نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد بیماری‌شناسی گیاهی دانشگاه زابل

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشیار مرتعداری دانشگاه منابع طبیعی گرگان

چکیده

دانش بومی حاصل قرن‌ها تجربه زندگی بشر در این کره خاکی است که از اجداد خود به ارث برده است و یا در دوره زندگی خود به صورت تجربی به دست آورده یا بر آن افزوده و مخصوص هر زیست بوم است. قارچ‌های دنبلان صحرایی گروهی از قارچ‌های خوراکی می‌باشند که به شکل غده‌ای در زیر سطح خاک در نواحی گوناگون ایران و دنیا رویش دارند. این قارچ‌ها از گذشته‌های خیلی دور به عنوان یکی از مطبوع‌ترین قارچ‌های خوراکی توجه انسان‌ها را به خود جلب کرده‌اند. در سال‌های اخیر در کشورهای گوناگون قارچ‌های دنبلان علاقه‌مندان زیادی در زمینه گوناگون دانش نوین و پرورش آن‌ها کسب کرده است. در ایران نیز چند سال اخیر مطالعاتی در زمینه شناسایی گونه‌های گوناگون به عمل آمده است، اما فعالیت خاصی در حوزه پرورش این دسته از قارچ‌ها وجود ندارد. دانش بومی بستری برای دانش نوین است، در واقع دانش بومی سرشار از ایده‌ها و مسائل ریز برای جستجو و کنکاش است، اما به دلیل نبود ابزار کافی، فقط در سطح مشاهده با چشم غیر مسلح پیشرفت می‌کند. در صورتی که در زمینه قارچ خوراکی دنبلان صحرایی دانش بومی به آن حد پیشرفت کرده است که گونه‌های گوناگون قارچ دنبلان و اختصاصیت میزبانی را دقیقاً تفکیک می‌کند. بر اساس دانش بومی، مردم توانایی تعیین دقیق موقعیت و زمان رویش قارچ دنبلان را کسب کرده‌اند. در صورتی که مطالعات نوین با طی وقت و هزینه‌های زیاد به موارد جزیی آن پی برده است. دانش بومی به خوبی ارتباط تکاملی میان قارچ دنبلان صحرایی و میزبان گیاهی را پی برده‌اند، که اکنون پس از یک قرن تحقیق روی گونه‌های گوناگون از قارچ‌ها و همزیستی‌های موجود با استفاده از روش‌های مولکولی به مسائل خاص میزبانی و تکاملی پی برده‌اند

کلیدواژه‌ها

 
بارانی، حسین. (1385)، تقویت و غنی سازی واژه نامه‌های علمی و تخصصی: با استفاده از دانش و فن آوری‌های سنتی. فصلنامه علوم اجتماعی.
- کمکی، امان محمد؛ محمد، سالاری؛ خلیل بردی، فتوحی‌فر؛ ناصر،‌ پنجه‌که. اطلاعات جدیدی از گونه‌های قارچی موسوم به دنبلان صحرایی در ایران. دانش گیاهپزشکی (در حال داوری).
- امیری، شامحمد؛ توان، منیژه. (1389)، رستنی‌های مشترک ایران و ترکمنستان با اسامی علمی، انگلیسی، فارسی و ترکمنی، 113 صفحه، انتشارات مختومقلی فراغی.
-Abu-Rabia A (1983). Folk Medicine Among the Bedouin Tribes in theNegev. Jerusalem: The Jacob Blaustein Institute for DesertResearch. p. 17.
-Akyuz, M., Kirbag, S. and Kursat, M. (2012). Ecological aspects of thearid and semi-arid truffle in Turkey: evaluation of soil characterestics, morphology, distribution and mycorrhizal relationship, Turk J Bot, 36: 386-391.
-Al-Delaimy KS (1977). Protein and amino acid composition of truffle.Jinst Can. Sci. Technol. Ailment 10:221-222.
-Al-Qarawi, A.A. and Mridha, M.A.U., 2012. Status and Need of Research on Desert Truffles in Saudi Arabia. Journal of Pure and Applied Microbiology. Vol. 6(3), p. 1051-1062.
-Alsheikh, A. M. and J. M. Trappe. Desert truffles: the genus Tirmania. 81:83-90, Transaction British Mycological Society, 1983a.
-Alsheikh, A. M. and J. M. Trappe. (1925). Taxonomy of Phaeangium lefebvrei; a desert truffle eaten by birds. 61:1919. Canadian Journal of Botany, 1983b.
-Alsheikh, A. M. (1994). Taxonomy and Mycorrhizal Ecology of Desert truffles in the genus Terfezia. Doctoral thesis, Oregon State University, USA,pp. 241.
-Ammarellou, A., Smith, M. E., Tajick, M. A. and Trappe, J. M.) 2011). The phylogenetic placement of Picoa, with a first report on Picoa lefebvrei(Pat.) Maire (=Phaeangium lefebvrei) from Iran. Int. J. Environ. Res., 5(2):509-514.
-Bokhary, H.A., Suleiman, A.A., Basalah, M.O. and Parvez, S., (1987). Chemical composition of desert truffle from Saudi Arabia. C Inst F Sco Technol, 20: 336-341.
-Castellano, M.A. and Turkoglu, A. (2012). New record of truffle taxa in Tuber and Terfezia from Turkey. Turk J Bot, 36: 295-298.
-Claridge, A. W., Cork, S.J. and Trappe, J.M. (2000). Diversity and habitat relationships of hypogeous fungi. I Study design, sampling techniques and general survey results. Biodivers Conserv, 9: 1510172.
-Claridge, A.W., Robison, A.P., Tanton, M.T. and Cunningham, R.B. (1993). Seasonal production of hypodeal fungal sporocarps in a mixed-species eucalypt forest stand in south-easten Australia. Aust J Bot, 41: 145-167.
-Comandi, O., Conta, M. and Rinaldi, A.C. (2006). An Overview of Cistus ectomycorrhizal fungi. Mycorrhiza, 16: 381-395.
-Daneshpazhuh, B. (1991). Two new species of hypogeous Ascomycetes (truffle). in Iran, Proceeding of 10th Iranian Plant Protection Congress, Kerman, Iran, P. 123.
-Elinoar Shavit, Efrat Shavit. (2013). Desert Truffles. Chapter: The Medicinal Value of Desert Truffles. Soil Biology Volume 38, 2014, pp 323-340.
-Goldstein MH, Kowaski RP, Gorden YJ. (1999). Emergingfluoroquinolone resistance in bacterial keratitis: a 5-year review.Ophthalmology 106: 1313-1318.
-Honrubia M, Cano A, Molina-Niñirola C. (1992). Hypogeous fungi from southern Spanish semi-arid lands. Persoonia 14(4):647–653.
-Janakat S; Al-Fakhiri S; Sallal AK. (2004). A promising peptide antibioticfrom Terfezia claveryi aqueous extract against Staphylococcusaureus in vitro. Phytother. Res. 18:810-813.
-Janakat, S. and Nassar, M. (2010).Hepatoprotective activity of desert truffle(Terfezia claveryi) in comparison with theeffect of Nigella sativa in the rat. PakistanJournal of Nutrition, 9: 52-56.
-Jatoi SM, Qureshi MA, Laghari NA (2002). Etiologic diagnosis ofulcerative keratitis. Pak. J. Ophthalmol. 18:40-3.
-Kagan-Zur, V., (2001). Terfezias, a Family of Mycorrhizal Edible Mushrooms for Arid Zones. Combating Desertification with Plants, Instutes for Applied Research, Ben-Gurion University. Israel, pp 45-53.
-Kagan-Zur, V., Roth-Bejerano, N., Sitrit, Y., and Morte, A. (2013). Desert truffles: phylogeny, physiology, distribution and domestication (Vol. 38). Springer Science & Business Media.
-Kalotas, A. P. (1996). Aboriginal Knowledge of Fungi. Pages 269–295 in K. Mallet and C. Grgurinovic, eds., Fungi of Australia Vol. 1B, Introduction—Fungi in the Environment. Australian Biological Resources Study, CSIRO Publishing, Canberra, Australia.
-Læssøe, T. and K. Hansen. (2007). Truffle trouble: what happened to the Tuberales?. 110: 1075- 1099, Mycological Research.
-Leistner, O. A. (1967). The Plant Ecology of theSouthern Kalahari. Republic of South AfricaBotanical Research Institute Botanical SurveyMemoir 38:1–172.
-Mandeel, Q.A. and Al-Laith, A.A., (2007). Ethnomycological aspects of the desert truffle among native Bahraini and non-Bahraini people of the kingdom of Bahrain. J Ethnopharmacol, 110: 118-129.
-Mills, M. G. L. (1990). Kalahari Hyenas. TheBlackburn Press, Caldwell, New Jersey.
-Morte A, Lovisolo C, Schubert A (2000). Effect of drought stress on growth and water relations of the mycorrhizal association Helianthemum almeriense-Terfezia claveryi. Mycorrhiza 10:115–119.
-Mostowfizadeh-Ghalamfarsa, R. and S. Jamali and Z. Banihashemi. (2010). Molecular phylogeny of three desert truffles from Iran based on ribosomal genome. 11(2): 151-162, Rostaniha.
-Mshigeni, K. E. (2001). The Cost of Scientific and Technological Ignorance with Special Reference to Africa’s Rich Biodiversity. University of Namibia, Windhoek, Namibia.
-Olivier FH (2003). Bacterial corneal diseases in dogs and cats. Clin.Technol. Small Anim. Pract. 18:193-198.
-Omer, E.A., Smith, D.L., Wood, K.V., El-Menshawi, B.S. (1994). The volatiles of desert truffle:Tirmania nivea. Plant Foods Hum. Nutr., 249-247: 45.
-Patel, S. (2012). Food, Health and Agricultural Importance of Truffles: AReview of Current Scientific Literature. Current Trends in Biotechnology and Pharmacy, Vol. 6 (1): 15-27.
-Schoeman, A. (2008). A Feast of Fungi.
     http://www.holidaytravel.com.na/index.php?fArticleId=505(14April 2008).
-Skies DJ, Brown K, Cooper TW, (2007). Prospective comparison ofmethicillin susceptible and methicillin resistant community associatedS. aureus, infections in hospitalized patients. J infect. 54(5):427-34.
-Thomas, E. M. (1974). The Harmless People. Alfred A. Knopf, New York.
-Trappe, J., Claridge, A., Arora, D.and Smit, A., (2008). Desert Truffles of the African Kalahari: Ecology,Ethnomycology, and Taxonomy. Economic Botany, 62(3): 521–529.
-Tswalu Kalahari Reserve News. (2008). Fungus mirabilis.
http://www.tswalu.com/ViewNews. asp?ID=9 (15 April 2008).
-Yousef H. Aldebasi, Salah M. Aly, Manzoor A. Qureshi, and Habeeb Khadri. (2013). Novel antibacterial activity of Terfizia claveryi aqueousextract against clinical isolates of corneal ulcer. African Journal of Biology. Vol. 1 (2), pp. 073-078.