نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر تهران
چکیده
منسوجات در عصر قاجار همچون هر دورة دیگر، کاربرد گسترده‌ای در زندگی روزمرة مردم داشته‌اند. هدف این پژوهش، بازیابی انواع کاربرد پارچه درخوان و مطبخ قاجاری در مرتبة اول و شناخت چگونگی شیوه‌های تزیین و تکمیل آنها در مرتبة دوم است. با این حساب مقالة حاضر در پی پاسخ به این پرسش است: چگونه می‌توان با استفاده از آرشیو دیجیتالی دانشگاه هاروارد، نسبت به بازیابی و تحلیل قطعات پارچه‌ای کاربردی در خوان و مطبخ قاجار اقدام نمود؟ این پژوهش تاریخی، با اتکا بر شیوة توصیفی ـ تحلیلی نسبت به نمونه‌گیری هدفمند از منسوجات قاجاری با کاربرد در آماده‌سازی خوراک و ضیافت آن اقدام کرد و نتیجه نشان داد: پارچه، نقش مؤثری در نگهداری وسایل مربوط به خوراک و پذیرایی آن دوره داشت که در بیشتر موارد با رودوزی زینت می‌شد. در معدود مواردی همچون سفره و دستارخوان، چاپ قلمکار بسیار کارآمد نشان می‌داد. هرچند ممکن بود در مصارف آشپزخانه‌ای از پارچه‌های منقوش مبتنی بر شیوه‌های بافت، استفاده شود اما کاربرد گستردة روشهای تزیینی تکمیلی به‌ویژه سوزندوزی و در مرتبة بعد چاپ قلمکار احتمالاً از ابعاد کوچک اکثر این قطعات، جلوة تزیینی و نمایشی آنها در ملاء عام و چه‌بسا پنهان داشتن کهنگی پارچة مصرفی در برخی نمونه-ها نشأت می‌گرفته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)