بازشناسی اصول عقلانیت اکولوژیک در سازه‌های آبی کهن شهرهای کویری (مطالعه موردی: قنات وقف‌آباد یزد)

مهجبین ردایی؛ اسماعیل صالحی؛ شهرزاد فریادی؛ محمدرضا مثنوی؛ لعبت زبردست

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 1-51

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.53633.1219

چکیده
  امروزه سیمای سرزمین بسیاری از شهرهای کهن کویری با دارا بودن بسترهای طبیعی و الگوهای یکپارچه حاصل از کنش‌های انسانی و محیط‌های طبیعی در قالب سکونتگاه‌، رو به زوال گرائیده است. رنگ باختن بن‌مایه‌های پایداری و تاب‌آوری، بر لزوم بازشناسی و کاربست مفاهیم حاکم بر ساختار و عملکرد شبکه‌های اکولوژیک و الگوهای حاصل از تعاملات سیستم‌های ...  بیشتر

بازتاب مقولات محیط زیستی در رویکردهای نظری جامعه شناسیِ ایران و نسبت آن با ریشه های بحران آب در ایران

وحید شالچی؛ میثم مهدیار

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 53-107

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.55653.1231

چکیده
  نزدیک به 9 دهه از آغاز تاسیس، تقویم و تکثیر نهاد آموزشی و پژوهشی جامعه شناسی در ایران که از سویی هم معنابخش زیست جهان انسان ایرانی بوده (تاثیر ذهنی) و هم بر برنامه های توسعه در ایران موثر بوده است (تاثیر عینی) می گذرد. در چند سال اخیر که بحران آب در ایران شکل عینی تری یافته نهاد علوم انسانی و به خصوص جامعه شناسی در ایران یک پای گفتگو در این ...  بیشتر

بررسی مردم شناختی دندانپزشکی سنتی در قوم سنگسر در مقایسه با دندانپزشکی جدید

سید محمد چاووشی؛ جلال الدین رفیع فر

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 109-143

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.23514.1067

چکیده
  .خودکفایی، سازگاری با محیط زیست و استفاده عقلانی از عناصر سازنده زیست بوم از مهمترین ویژگی های تاریخی در اشکال سنتی زندگی محسوب می شوند. گیاهان وحشی یکی از این عناصراند که در پزشکی های سنتی نیز کاربرد دارند. مطالعه حاضر در حوزه مردم شناسی پزشکی و از نوع میدانی و مردمنگارانه با محوریت مصاحبه بعنوان تکنیک گرداوری داده ها می باشد که بکمک ...  بیشتر

درمان‌های بومی، سنتی و جایگاه آن دنیای در مدرن: مطالعه موردی مانتره‌درمانی در میان زرتشتیان

منیژه مقصودی؛ فریبا صدیقی

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 145-188

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.52742.1212

چکیده
  مقاله حاضر حاصل پژوهشی میدانی-اسنادی است که در جامعه زرتشتیان، پیرامون درمان‌های بومی انجام شد.در این پژوهش با توسل به روش‌های مردم‌شناختی شیوه‌های درمانی رایج در بین زرتشتیان مطالعه شد. میدان مطالعه شهر یزد و تمرکز اصلی به دو محله زرتشتی‌نشین نصرآباد و کثنویه یزد بود.امروزه، مانتره‌درمانی رایج‌ترین شیوۀ درمانی در میان زرتشتیان ...  بیشتر

قالی‌ طرح ناظم در فرآیند تغییر شیوه‌ی زندگی عشایر قشقایی از کوچ‌نشینی به اسکان مطالعه موردی : قالی‌های نقش ناظم بافت کانون‌های اسکان چشمه‌رحمان و گل‌افشان

محمد افروغ

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 189-214

https://doi.org/10.22054/qjik.2019.38567.1133

چکیده
  این مقاله حاصل یک فعالیت میدانی و در ارتباط با قالی طرح ناظم قشقایی است که در کانون‌های اسکان چشمه‌رحمان و گل-افشان در شهرستان سمیرم از توابع استان اصفهان، به انجام رسیده است. طرح ناظم یکی از برجسته‌ترین طرح‌ها در میان انواع طرح‌های رایج در نظام بافندگی قشقایی است که امروزه با رویکرد و ساختاری متفاوت از گذشته در جغرافیای قشقایی ...  بیشتر

تجزیه و تحلیل دانش بومی برداشت‌های چوبی در جنگل‌های زاگرس به‌منظور استفاده در اکوسیستم‌های باغی

یعقوب ایران منش؛ مهدی پورهاشمی؛ حسن جهانبازی گوجانی؛ ابوذر حیدری صفری کوچی

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 215-242

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.57142.1239

چکیده
  این مطالعه در استان چهارمحال و بختیاری و با روش گلوله برفی و مصاحبه با افراد سرشناس و نخبگان محلی و مشاهدات عینی انجام شد. به این منظور، مجموعاً 50 مصاحبه انجام و اطلاعات دریافتی با نوشتن نقطه نظرات و ضبط صوت و تصویر مستند شد. سپس با روش‌های تحلیل محتوی به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته شد. بر اساس نتایج پژوهش، مراحل تهیه زغال به‌شکل ...  بیشتر

هنر نساجی سنتی «کار و چاله» و روایتگری داستانهای «سلطانِ مار» توسط بانوان زرتشتی ایران

آزاده پشوتنی زاده

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 243-292

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.63040.1285

چکیده
  در گذشته، شغل مردان زرتشتی کشاورزی و دامپروری بود و بانوان زرتشتی رهروان قابلِ نسل‌های پیشین و بخصوص دورۀ ساسانی در هنر- صنعت ریسندگی و به تبع آن نساجی بودند تا به عنوان مکمل مشاغل مردانه به فرآوری محصولات غیرخوراکی (پشم، مو و کرک دام یا پنبه و رنگزاهای نباتی) بپردازند. پرورش کرم ابریشم و ابریشم‌ریسی نیز از مشاغل خانگی بانوان زرتشتی ...  بیشتر

واکاوی نمادها در ساختار تصویری قالیچه‌های نذری جیرفت

معصومه برسم؛ یوسف فاریابی

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 293-344

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.39705.1141

چکیده
  قالیچه‌های نذری در واقع نوعی قالیچه‌های‌ تصویری به ابعاد تقریبی 25در20 سانتیمتر هستند که در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع، روی مَقرب(سکوی وسط قدمگاه) گذاشته و یا گاهی اوقات بر دیواره قدمگاه آویزان می‌شوند، این قالیچه‌ها به عنوان عنصر آئینی، تزئینی و با هدف سپاسگزاری از برآورده شدن حاجات در اغلب قدمگاه‌های جنوب کرمان به ویژه حوزه جیرفت ...  بیشتر

شناخت و معرفی حرفه ی کفاشی سنتی و تولیدات آن در شهرستان بیرجند

لیلی خراشادیزاده

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 345-383

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.42241.1155

چکیده
  پایپوشهای سنتی، در گذر زمان همواره تحت تأثیر عواملی چون آب و هوا و شرایط اقلیمی هر منطقه، سنت‌ها، آداب و رسوم، شیوه زندگی و شغل و پیشه، در انواع مختلف و متفاوتی جلوه‌گر شده‌اند. زیبایی، تنوع در فرم، رنگ و جنس، و تناسب این سه مورد با شرایط اقلیمی و فرهنگی، و همچنین استفاده از مواد و مصالح طبیعی و بومی، از جمله ویژگی‌های آشکار این پایپوش‌ها ...  بیشتر

زنبورداری سنتی در ناحیة دینور استان کرمانشاه

مریم دهقان؛ محمد ابراهیم زارعی

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 385-419

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.43111.1157

چکیده
  ناحیة دینور در شرق استان کرمانشاه قرار گرفته است. ظاهر امروزی منطقه بیش از هرچیز، کشاورزی ماشینی را نشان می‌دهد. با این وجود، هنوز هم نشانه‌هایی از فعالیت‌های سنتی در گوشه وکنار آن مشاهده می‌شود. فراوانی گونه‌های بومی زنبورعسل به افزایش دانش انسان از این حشره و یافتن روش‌هایی برای بهره‌مندی بیشتر از آن انجامیده است. فرهنگ زنبورداری ...  بیشتر

بررسی شرایط آسایش حرارت داخلی خانه‌های تاریخی اقلیم گرم و خشک ایران (نمونه موردی: خانه عطارها در شهر کاشان)

مهدی اخترکاوان؛ سلوا فلاحی

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 421-452

https://doi.org/10.22054/qjik.2021.53823.1221

چکیده
  چکیده:پژوهش حاضر با هدف تحلیل استراتژیهای اقلیمی و رفتارهای حرارتی بکار رفته در بناهای تاریخی اقلیم گرم و خشک ایران انجام پذیرفته است. همچنین، ارزیابی میزان تأثیرات طراحی اقلیمی بناهای تاریخی این اقلیم در دستیابی به آسایش حرارتی از اهداف دیگر این پژوهش بوده است. در این پژوهش ضمن معرفی خانه عطارها در شهر کاشان به منظور دستیابی به استراتژیهای ...  بیشتر

مطالعه‌ی تطبیقی نحوه‌ی ساخت و اجرای هنر سیاه‌قلم ارامنه‌ی تبریز و مینای سیاه صابئین مندایی اهواز

سحر ذکاوت؛ خشایار قاضی‌زاده

دوره 7، شماره 13 ، فروردین 1399، صفحه 453-486

https://doi.org/10.22054/qjik.2020.48929.1180

چکیده
  سیاه‌قلم، شیوه‌ای تزئینی و آلیاژی از فلزات نقره، مس، سرب و گوگرد است و برای مشخص کردن نقوش در حکاکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تبریز و اهواز با اختلافاتی جزئی در ترکیبات ساخته و اجرا می‌شود. ابتدا فلز پایه شکل داده می‌شود و درنهایت روی اثر گرد سیاه‌قلم پاشیده و حرارت داده می‌شود تا تثبیت گردد. روبه فراموشی نهادن این هنر در بین ...  بیشتر