نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه اراک، دانشکده هنر، گروه فرش
چکیده
این مقاله حاصل یک کار میدانی است که در ارتباط با مستندنگاری و معرفی ابعاد فن‌شناختی و زیباشناختی قالی روستای جیریا به‌عنوان فعال‌ترین کانون بافندگی با داشتن و برپا بودن قریب به پانصد دار قالی، در استان مرکزی به نگارش درآمده‌است. کیفیت بافت، مهم‌ترین ویژگی قالی جیریاست که یکی از برندهای مهم قالی ایران است که متأسفانه از شناخت و معرفی دور مانده است. در جیریا طرح‌ها و نقشه‌های متنوع و مختلفی بافته می‌شود که به سه طبقه و دسته کلی تقسیم می‌شوند. الف: طرح‌ها و نقشه‌های بومی شامل لچک و ترنج(دوحاشیه، لچک و ترنج خورشیدی، دایره‌ای، افشان، بیضی و لوزی)، دستگاهی(گل‌دسته)، مستوفی شکسته و تبریزی. ب: طرح‌ها و نقشه‌های غیربومی شامل خشتی، راوری، زیرخاکی، ظل‌السلطان و هفت درویش. پ: طرح‌ها و نقشه‌هایی که توسط طراحان معاصر طراحی و عرضه می‌شود که شامل اطلسی، مستوفی منحنی، فرهنگ، عقابی، کومه‌ای، مرغ ماهی‌خوار، تک‌بته و حاج‌خانومی است. این پژوهش از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی است.
کلیدواژه‌ها
- دهگان، ابراهیم. (1383)، تاریخ اراک، تهران: نشر زرین و سیمین.
- رونقیان، سعید. (1392)، نیازها و انگیزه‌ها (آسیب‌شناسی هنجاری فرش دست‌بافت ایران)، سایت انجمن علمی فرش ایران.
- ژوله، تورج. (1390)، پژوهشی در فرش ایران، تهران: انتشارات یساولی.
- صوراسرافیل، شیرین. (1376)، غروب زرین فرش ساروق، تهران.
- میرزا امینی، سید محمدمهدی، بصام، جلال‌الدین. (1390)، بررسی نقش نمادین ترنج در فرش ایران، فصلنامه علمی پژوهشی گلجام، شماره 9:18-30.
- میر جمالی، منیرالسادات و گودرزی، احمد. (1396)، تاریخچه فرش و فرش‌بافی در استان مرکزی، فصلنامه دیار، شماره 85:3-116.
- نوبان، مهرالزمان. (1376)، نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما.
- هانگلدین، آرمن. (1375)، قالی‌های ایرانی، ترجمه: اصغر کریمی، تهران: انتشارات فرهنگ‌سرای یساولی.
)