دانش بومی
بازسازی تجربی سفال نقش کنده معروف به نوع آقکند

عاطفه فاضل؛ مهدی رازانی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 1-37

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.75623.1394

چکیده
  تحقیق حاضر باهدف بازسازی فناوری ساخت سفال نقش کنده نوع آقکند به روش تجربی تحلیلی به بررسی سفال نقش کنده قرون میانی دوره اسلامی می پردازد. براساس مطالعات اسنادی -کتابخانه‌ای و تحلیلی بر مبنای مطالعه‌ برروی نمونه‌های بدست آمده ازسفال معروف به نوع آقکند برای پاسخگویی به سؤالاتی ازجمله 1-فرآیند شکل گیری و تحولات سفال نقش کنده تا دوران ...  بیشتر

دانش بومی
مطالعه ای بر دانش بومی کشت، ریسندگی و بافندگی سنّتی پنبه مقدّس

سامرا سلیم پور؛ امیر انوری مقدم

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 39-79

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.75837.1398

چکیده
  ریسندگی و بافندگی سنّتی در پی اغنای نیازهای اقلیمی، مادی و معنوی اقوام مختلف شکل گرفته است. عموماً منابع طبیعی هر منطقه به عنوان مواد اولیه بوم‌آورد اولین گزینه جهت تولید دست‌بافته‌ها انتخاب می‌شوند. پژوهش پیش‌رو، به معرفی یک منبع گیاهی ارزشمند با نام «پنبه ملّه» که در ناحیه خُوسفِ خراسان جنوبی احیا و بازکشت شده است، می‌پردازد. ...  بیشتر

دانش بومی
دژ سنگی طزره دامغان : سازه ای پدافندی و چندمنظوره

شیما دولابی؛ محمدنبی سلیم

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 81-111

https://doi.org/10.22054/qjik.2024.75685.1396

چکیده
  محدوده این پژوهش بررسی سازه ای برخوردار از موقعیت پدافندی و جایگاه ژئواستراتژیک در ایران است که با مولفه های ویژه خود چون: توان دفاعی، جغرافیای بازدارنده، اشراف محیطی و اتصال گذرگاهی، نقش مهمی در پدافندغیرعامل سکونتگاه های انسانی داشته است. قلعه باستانی طزره دامغان یکی از بناها و شبکه های پیشگیرانه پدافندی ایران است که ناشناخته ...  بیشتر

دانش بومی
تغییرات کالبدی فضایی ساختمان های مسکونی از منظر ارزش‌های بومی

مهشید ردائی؛ پریسا هاشم پور؛ فرهاد احمد نژاد؛ حامد بیتی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 113-151

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.72412.1354

چکیده
  بناهای تاریخی ایرانی جلوه‏هایی از جهان‌بینی و ساختار فرهنگی- اجتماعی- بوم شناختی است که مبتنی بر مفاهیم، اصول، ارزش‎های بومی، به تأمین نیازهای زمانی و مکانی کاربرانش همت گماشته است. دوری تاریخی روزگار معاصر از سیر تکامل دستاوردهای پیش‌کسوتان معماری و بعضاً تقلید سطحی از شکل و ظاهرگذشته معماری، بسیاری از معماران زمان حال را با ...  بیشتر

هَفشِجان: کانون هنر حجاری ایران بازخوانی و معرفی آثار حجاری(سنگ‌مزارها و شیرهای سنگی)

محمد افروغ

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 153-203

https://doi.org/10.22054/qjik.2022.64404.1293

چکیده
  هفشجان، یکی از مهم‌ترین کانون‌های تراش و تولید آثار سنگی(سنگ مزار و شیرهای سنگی) است. هنرمندان حجار هفشجانی از گذشته‌ تاکنون و نسل به نسل مشغول این حرفه بوده و امروزه یکی از کانون‌های فعال درتولید انواع آثار سنگی شامل انواع سنگ مزارها، شیرهای سنگی آیینی و تزئینی(دکوراتیو) و سایر احجام سنگی کاربردی و تزئینی، به‌شمار می‌آید. این مقاله، ...  بیشتر

دانش بومی
دانش‌بومی طب سنتی با پنجه گرگ ساوالان مطالعه موردی روستای آللی خیاو (مشکین‌شهر)

عمار احمدی؛ وحید رشیدوش؛ یعقوب شربتیان؛ علی باصری؛ محمدهادی منصور لکورج

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 205-238

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.75163.1387

چکیده
  هدف اصلی این مقاله پژوهشی بازشناخت دانش بومی طب سنتی در باورهای مردم خاصه زنان روستایی آللی مشکین شهر می‌باشد. روش به کار رفته در این پژوهش روش تجزیه و تحلیل همزمان مالینوفسکی می‌باشد که مصاحبه‌های روایی متن را با تکیه بر روش هرمنوتیک تحلیل و تفسیر می‌کند به عبارتی این روایت‌ها، اسناد گفتاری داده‌ها هستند که به روش هرمنوتیک به ...  بیشتر

دانش بومی
تبیین ارتباط سازماندهی فضایی و جهت گیری خانه‌های تاریخی با تاکید بر نقش ورودی (نمونه موردی: خانه های بومی تبریز در دوره قاجار)

آزیتا بلالی اسکویی؛ یحیی جمالی؛ المیرا کریمی پور؛ جواد خیری

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 239-277

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.75679.1395

چکیده
  جهت‌گیری معماری، گاه یک انتخاب، گاه اجبار و گاه به عنوان یک راه‌‌حل، ناشی از عواملی است که معمار سنتی توانایی تغییر مکانشان را نداشته و با جهت‌گیری، تمایل خویش ناشی از عوامل متفاوت را جهت حل‌مسئله از طریق سلسله‌مراتب دسترسی در سازماندهی‌فضایی، نشان‌داده است. ورودی بعنوان عضوی مهم در نظام سلسله مراتبی، به عنوان شروع کننده و حلقه ...  بیشتر

دانش بومی
پژوهشی مردم‌نگارانه در خصوص دو مهر خرمن و نظام زراعت و مالکیت زمینداران در استان مرکزی: مطالعه موردی شهر کمیجان و روستای اسفندان

احمد سهرابی نیا؛ مجید منتظر ظهوری

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 279-317

https://doi.org/10.22054/qjik.2024.75573.1393

چکیده
  مالکیت اراضی، نظام ارباب – رعیتی و تقسیم محصولات کشاورزی داستانی به درازای تاریخ ایران زمین دارد. سیستم زراعی کشور از واگذاری و تقسیم اراضی تا سه مرحله کاشت، داشت و برداشت و نظام تقسیم محصولات و اخذ مالیات، نیازمند یک چرخه منظم نظارت و ثبت و ضبط در مناطق مختلف بوده است. در پژوهش حاضر ضمن بررسی روند زمینداری از ورود اسلام تا دوران ...  بیشتر

دانش بومی
مطالعه اتنوبوتانی گیاه گل میمونی سازوئی (Scrophularia striata Boiss.) و گاوزبان (Anchusa italica Retz.) با استفاده از دانش سنتی

سهیلا یوسف وند؛ ابوالفضل شریفیان؛ حمیدرضا قطب الدینی

دوره 10، شماره 20 ، مهر 1402، صفحه 319-352

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.71036.1342

چکیده
  هدف مطالعه حاضر بررسی دانش دامداران شهرستان دره‌شهر استان ایلام در خصوص دو گونه گیاهی گل میمونی سازوئی و گاوزبان بود. بدین منظور از روش‌های مشاهده میدانی، مصاحبه نیمه‌ساختارمند و بازخورد جامعه با 57 دامدار باتجربه و آگاه دارای پروانه چرایی استفاده شد. نتایج نشان داد که دامداران از دانش عمیقی در خصوص جنبه‌های مختلف دو گیاه برخوردار ...  بیشتر