نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت
چکیده
معیشت ایرانیان در طول تاریخ با کشاورزی و مزرعه‌داری گره‌خورده بود و زمین‌داران بزرگ و اربابان از طبقه نجبا و طبقات بالای اجتماعی محسوب می‌شدند. منابع، اسناد تاریخی و باستان‌شناختی وجود دارند که آثار مرتبط به میراث کشاورزی در پهنه فرهنگی ایران را نشان می‌دهند. تعدادی از آن‌ها مربوط به مزارعی هستند که از قرون اولیه اسلامی تا دوره پهلوی شکل گرفتند و قرن‌ها مورد بهره‌برداری اقتصادی و معیشتی قرار داشتند. آن‌ها دارای 4 نوع نظام مالکیتی وقفی، اربابی، دولتی و شاهی بودند و سپس تعدادی از آن‌ها در دوره قاجار و پهلوی تحت مالکیت اربابی قرارگرفتند. این نوع از مالکیت در مواجهه با تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در این دوران و پس از آن موجب ایجاد تغییرات کالبدی و کارکردی در مزارع تاریخی شده و هویت و اصالت آن‌ها را دچار چالش کرده است.
مسئله اصلی مقاله نیاز به شناخت عمیق‌تر درباره ارتباط بین مالکیت اربابی و زیستِ مزارع ایرانی در دوره قاجار و پهلوی است. این منظور با معرفی عوامل تأثیرگذار برآن از طریق رهیافت تفسیری و راهبرد تفسیری تاریخی انجام خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)