نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه مردم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
2 دانشجوی دکترای مردم شناسی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی. ایران
چکیده
شیوه‌های همیاری و تعاون از دیرباز در جوامع روستایی ایران متداول بوده و به رغم تحولاتی که در طی سالیان دراز در جوامع روستایی به وقوع پیوسته، هنوز هم صورت‌هاى گوناگون تعاون و همیاری، در بین بسیاری از اقوام لر، کرد، ترکمن، گیلک و بلوچ و... به چشم مى‌خورد. پژوهش حاضر با هدف واکاوی شیوه‌های همیاری سنتی در فرهنگ کشاورزی مردم روستای جعفرآباد بخش سیوان از توابع شهرستان ایلام با استفاده از نظریه کارکردگرایی و نظریه مبادله صورت گرفته است.. شیوه جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت ترکیبی از روش‌های مشاهده مستقیم، مطالعه اسناد و عمدتا مصاحبه، بوده است. در روش مصاحبه، محقق به صورت هدفمند و به روش گلوله برفی و با انتخاب 21 نفر که در زمینه موضوع مورد نظر دارای اطلاعات کافی بوده‌اند صورت گرفته است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که پیش از کاشت محصولات زراعی و به‌جهت رعایت عدالت در برخورداری عامه مردم از امکانت خدادادی روستا، از شیوه قرعه‌کشی (تیرپِشک)، تقسیم زمین (زه‌مین به‌ش) در مرحله کاشت محصول از روش شخم گروهی (گله‌جفت)، در مرحله داشت از روش فرار دادن حیوانات آسیب رسان برای مزرعه (وِراز راو) و در مرحله برداشت از روش‌هایی همچون درو گروهی، خرمن‌کوبی گروهی، پاک کردن محصول به‌صورت گروهی استفاده می-شود.
کلیدواژه‌ها
- بیتس، دانیل و پلاگ، فرد. (1385)، انسان‌شناسی فرهنگی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- چایلد، گوردون. (1352)، انسان خود را می‌سازد، ترجمه: اسد پور پیرانفر، تهران: انتشارات پیام.
- رجبی، محمود؛ کافی، مجید و داوری، محمد. (1382)، تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام، تهران: انتشارات سمت.
- روح‌الامینی، محمود. (1381)، زمینه فرهنگ شناسی، تهران: انتشارات عطار، چاپ ششم.
- ریویر، کلود. (1379)، درآمدی بر انسان‌شناسی، ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
- طبیبی، حشمت‌الله. (1380)، مبانی جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی ایلات و عشایر، انتشارات دانشگاه تهران.
- فرخ نیا، رحیم. (1383)، مقدمه‌ای بر مردم‌شناسی، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
- فرهادی، مرتضی. (1385)، فرهنگ یاری گری در ایران، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
- فریزر، جیمز جرج. (1386)، شاخه زرین، ترجمه: کاظم فیروزمند، تهران: انتشارات آگاه.
- فکوهی، ناصر. (1381)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نشر نی.
- لطفی، احمد. (1380)، شیوه‌های همیاری در غرب ایران، ایلام: انتشارات برگ آذین.
- مالینوفسکی، برانیسلاو. (1383)، نظریه علمی فرهنگ، ترجمه: منوچهر فرهومند، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.
- محمد زاده، امید. (1397)، فرهنگ یاریگری در ایلات استان ایلام، ایلام: انتشارات برگ آذین.
- وریج کاظمی، عباس. (1380)، جزوه نظریه‌های جامعه‌شناسی (2)، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
- هانری فاوور، شارل. (1386)، انسان‌شناسی: خاستگاه‌ها، مفاهیم، آثار و اندیشمندان، ترجمه: علیرضا خدامی، تهران: انتشارات فصل نو.
)