نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه پیام نور
2 کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور
3 دانشیار گروه علوم اجتماعی،دانشگاه پیام نور
چکیده
ایران تنها دربرگیرنده اقوام گوناگون نیست، در درون اقوام هم چندرنگی و چندگونگی حاکم است نه یکرنگی و تکصدایی. بخشی از کردهای ایران را اورامی ها تشکیل میدهند که در منطقه اورامان ساکن هستند. هدف این پژوهش بررسی موضوعات اجتماعی ترانههای فولکلور اورامان(اورامان) است .جامعه آماری شامل کتاب(آوازهایی اهورایی) که دربرگیرنده 4240 بیت شعر فلکلور نواحی اورامان است. روش پژوهش تحلیل محتوی کیفی کل متن است. نتایج پژوهش نشان داد که مسائل اجتماعی موردبررسی مشتمل بر موارد: مضامین رنج، عشق، محیطزیست ، مسائل دینی، سیاسی، آداب رسوم خانوادگی، نزاع، موضوعات اقتصادی، شئون اجتماعی، مفاهیم صنعتی،... ، و فراوانی کمی این مضامین مشخص کرد که مضامین رنج بیشترین درصد (72/29) و کمترین درصد فراوانی مربوط به مفاهیم صنعتی با (23/0) درصد بوده است. تحلیل ترانههای فولکلور نشان میدهد که دیالکتیکی میان ادبیات شفاهی وزندگی اجتماعی در جریان است و در صورت غیاب ادبیات رسمی ، ادبیات شفاهی رسالت بازتاب مشکلات و شادی جامعه را به دوش میکشد.
کلیدواژهها
الف) فارسی
- آریان پور، امیرحسین. (1380)، جامعهشناسی هنر، تهران: نشر گستره.
- احمد پناهی؛ پناهی سمنانی، محمد. (1382)، ترانه و ترانهسرایی در ایران، سیری در ترانههای ملی ایران، چاپ دوم، تهران: سروش.
- ارشاد، فرهنگ. (1391)، کندوکاوی در جامعهشناسی ادبیات، تهران: آگه.
- امینی کوروش. (1400)، افسانههای دیار ما، تیپشناسی افسانههای هورامی به روش آرنه تامپسون، تطبیق، تجزیهوتحلیل متن اصلی، جلد 1، 2، 3، سنندج: نشرتافگه.
- امینی، کورش. (1399)، تحلیل مضمون گورانیهای عاشقانه هورامی. دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، سال 8، شماره 34، مهر و آبان: 126-158.
- انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم. (1371)، گذری و نظری در فرهنگ مردم. تهران: اسپرک.
- برزگر خالقی، محمدرضا. (1388)، عاشقانههای کردی. کاوش نامه زبان و ادب فارسی، سال دهم، شماره 18: 210-223.
- ترابی، علیاکبر. (1370)، جامعهشناسی و ادبیات، تبریز: نوبل.
- خسروی، جمال؛ محمدزاده، حسین. (۱۳۹۹)، مقدمهای بر ترانههای کار در مناطق کردنشین، تهران: انتشارات رسانه تخصصی.
- ذوالفقاری، حسن. احمدی، لیلا. (1388)، گونه شناسی سرودههای ایران، ادب پژوهی، دوره 3، شماره 7 و 8: 143-170.
- ساروخانی، باقر. (1386)، فولکلور شناسی از روش تا معنی. فرهنگ مردم ایران، شماره 10.
- سیپک، ییری. (1385)، ادبیات فولکلور ایران، ترجمه: محمد اخگری، تهران: سروش.
- شاهمحمدی، خدیجه؛ روشنفکر، کبری؛ رسولی، حجت. (1395)، فرهنگعامه ایرانی در سفرنامه ابنبطوطه، فرهنگ و ادبیات عامه، سال 4 شماره 11: 153-173.
- شمس، اسماعیل. (1393)، فولکلور و تاریخ کرد، قم: مجمع ذخایر اسلامی، موسسه تاریخ علم و فرهنگ.
- شیری، فریاد. سعیدیان، رئوف. (1387)، صد سیاوچمانه سرودههای کردی. تهران: نشر مشکی.
- ضیغمی، رضا؛ باقری نسامی، معصومه؛ حقدوست اسکوئی، سید فاطمه و بادآور نیکروش، منصوره. (1387)، تحلیل محتوا، مجله فصلنامه پرستاری ایران، شماره 53 دوره 21. صص 41-52.
- قبادی، الهه. (1400)، فرآیند مرگ و سوگواری و مرثیهسرایی در روستای شجاعآباد، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر حسین محمدزاده، دانشگاه پیام نور سنندج.
- گرب، ادوارد. (1373)، نابرابری اجتماعی دیدگاههای نظریهپردازان کلاسیک معاصر، ترجمه: محمد سیاهپوش، چاپ چهارم، تهران: نشر معاصر.
- محمدزاده، حسین. (1397)، تحلیل مایگان مسائل اجتماعی در «ترانههای کار»،. زن در فرهنگ و هنر، دوره 10، شماره 2: 263-284.
- محمدزاده، حسین. (1396)، نوع و طبقهبندی ترانههای کار. دو فصلنامه دانشهای بومی ایران، شماره 7، بهار و تابستان: 75-106.
- ملکی، ابراهیم. (1389)، بررسی بازنمایی زنان در ترانههای فولکلوریک لکی و لری، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 49: 219-250.
- موسی پور بشلی، ابراهیم. (1392)، درآمدی به پژوهش در زیباییشناسی زندگی روزانه: اهمیت توجه به ادبیات، کتاب ماه ادبیات، شماره ۷۶ پیاپی 190: 36-40.
- نقوی، حسامالدین. (1395)، گونه شناسی و بسترهای اجتماعی ترانههای مردمی، مجله پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، شماره 12: 39-64.
- یوسفزاده، محمدرضا؛ معروفی، یحیی. (1388)، تحلیل محتوی در علوم انسانی (راهنمای عملی تحلیل کتابهای درسی)، تهران: سپهر دانش.
ب) کردی
- بەحری، ئەحمەد. (1999)، گەنجی سەر بە مۆر، زنجیرە بەیتی فۆلکلۆریی موکریان، مەهاباد: سەرأی هێمن.
- حفید، فاروق. (2002)، ههڵبژاردهیهک له گۆرانیی کوردی، سلیمانی: سهردهم.
- دارا، عوسمان. (2021)، عوسمان کهیمنهیی وسیاوچمانۀ ههورامان، سلیمانی: پیره میرد.
- فتاحی، ولی. (۱۴۰۰)، چریکه ئه هورایی، گۆرانیی هەورامی، چاپی دووهەم. مریوان: نشر زایهله.
- مینبهری، نایب. (1398)، زنجیره کتیبی فرهنگی وادبی، شماره یک، مریوان: زایهله.