نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای تخصصی مردم شناسی از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران/ دکترای دندانپزشکی از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی/ دکترای
2 استاد مردم شناسی و فرهنگ دانشگاه تهران
چکیده
.خودکفایی، سازگاری با محیط زیست و استفاده عقلانی از عناصر سازنده زیست بوم از مهمترین ویژگی های تاریخی در اشکال سنتی زندگی محسوب می شوند. گیاهان وحشی یکی از این عناصراند که در پزشکی های سنتی نیز کاربرد دارند. مطالعه حاضر در حوزه مردم شناسی پزشکی و از نوع میدانی و مردمنگارانه با محوریت مصاحبه بعنوان تکنیک گرداوری داده ها می باشد که بکمک مصاحبه های انفرادی حضوری و غیرحضوری و اسناد گردآوری شده اند. هدف، توصیف و تحلیل دندانپزشکی سنتی در قوم سنگسر بر اساس روایتهای اطلاع رسان های موثق و مقایسه آن با دندانپزشکی مدرن است. یافته ها نشان دادند که عقلانیت قومی در دندانپزشکی سنگسری و توجه به جنبه های سوبژکتیو در مواجهه با ناخوشی های مرتبط با دهان و دندان بطور عمده مبتنی بر مقاومت طبیعی بدن، حداکثر انطباق با محیط طبیعی، بهره مندی از عناصر گیاهی زیست بوم، کمترین دستکاری در بدن و به کلیت رساندن فرد ناخوش با محیط فرهنگی و طبیعی پیرامونش شکل گرفته است. با توجه به گسترش عوارض ناشی از مداخلات درمانی در جوامع امروزی، شاید در دانشهای بومی درسهای آموزنده ای در راستای کاهش آسیبهای ناشی از پزشکی شدن این جوامع وجود داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
- ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1370)، قانون در طب، ترجمه: عبدالرحمن شرفکندی، جلد سوم، تهران: سروش.
- افشار، ایرج. (1370)، پزشکی سنتی در مردم ایران، تهران: مؤلف.
- اعظمی سنگسری، چراغعلی. (1347)، «گاهنمای سنگسری»، بررسی‌های تاریخی، شماره 15 و 16.
- ----------- (1351)، «درمان بیمارها و زخم‌ها در سنگسر»، هنر و مردم، شماره 119 و 120.
- ----------- (1352)، «سنگسر و واژه سنگسری»، گوهر، شماره 7.
- حاجیعلیان، یدالله. (1396)، نورویی نمزه ئی آسنک، سمنان: حبله رود.
- سیفی زنگنه، معصومه؛ رفیعی راد، مریم و حسین سازگار. (1393)، «اثر عصاره آبی الکلی کارده (Biarum Bovei) بر آستانه درد موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپنوزوتوسین»، داروهای گیاهی، سال ششم، شماره 3: 142-137.
- شکورزاده، ابراهیم. (1346)، عقاید و رسوم عامه مردم خراسان، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- طاهری، تقی. (1355)، گزارشی در باره بخش سنگسر از شهرستان سمنان، سمنان: دفتر برنامه و بودجه سمنان.
- غفاری، یعقوب. (1389)، طب سنتی و تاریخچه طب جدید در استان کوه گیلویه و بویراحمد، اصفهان: نقش مانا.
- کارلیه، لیونس و همکاران. (1337)، گل‌ها و گیاهان شفابخش، جلد دوم، ترجمه: مهدی نراقی، تهران: امیرکبیر.
- کتاک ک. فیلیپ. (1386)، انسانشناسی، کشف تفاوت‌های انسانی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: علمی.
- محرابی، ولی الله. (1383)، تاریخ مصور پزشکی جهان، از کهن‌ترین روزگاران تا دوره معاصر، آیینه‌ای از میراث بشری، جلد دوم، تهران: انتشارات دایره المعارف تاریخ پزشکی.
- هدایت، صادق. (1356)، نیرنگستان، تهران: جاویدان.
)