نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز
2 کارشناس ارشد مردم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز
چکیده
چکیده
پوشش زنان در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات بسیاری شده است. در بین پوشش زنان، چادر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تحولاتی که در شکل و نحوة استفاده کردن از این پوشش پدید آمده، همواره مورد توجه منتقدان و پژوهشگران بوده است. این پوشش در بسیاری موارد معرف شخصیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دینی فرد بوده و از این رو وجود یا عدم آن مورد بحث مداوم پژوهشگران میادین علوم اجتماعی قرار گرفته است.
در این نوشتار به بررسی و تحلیل دلایل تغییر شکل این پوشش، خصوصاً در دهه اخیر، پرداخته و تحول و تغییر آن را از چادر سنتی به اشکال و الگوهای جدید و طرح‌های امروزی مورد توجه قرار داده‌ایم.
پژوهش حاضر در یک محیط دانشگاهی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز) صورت گرفته و گروه مورد مطالعه آن از دانشجویان بین سنین 20 تا 35 سال انتخاب شده‌اند. با بهره‌گیری از روش کیفی و ژرفانگر (مردم شناسی) و با مشاهده مستقیم مشارکتی در زمینه تحقیق و با استفاده از منابع بیرونی (اسناد و مدارک کتابخانه‌ای) و ابزار تحقیق (دوربین عکاسی و فیلمبرداری و ضبط صوت و...) پژوهش به سرانجام رسیده است.
نتایج این نگاه مردم شناسی و پژوهش میدانی نشان می‌دهد که طی دهه اخیر، با تغییر شکل الگوهای چادر از سنتی به جدید، تفکرات جدیدی نسبت به چادر پیدا شده و با تغییر در شکل و اندازه چادرها با برخی از لایه‌های پنهانی در افکار دختران و زنان امروز روبرو می‌شویم، که در برخی از آنان موجب تاسف و در بعضی دیگر موجب بالندگی نسبت به زن بودنشان در جامعه مورد مطالعه شده است.
هر چند که مردم‌شناسی مقید به دادن راهکار یا پیشنهادات ویژه ازطرف پژوهشگران خود نیست و قضاوت در این امر و انجام امور بعد از پژوهش را از عمده کارهای برنامه‌ریزان فرهنگی می‌داند، ولی غافل از نتایج یافته‌های این پژوهش نیستیم که نتیجه آراء زنان و دخترانی است که از دور بر این داستان پر قیل و قال چادر یا حجاب اسلامی نظارت دارند.
نکته آخر اینکه در این نوشتار در یک چارچوب نظری از اندیشه‌های بزرگان مکتب کارکردگرایی به ویژه از بانی روش تحقیق میدانی یعنی برانیسلاو مالینوفسکی بهره‌ها برده‌ایم.
با وجود تغییرات و تحولات صورت گرفته در پوشش اسلامی، باز می‌توان گفت که زنان خود عاملان اصلی این تغییر و تحول هستند.
واژه‌های کلیدی:فرهنگ، حجاب، پوشش، چادر، چادر الگودار
چکیده
پوشش زنان در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات بسیاری شده است. در بین پوشش زنان، چادر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تحولاتی که در شکل و نحوة استفاده کردن از این پوشش پدید آمده، همواره مورد توجه منتقدان و پژوهشگران بوده است. این پوشش در بسیاری موارد معرف شخصیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دینی فرد بوده و از این رو وجود یا عدم آن مورد بحث مداوم پژوهشگران میادین علوم اجتماعی قرار گرفته است.
در این نوشتار به بررسی و تحلیل دلایل تغییر شکل این پوشش، خصوصاً در دهه اخیر، پرداخته و تحول و تغییر آن را از چادر سنتی به اشکال و الگوهای جدید و طرح‌های امروزی مورد توجه قرار داده‌ایم.
پژوهش حاضر در یک محیط دانشگاهی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز) صورت گرفته و گروه مورد مطالعه آن از دانشجویان بین سنین 20 تا 35 سال انتخاب شده‌اند. با بهره‌گیری از روش کیفی و ژرفانگر (مردم شناسی) و با مشاهده مستقیم مشارکتی در زمینه تحقیق و با استفاده از منابع بیرونی (اسناد و مدارک کتابخانه‌ای) و ابزار تحقیق (دوربین عکاسی و فیلمبرداری و ضبط صوت و...) پژوهش به سرانجام رسیده است.
نتایج این نگاه مردم شناسی و پژوهش میدانی نشان می‌دهد که طی دهه اخیر، با تغییر شکل الگوهای چادر از سنتی به جدید، تفکرات جدیدی نسبت به چادر پیدا شده و با تغییر در شکل و اندازه چادرها با برخی از لایه‌های پنهانی در افکار دختران و زنان امروز روبرو می‌شویم، که در برخی از آنان موجب تاسف و در بعضی دیگر موجب بالندگی نسبت به زن بودنشان در جامعه مورد مطالعه شده است.
هر چند که مردم‌شناسی مقید به دادن راهکار یا پیشنهادات ویژه ازطرف پژوهشگران خود نیست و قضاوت در این امر و انجام امور بعد از پژوهش را از عمده کارهای برنامه‌ریزان فرهنگی می‌داند، ولی غافل از نتایج یافته‌های این پژوهش نیستیم که نتیجه آراء زنان و دخترانی است که از دور بر این داستان پر قیل و قال چادر یا حجاب اسلامی نظارت دارند.
نکته آخر اینکه در این نوشتار در یک چارچوب نظری از اندیشه‌های بزرگان مکتب کارکردگرایی به ویژه از بانی روش تحقیق میدانی یعنی برانیسلاو مالینوفسکی بهره‌ها برده‌ایم.
با وجود تغییرات و تحولات صورت گرفته در پوشش اسلامی، باز می‌توان گفت که زنان خود عاملان اصلی این تغییر و تحول هستند.
کلیدواژه‌ها
- فؿگط ذب مًب ،ُ انغط؛ هحوسقطفٗ، ووبل .ٖ ) 1390 (، ا سًبى ض بٌسی عو هَی ،
ت طْاى: ا تًکبضات ؾوت.
- فؿگط ذب مًب ،ُ انغط. ) 1373 (، هردم ض بٌسی )ر شٍ، بیصٌ، تجرب (ِ، ت طْاى:
کًط قت تبة، ت طْاى.
- فل پ٘ ضَ ثبغجبى ػًاز، ؾَٗف؛ ضضب ،ٖٗ انغط. ) 1388 (، حجبة آزادی یب اسبرت، ت طْاى.
- ض ب٘ء پ ضَ، خل ل٘. ) 1320 (، پ ضَبک ز بًى ایرا یً، ت طْاى.
- ز ضٍاتً، لٍٗ. ) 1378 (، تبض دٗ توسى، ت طْاى: ا تًکبضات فلو ،ٖ فط گٌّ .ٖ
- غ ج٘ ،ٖ ه طْآؾب. ) 1378 (، طّت سّار سبل پ ضَبک اق اَم ایرایً، ت طْاى: کًط طّ٘ه سٌ.
- هت ی٘، پ و٘بى. ) 1382 (، دا طً بٌه ایرا یًکب، ت طْاى: ا تًکبضات اه ط٘وج ط٘.
- اؾلاهل ،َ قً و٘ ز گٗطاى، ) 1389 (، حرین ریحب ،ًِ ت طْاى: کًط گًبض ضًَ.
- شوبء حٗ .ٖ٘ ) 1337 (، پ ضَبک ز بًى ایراى در د رٍ قبجبر ، ت طْاى.
- هحوسپ بٌ ،ُ ث بٌْم. ) 1386 (، ک یْ دیبر، ت طْاى: ا تًکبضات ؾجعاى، چبح ز مٍ.
- ال اَى وبض، ؾ س٘ حؿ ی٘. ) 1390 (، چرا حجبة، ت طْاى: ا تًکبضات ف اَز.
- عل فَ ،ٖ هحو زَ. ) 1372 (، پذر پسر، ت طْاى: کًط فلن.
- پ ضَ فجسال ،ِ حجت٘ ال .ِ ) 1384 (، تخت جوطیذ از گًب یّ دیگر، ت طْاى: اتًکبضات ول طْ.
- ض حٍ الاه ،ٌٖ٘ هحو زَ. ) 1384 (، زهی فر گٌّ ض بٌسی، ت طْاى: ا تًکبضات فغبض.
- پب فًَ ، ه ک٘ل؛ ه ک٘ل پطى. ) 1386 (، فر گٌّ هردم ض بٌسی، تطخو :ِ انغط فؿگط ذب مًب ،ُ ت طْاى: ا تًکبضات ؾوت.
- فى ،َّٖ بًنط. ) 1388 (، تبریخ ا ذًیط ظًری بّی ا سًبى ض بٌسی، ت طْاى: کًط .ًٖ
فرهنگ پوشش زنانه نسد بانوان ... 51
ه بٌبع فرا سً یَ ا گًلیسی
- Variations et usages du Voile dans deux villesd' Iran. Par Anny TUAL
- Algar, Hamed, (1991). Religiouns forces Twentieth century Iran,
the Cambridge History of Iran Cambridge university press, vol 7.
ه بٌبع ای تٌر تًی
- http:// tv5. Irib.ir/Tehran/html/. Newteh/mogheyat.asp
- www.iauctb.ac.ir
- http://tebyannet.ir
55
)