نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه هنرهای سنتی- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
2 کارشناس پژوهش مطالعات و صنایع دستی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، بیرجند، ایران.
چکیده
ریسندگی و بافندگی سنّتی در پی اغنای نیازهای اقلیمی، مادی و معنوی اقوام مختلف شکل گرفته است. عموماً منابع طبیعی هر منطقه به عنوان مواد اولیه بوم‌آورد اولین گزینه جهت تولید دست‌بافته‌ها انتخاب می‌شوند. پژوهش پیش‌رو، به معرفی یک منبع گیاهی ارزشمند با نام «پنبه ملّه» که در ناحیه خُوسفِ خراسان جنوبی احیا و بازکشت شده است، می‌پردازد. پنبه مَلّه نوعی پنبه قهوه‌ای رنگ و نرم و لطیف است که به دلیل خاصیت گرمابخشی در موسم سرما از سوی ساکنان محلّی «خوش‌یُمن و مقدّس» شمرده می‌شود. هدف این نوشتار حفظ میراث فرهنگی ناملموس «شیوه کشت، ریسندگی و بافندگی سنّتی پنبه مَلّه» است. مهمترین پرسش این پژوهش آنست که چه تفاوت ساختاری مابین پنبه ملّه و سفید وجود دارد؟ جهت یافتن پاسخی شایسته به پرسش مذکور از آنالیزهای متداول شناسایی FTIR و XRD استفاده شده است. روش پژوهش نیز به شیوه مطالعات میدانی، مصاحبه با افراد خبره و گردآوری اطلاعات بر اساس کتب و مستندات کتابخانه‌ای است. نتایج نشان می‌دهند که شیوه کشت پنبه ملّه مشابه پنبه سفید است، اما به دلیل داشتن درصد الیاف کوتاه بیشتر امکان ریسندگی و بافندگی آن به روش کاملاً دستی و سنّتی امکانپذیر است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)