- Dhakal, Prerna, Basundhara Chettri, Sonamit Lepcha, and Bhoj Kumar Acharya. (2019). “Rich yet undocumented ethnozoological practices of socio-culturally diverse indigenous communities of Sikkim Himalaya, India”. Journal of Ethnopharmacology, 249, 1-40.
- Ferreira, Felipe S., Samuel V. Brito, Samuel C. Ribeiro, Waltécio O. Almeida, and Rômulo R N. Alves, (2009). “Zootherapeutics utilized by residents of the community Poço Dantas, Crato-CE, Brazil”. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 5, 1-10
- Ferreira, Felipe S., Samuel V. Brito, Samuel C. Ribeiro, Antônio A F. Saraiva, Waltécio O. Almeida, and Rômulo R N. Alves. (2009). “Animal-based folk remedies sold in public markets in Crato and Juazeiro do Norte, Ceara, Brazil”. BMC Complementary and Alternative Medicine, 9(1), 1-8
- Garibaldi, Ann, and Nancy Turner. (2004). “Cultural Keystone Species: Implications for Ecological Conservation and Restoration”. Ecology and Society, 9(3), 1-18.
- Martin, Gary J. (2001). “Ethnobiology and Ethnoecology”. Encyclopedia of Biodiversity, 2, 319-328.
- De Melo, Robson Soares, Olga Camila da Silva, Antonio Souto, Rômulo Romeu Nóbrega Alves, and Nicola Schiel. 2014. “The role of mammals in local communities living in conservation areas in the Northeast of Brazil: an ethnozoological approach”. Journal of Tropical Conservation Science, 7(3), 423-439.
- Mmassy, Emmanuel Clamsen, and Eivin Røskaft. (2013). “Knowledge of birds of conservation interest among the people living close to protected areas in Serengeti, northern Tanzania”. International journal of biodiversity science, ecosystem services and management, 9(2), 114–122.
- Oliveira, S. Eduardo, Denise F. Torres, Sharon E. Brooks, and Romulo R N. Alves. (2010). “The medicinal animal markets in the metropolitan region of Natal City, northeastern Brazil”. Journal of Ethnopharmacology, 130(1), 54-60.
- Rahman, Inayat U., Aftab Afzal, Zafar Iqbal, Farhana Ijaz, Niaz Ali, Muzammil Shah, Sana Ullah, and Rainer W. Bussmann. (2019). “Historical perspectives of Ethnobotany”. Journal of clinics in Dermatology, 37(4), 382-388.
- Sillitoe, Paul. (2006). “Ethnobiology and Applied Anthropology: Rapprochement of the Academic with the Practical”. Journal of the Royal Anthropological Institute, 12, S119–S142.
- Vats, Rajeev, and Simion Thomas. (2015). “Study on use of animals as traditional medicine by Sukuma tribe of Busega district in north-western Tanzania”. Journal of ethnobiology and ethnomedicine, 11, 1-11.
- Williams, Vivienne Linda, and Martin John Whiting. (2016). “Picture of health? Animal use and the Faraday traditional medicine market, South Africa”. Journal of Ethnopharmacology, 179, 265-273.
راویان
- خادمی، غلام، کشاورز و نگهبان خانه بهداشت، درب آستانه، دورود، لرستان، 1397
- رضا، کشاورز و زنبوردار، درب آستانه، دورود، لرستان، 1397
- زینب، خانه‌دار، درب آستانه، دورود، لرستان، 1397
- سالاروند، دامدار، دره‌اسپر، دورود، لرستان، 1397
- علی، کشاورز، دره‌اسپر، دورود، لرستان، 1397
- محمدی، محمود، محیط‌بان، دورود، لرستان، 1397
- احسان، شکارچی، دورود، لرستان، 1397
)