دانش بومی تقویم و گاه‌شماری کردی

مالک شعاعی

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 1-35

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.70171.1335

چکیده
  تقویم مرسوم در بین مردم کُرد از منظر: نام‌گذاری ماه ها، وجه تسمیه، مناسبت های بی‌شمار، همخوانی با طبیعت و شرایط آب و هوایی، اندیشه‌های اسطوره‌ای و دینی و ... متمایز از تقویم سایر اقوام ایرانی است. در این فرهنگ، همچون تقویم جلالی، سال به چهار فصل و دوازده ماه و هر ماه به سی روز تقسیم می‌شود اما آغاز سال این مردم با تقویم شمسی متفاوت ...  بیشتر

«زمین-گیاه»، بستر زیست های پایدار (مطالعه موردی: الگوی زیست جمعی جامعه نگاران و جامعه شناسان گیاهی متقدم در فلات مرتفع ایران)

محمود مهام

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 37-72

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.62845.1283

چکیده
  این مقاله در پی بازخوانی زیست عشایری به مثابه الگویی از زیست جمعی در ایران بر پایه پیوند حوزه‌های طبیعی و انسانی می‌باشد. پرسش اصلی عبارت است از: بازیابی و بازخوانی این میراث طبیعی-فرهنگی و کاربست آن برای آینده چگونه امکان‌پذیر است؟ به‌نظر می‌رسد ارتباط حیاتی عشایر و جوامع گیاهی از یک‌سو و دانش و مهارت عشایر برای فعالیت در تنوع ...  بیشتر

سنجاق‌قفلی‌های عصر آهن ایران (تاریخچه، گونه شناسی، تکنیک ساخت و کاربردهای آن‌ها)

کاظم ملازاده؛ سعید عباسی مرام

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 73-105

https://doi.org/10.22054/qjik.2022.66732.1306

چکیده
  سنجاق‌های قفلی از جمله اشیایی است که در اوایل عصرآهن(حدود 1400ق.م) ابداع شده و در اواسط این دوره و حدود 800ق.م در مناطق مختلف عمومیت پیدا کرده و استفاده از آن توسط فرهنگ‌های مختلف، به شکل‌های متنوع و کاربردهای مختلف تاکنون تداوم پیدا کرده است. این ساخته‌ها بعد از گسترش استفاده در عصرآهن 3 و در مناطق مختلف و از جمله ایران، جهت اتصال لباس، ...  بیشتر

طوق سازی در ایران باستان (مطالعه تطبیقی ویژگی‌های تزئینی و کاربردی دو طوق اشکانی و ساسانی در موزه‌ی رضا عباسی)

معصومه یوسفی؛ سید علی اصغر میرفتاح؛ فرزاد مافی

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 107-152

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.68529.1319

چکیده
  ساخت زیورها، از جمله صنایعی است که همواره در ایران باستان مورد توجه بوده است..از جمله آثار شاخص در این زمینه، طوق های طلای متعلق به دوره های ساسانی و اشکانی موزه‌ی رضا عباسی است. این طوق های زرین ، دارای ویژگیهای ساختاری و شیوه های تزئینی خاصی هستند که با مطالعه بر روی آنها علاوه بر نشان دادن سیر تاریخی ساخت طوق به معرفی تزئئینات خاص ...  بیشتر

مطالعه تحلیلی قلمدان‌سازی سنتی به شیوه پاپیه‌ماشه کاغذی با تأکید بر روش قالب‌سازی چوبی و ارائه روش جایگزین

علی شهبازی؛ مرتضی افشاری

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 153-174

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.57855.1246

چکیده
  قلمدان‌سازی به روش پاپیه‌ماشه یکی از هنرهای سنتی رایج در دوران صفویه و قاجار بوده و امروزه رو به فراموشی نهاده است. به دلیل حفظ میراث فرهنگی و هنرهای سنتی ایرانی، ضرورت "مطالعه تحلیلی قلمدان‌سازی کشویی سنتی به شیوه پاپیه‌ماشه (لایه‌چسبانی کاغذی) با تأکید بر روش قالب‌سازی چوبی و ارائه روش جایگزین" از بعد علمی و فنی آن ایجاد می‌شود. ...  بیشتر

راهبردهای حفاظت از فن آوران بومی (گنجینه های زنده بشری). مطالعه موردی: کرمان

فریده مجیدی خامنه

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 175-215

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.67042.1310

چکیده
  اهمیت فن آوران بومی کهنسال به عنوان حاملان میراث فرهنگی ناملموس و پاسداری از آن به‌طور گسترده‌ای از طرف جامعه‌ی جهانی شناخته شده است. حفاظت بهینه از ایشان، به عنوان تضمین ادامه‌ی توسعه دانش و مهارت و انتقال آنها به نسل‌های جوان‌تر از دغدغه‌های مهم امروزین یونسکو و نهاد میراث فرهنگی می‌باشد. این پژوهش به دنبال طرح مسله تعیین راهبردهای ...  بیشتر

آواها و سروده‌های «کار» در فرهنگ‌عامّۀ کرمانشاه

سید آرمان حسینی آبباریکی؛ هه لاله امینی

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 217-246

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.70671.1339

چکیده
  یکی از گونه‌های ادبیّات و موسیقی عامّه، آواها و ترانه‌هایی‌ است که پیرامون پیشه‌ای خاص سروده شده و یا تودۀ مردم در حین انجام فعالیت و کار، آن‌ها را بر زبان می‌آورند. این سروده‌ها بیانگر اندیشۀ مردم پاک‌دل و ساده‌زیستی است که موسیقی و شعر در جای‌جای زندگی‌شان، حتّی در حین کار کردن، راه یافته است. در فرهنگ منطقۀ کرمانشاه نیز می‌توان ...  بیشتر

همیاری های سنتی در کشاورزی ایلام- مورد مطالعه روستای جعفرآباد

وحید رشیدوش؛ حسن یوسفی نژاد

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 247-295

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.67276.1314

چکیده
  شیوه‌های همیاری و تعاون از دیرباز در جوامع روستایی ایران متداول بوده و به رغم تحولاتی که در طی سالیان دراز در جوامع روستایی به وقوع پیوسته، هنوز هم صورت‌هاى گوناگون تعاون و همیاری، در بین بسیاری از اقوام لر، کرد، ترکمن، گیلک و بلوچ و... به چشم مى‌خورد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی شیوه‌های همیاری سنتی در فرهنگ کشاورزی مردم روستای جعفرآباد ...  بیشتر

مقدمه ای بر قوم‌جانورشناسی به عنوان بخشی از دانش سنتی با نمونه‌هایی از دانش قوم‌جانورشناسی ساکنان منطقه‌ی حفاظت شده‌ی اشترانکوه در استان لرستان

لیلا لیریائی؛ محمد عواطفی همت؛ علی جهانی

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 297-342

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.69007.1322

چکیده
  قوم‌جانورشناسی یا اتنوزئولوژی مطالعه‌ تعامل‌ بین گروه‏های انسانی و جانوران اهلی و وحشی اطراف آن‏ها است. این دانش جنبه‌های نامگذاری، شناسایی عادت‌های غذایی، تولیدمثلی و زیستگاهی، دشمنان طبیعی، بیماری‌های جانوران و شیوه‌ درمان آنها، محافظت انسان‌‏ها از خطر جانوران، استفاده‌های دارویی، غذایی، زینتی، مذهبی و روحانی انسان ...  بیشتر

بررسی دانش بومی مردم پیرامون گیاهان دارویی و خوراکی با خواص دارویی سنندج (مطالعه موردی کوهستان و دهستان آبیدر)

سروه حسینی؛ غلامعلی حشمتی؛ محمد رحیم فروزه؛ پرویز کرمی

دوره 8، شماره 16 ، اسفند 1400، صفحه 343-395

https://doi.org/10.22054/qjik.2023.68931.1323

چکیده
  ارزیابی اتنوبوتانیکی در مراتع کوهستان آبیدر واقع در جنوب‌غربی شهرستان سنندج و دهستان محدوده‌ی آن وجود تنوع بسیار بالای اکولوژیکی از یک‌سو و رویکرد گسترده‌ی مردم به استفاده از گیاهان دارویی و طب سنتی از سوی دیگر، شناسایی و معرفی گیاهان دارویی و بومی منطقه و موارد استفاده‌ی آن‌ها را ضروری ساخت.مطالعات پیشتاز و پیمایش صحرایی، تهیه ...  بیشتر