نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم محمدی ¹
• رضا رحیم نیا ²
• امیر محمد معززی مهر طهران ³

¹ گروه مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

² استادیار گروه مرمت و احیای بناهای تاریخی، دانشکده معماری و شهرسازی / دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

³ استادیار گروه مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

چکیده

میراث فرهنگی ناملموس پلی است که گذشته را به حال و حال را به آینده پیوند می‌دهد. توجه به میراث ناملموس هر قوم و ملتی در کنار میراث فرهنگی ملموس‌شان و حفظ آنها، امروزه بیش‌از پیش اهمیت پیدا کرده است. میراث ناملموس گرگان نیز از دیرباز تا به امروز با جریان داشتن در کانون‌های محله‌ای و شهری گرگان، یعنی تکایای شهر، هویت‌بخشی، پویایی و سرزندگی بافت‌ تاریخی گرگان را به ارمغان آورده است. مقاله حاضر با هدف «معرفی و مستند ساختن میراث ناملموس و فرهنگ زنده زیست بوم گرگان در ارتباط با کانون‌های شهری و محله‌ای شهر (تکایا)»، متکی بر اسناد مکتوب و شفاهی، از مسیر مطالعه اسنادی و مصاحبه، به ثبت و معرفی این میراث همواره در خطر فراموشی گرگان پرداخته است. مطالعه‌ای که نشان می‌دهد، برخی از این مواریث همچنان پویا (مانند توق‌بندان، حلیم‌پزی، صبح روسیاه و شام غریبان، اطعام دهی)، تعدادی از آنها دست‌خوش تغییر (مانند دسته‌گردانی، پامنبری، دسته‌چوبی) و بخشی از آن‌ها (مانند تعزیه زنان (رسم گفتگو) و اسکان فقرا) نیز به دست فراموشی سپرده شده‌اند. با توجه به رابطه هم‌بسته میان کالبد تکایا و میراث ناملموس شهر، این رابطه دوگانه خود موجبات حفاظت بهتر را فراهم آورده است.

کلیدواژه‌ها

• میراث فرهنگی ناملموس
• تکایا
• حفاظت
• گرگان

موضوعات

• دانش بومی