نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پزوهشگر دانش های وبومی و سنتی ایران

چکیده

 
در سرزمین‌هایی که خوراک اصلی مردم نان باشد، آسیاها نقش تعیین کننده در سامان زندگی دارند و به همین دلیل در روند زمان مستمراً با مقتضیات محیط سازگار و روزانه می‌شوند. آسیاب‌های کاریزی در سرزمین یزد به ویژه در میبد با همین سازوکار تحول یافته‌اند. نمونه بارز «آسیاب دوسنگی» میبد است که با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته کاریزی در محیط بیابانی پدید آمد. این آسیاب که نوعاً بسیار ویژه است، در چهل متری زیرزمین و در مسیر قنات قطب‌آباد جای دارد.
آسیاب دوسنگی که با خشکیدن کاریز ناکار و پنجاه سال در بیابان زیر باد و خاک و سیلاب رفته بود، در سال 1378 به یاری اطلاعات سالخوردگان بازشناسی و به خوان اثر ملی به ثبت رسید.

کلیدواژه‌ها

 
-   الیزابت بیزلی و مایکل هاردرسن. (1391)، معماری و آبادانی بیابان، ترجمه: مهدی گلچین مارفی و نگار صبوری، تهران: روزنه.
-  رفیعی مهرآبادی. (1342)، آتشکده اردستان،‌اتحاد.
-  پاپلی یزدی، محمدحسین. (1364)، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی، شماره اول، سال هجدهم.
-  جعفر بن محمدحسن جعفری. (1343)، تاریخ یزد، ویراسته ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-  طرب ناینی. (1353)، جامع جعفری، تهران: انجمن آثار ملی.
-  احمد کاتب. (1357)، تاریخ یزد، ویراسته ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
-  جانب‌الهی، سعید. (1383)، چهل گفتار از مردمشناسی میبد، دفتر اول، تهران: روشنان.
-  نوار ضبط شده، اطلاعات جامع عباس احمدی، 85 ساله، ساکن محمدآباد سال 1378.
-  اطلاعات شفاهی، شادروان استاد غلامرضا کلانتری، 80 ساله، ساکن محمدآباد سال 1378.
-  اسناد دستنوشته (مشیرالمالک: مستوفی یزد)، اوائل قرن معاصر.