دانش بومی
محمد افروغ
چکیده
دست‌بافته‌های ایلی و عشایری، بخشی از نظام بافندگی و نمودی برجسته از هنرهای بومی این قشر است که در ساحت هنری و تجسمی، قابل توجه است. در این میان، دست‌بافته‌های کرمانجی در شمال خراسان بخشی از این نظام است که در بُعد زیباشناختی(طرح و نقش و رنگ)، از ظرفیت و قابلیت‌های دیداری(بصری) برخوردار است. از این‌رو، فرآیند آراستن متن دست‌بافته‌ها ...
بیشتر
دست‌بافته‌های ایلی و عشایری، بخشی از نظام بافندگی و نمودی برجسته از هنرهای بومی این قشر است که در ساحت هنری و تجسمی، قابل توجه است. در این میان، دست‌بافته‌های کرمانجی در شمال خراسان بخشی از این نظام است که در بُعد زیباشناختی(طرح و نقش و رنگ)، از ظرفیت و قابلیت‌های دیداری(بصری) برخوردار است. از این‌رو، فرآیند آراستن متن دست‌بافته‌ها در پرتو مفهوم ساده‌بافی، ذهنی‌بافی، به سامان می‌رسد و دست‌آورد آن شکل‌گیری نقوشی است با ماهیت هندسی و شکسته. به‌واسطه نوع و ریخت نقش، سبک و قالب بیانی از اشکال و فرم‌ها به‌وجود می‌آید که از منظر تجسمی و دیداری می‌توان آن‌ها را در دو سبک انتزاعی و تجریدی، تعریف نمود. این رهیافت برای تمامی نقوش دست‌بافته‌های عشایری قابل تبیین است. از این رهگذر، پرسش مطروحه این است که انواع نقوش دست‌بافته‌های کرمانج کدام است و ویژگی‌های شاخص و معیارهای اطلاق سبک‌های انتزاعی و تجریدی به نقش‌ها و طرح‌های مذکور چیست؟ شناسایی، طبقه‌بندی و تحلیل انواع نقوش انتزاعی و تجریدی در دست‌بافته‌های کرمانج، هدف این پژوهش است. تحقیق پیش رو از نوع کیفی و توسعه‌ای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. هم‌چنین شیوه گردآوری داده‌ها از نوع کتابخانه‌ای است. تحقیق پیش رو از نوع کیفی و توسعه‌ای و روش تحقیق
دانش بومی
منصور شاه‌ولی
چکیده
هدف مقاله، تبیین معنی‌شناختی فرایند یادگیری اعضای یاریگری واره از واقعیات محیط، اجتماع و اقتصاد زیست روزانه آنان است که بر رابطه تجربه-ذهن-زبان اعضا در کُنش با این سه مبتنی است. مطالعه این هدف، ابتدا با یک تفکّر سه‌گانه و سپس دو روش اسنادی و تأویل فرایند تبدیل "مفاهیم انتزاعی" به "نمادهای عینی" برای کشف معنا در فرایند شناخت و یادگیری ...
بیشتر
هدف مقاله، تبیین معنی‌شناختی فرایند یادگیری اعضای یاریگری واره از واقعیات محیط، اجتماع و اقتصاد زیست روزانه آنان است که بر رابطه تجربه-ذهن-زبان اعضا در کُنش با این سه مبتنی است. مطالعه این هدف، ابتدا با یک تفکّر سه‌گانه و سپس دو روش اسنادی و تأویل فرایند تبدیل "مفاهیم انتزاعی" به "نمادهای عینی" برای کشف معنا در فرایند شناخت و یادگیری اعضای واره بکار برده شد زیرا، دانش روستاییان و عشایر مستقل از اندیشه آنان نیست. نتایج نشان داد که اولا، کسب مفاهیم انتزاعی توسط اعضا و کُنش مجدّد آنان با محیطهای سه‌گانه مذکور در زیست روزانه با ابزار در دسترس، به شناخت و یادگیری جدید میانجامد؛ ثانیا، تداوم کنش، یادگیری بیشتر را برای توسعه روستا و عشایر به دنبال دارد. بنابرین، معنی شناسی، سویه نو انسان شناسی یاریگری، توسعه روستائی و عشایری را تسریع می کند.. پیشنهاد می‌شود مطالعات این دو حوزه با همکاری اندیشمندان علوم اجتماعی، شناختی و رایانه، برای هوشمندسازی توسعه جوامع بهطورعام و روستا و عشایر بهطور خاص با الگوی این مقاله بسترسازی شود."،
دانش بومی
سامرا سلیم پور؛ امیر انوری مقدم
چکیده
سیاه چادر یکی از ارکان هویتی زندگی عشایری است که عموماً از مواد اولیه بوم آورد تهیه می‌شود. سیاه چادربافی نیز همچون نیاز به تأمین امنیت و خوراک در یک زندگی عشایری با روحیه تعاون و همیاری افراد ایل پیوند خورده است. مطالعه پیش رو بر هنر سنّتی سیاه چادربافی روستای سِیدال از توابع شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی متمرکز شده است. هنری ...
بیشتر
سیاه چادر یکی از ارکان هویتی زندگی عشایری است که عموماً از مواد اولیه بوم آورد تهیه می‌شود. سیاه چادربافی نیز همچون نیاز به تأمین امنیت و خوراک در یک زندگی عشایری با روحیه تعاون و همیاری افراد ایل پیوند خورده است. مطالعه پیش رو بر هنر سنّتی سیاه چادربافی روستای سِیدال از توابع شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی متمرکز شده است. هنری که در آن مردان روستا پا به پای زنان بافنده در کار نخ ریسی، چله دوانی، دوخت نوارهای سیاه چادر و برپایی آن مشارکت دارند. هدف این جُستار علاوه بر حفظ میراث فرهنگی ناملموس، معرفی شیوه عملی هنر سنّتی سیاه چادربافی روستای سیدال است. علاوه بر این، مهمترین پرسش این پژوهش آنست که چگونه مهارت سیاه-چادربافی با قدمتی 200 ساله در روستای سیدال بر شیوه معیشت و زیست بوم ساکنانش موثر بوده است؟ روش این پژوهش علاوه بر مستندات کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی و مصاحبه با افراد هنرمند و خبره منطقه است. نتایج نشان میدهد که ساکنان روستای سیدال با استفاده از موی بز حاصل از دامپروری و نیروی تجربه بافندگان هنرمند اقدام به بافت سیاه چادرهایی بسیار با کیفیت مینمایند که علاوه بر تأمین نیاز‌های استان به کشورهای همسایه نیز صادر می‌شود.
دانش بومی
زهرا خداداد؛ پژمان دادخواه
چکیده
شیشه ماده‌ای منحصربه‌فرداست که توسط شیشه‌گر حیاتی مجدد بخشیده می‌شود. پیشینه شیشه‌گری درایران به هزاران سال قبل بر می‌گرددکه با ظهور اسلام وارد مرحله جدیدی شد. سده‌های سوم تا ششم ه.ق از مهمترین ادوار شیشه‌گری، عصر اسلامی به‌شمار می‌رود. پژوهش پیش‌رو به مطالعه تطبیقی و بررسی عطردانهای شیشه‌ای دوران اسلامی با تکیه بر مطالعات ...
بیشتر
شیشه ماده‌ای منحصربه‌فرداست که توسط شیشه‌گر حیاتی مجدد بخشیده می‌شود. پیشینه شیشه‌گری درایران به هزاران سال قبل بر می‌گرددکه با ظهور اسلام وارد مرحله جدیدی شد. سده‌های سوم تا ششم ه.ق از مهمترین ادوار شیشه‌گری، عصر اسلامی به‌شمار می‌رود. پژوهش پیش‌رو به مطالعه تطبیقی و بررسی عطردانهای شیشه‌ای دوران اسلامی با تکیه بر مطالعات اسنادی با رویکرد تاریخی به شیوه توصیفی- تحلیلی،در پی پاسخ بهاین پرسش که از لحاظ بصری دارای چه ویژگی‌های بوده و آیا متاثر از هنر قبل از اسلام است؟ تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن بر حکومتهای همزمان و بعد از خود چگونه بوده است؟ بررسیها نشان میدهد که این اشیاء به شدت تحت تاثیر هنر و فرهنگ دوره ساسانی و استفاده از جانوران مورد توجه آن زمان، از جمله عقرب، گربه، اسب و بدن و سر پرندگان بوده است.اشیاء براساس تخیل هنرمند ترکیب و ساخته شده است. به نظر می‌رسد هنرمندان آموزشهای تخصصی را از صنعتگران سوری که در سامرا تحت تسلط ساسانیان بود، دیدهاند و هم‌چنین آثار بدست آمده در دیگر مناطق جهان نشان میدهد هنرمندان ایرانی با خلق آثار رمزآلود و زیبا، صنعتگران و هنرمندان سوریه و عراق را تحت تاثیر قرار داده تا آن‌ها نیز در سده‌های بعد مشابه آن را بسازند
دانش بومی
المیرا شعربافی؛ حمیدرضا رضایی؛ صادق صالحی؛ محمد صادق فرهادی نیا؛ مریم شهبازی
چکیده
رابطه تاریخی انسان و طبیعت از طریق دانش بومی اکولوژیک قابل معرفی و بررسی است که این دانش در سیاستگذاری حفاظت کاربرد داشته و باید در حفاظت دولتی و رسمی در نظر گرفته شود. این مطالعه با هدف بررسی رابطه مردم محلی منطقه هیرکانی با گونه‌های پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای و گرگ در سه منطقه تحت حفاظت محیط‌زیست در استان‌های گیلان و مازندران با ...
بیشتر
رابطه تاریخی انسان و طبیعت از طریق دانش بومی اکولوژیک قابل معرفی و بررسی است که این دانش در سیاستگذاری حفاظت کاربرد داشته و باید در حفاظت دولتی و رسمی در نظر گرفته شود. این مطالعه با هدف بررسی رابطه مردم محلی منطقه هیرکانی با گونه‌های پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای و گرگ در سه منطقه تحت حفاظت محیط‌زیست در استان‌های گیلان و مازندران با رویکرد قومنگاری انجام شد. طی مصاحبه با بیش از 40 فرد مطلع محلی و برگزاری جلسات گروهی، سوالاتی شامل شناخت عمومی از گونهها، باورها و داستانها، استفاده از اجزاء بدن و روشهای شکار و دورکردن از داراییها پرسش شد. نتایج حاکی از تجربه و دانش بالای مردم محلی نسبت به طبیعت و حیاتوحش پیرامون خود است. به دلیل حمله پلنگ و گرگ به دام و عدم جبران خسارت، دید منفی نسبت به این گونهها بهویژه گرگ وجود دارد. استفاده از اجزاء بدن خرس بهویژه چربی در بین هر سه اجتماع جنگلنشین مورد بررسی شنیده شد و جنگلنشینان تالش داستانها و اسطورهای مختلفی را بهطور مشخص در مورد گونه گرگ و خرس نقل قول کردند. توجه به پیشینه باوری مثبت و منفی نسبت به این گونهها در برنامهریزیهای آموزشی می‌تواند به حفاظت موثر در این مناطق بینجامد.
دانش بومی
عمار احمدی؛ وحید رشیدوش؛ یعقوب شربتیان
چکیده
صنعت گردشگری پدیده‌ای باستانی در جوامع انسانی بوده که به مرور زمان در مراحل تاریخی مختلف به موضع اقتصادی، اجتماعی و اکولوژی خود دست یافته است. گردشگری روستایی نیز جزئی از صنعت گردشگری به حساب می‌آید که می‌تواند با برنامه‌ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت‌ها و محدودیت‌های گردشگری روستایی نقش موثری در توسعه این مناطق و در نتیجه ...
بیشتر
صنعت گردشگری پدیده‌ای باستانی در جوامع انسانی بوده که به مرور زمان در مراحل تاریخی مختلف به موضع اقتصادی، اجتماعی و اکولوژی خود دست یافته است. گردشگری روستایی نیز جزئی از صنعت گردشگری به حساب می‌آید که می‌تواند با برنامه‌ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت‌ها و محدودیت‌های گردشگری روستایی نقش موثری در توسعه این مناطق و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی بر عهده داشته باشد. موضوع مهم و هدف اساسی در این پژوهش، دانش بومی و رابطه آن با مسئله توسعه گردشگری در روستای داشکسن شهرستان مشکین‌شهر استان اردبیل است. چارچوب نظری تحقیق استوار است بر استفاده از مکتب کارکردگرایی با تکیه بر نظریه نیازها و مکتب ساختارگرایی. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کیفی، به لحاظ عمق از نوع تحقیق ژرفانگر است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها عبارتند از: کتاب‌ها، مقاله‌ها علمی و پژوهشی، اطلس‌ها و نقشه‌های جغرافیایی، دوربین فیلم‌برداری، دوربین عکاسی، دستگاه ضبط صدا و مصاحبه، فیش و دفترچه یادداشت. یافته‌های این پژوهش، دانش بومی آسیاب‌های آبی سنتی (دییرمان و دییرمانچلیق) و ساختار و کارکرد امروزی آن بین مردم این روستا و رابطه آن‌ها با توسعه گردشگری در روستای داشکسن می‌باشد.
دانش بومی
مهدی پیرحیاتی
چکیده
پل‌ها در سرزمین کوهستانی ایران به عنوان بناهایی با معماری بومی از دوران پیش از تاریخ وجود داشته‌اند. پل‌ها با تغییرات زندگی بشر و فن‌آوری‌های جدید دست‌خوش تغییر و تحول گردیده و در هر زمان با توجه به نیاز‌های آن دوران ساخته می‌شده است. عبور از رودخانه‌های دائمی و پرآب لرستان که در میان دره‌های عمیق جریان دارند بدون استفاده از ...
بیشتر
پل‌ها در سرزمین کوهستانی ایران به عنوان بناهایی با معماری بومی از دوران پیش از تاریخ وجود داشته‌اند. پل‌ها با تغییرات زندگی بشر و فن‌آوری‌های جدید دست‌خوش تغییر و تحول گردیده و در هر زمان با توجه به نیاز‌های آن دوران ساخته می‌شده است. عبور از رودخانه‌های دائمی و پرآب لرستان که در میان دره‌های عمیق جریان دارند بدون استفاده از پل آسان نبوده است. چندکتیبه باقیمانده در محل چند پل تاریخی لرستان گواه این ادعا است که بدرابنحسنویه در قرن چهارم هجری پلهای عظیمی را بر روی رودخانه‌های لرستان، به خصوص رودخانه کشکان، بنا نهاده بود. از این رو هدف این پژوهش معرفی یکی از سازههای آبی مهم در حوزۀ زاگرس و خوانش و فهم تکنیکها و دانش بومی رایج پلسازی در این دوران با استناد به مدارک و شواهد تاریخی، از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی با استفاده از رویکرد تفسیری و راهبرد کیفی است. پژوهش با تمرکز بر روی 4 نمونه مطالعاتی ضمن دستیابی به شاکله اصلی ساختار کالبدی مشترک پلهای مذکور، خوانش تکنیک و دانش بومی آن‌ها را که شامل بسترسازی و پی سازی، فنآوری ساخت پایهها، تشابه سطح گذر و راه-گذر و تکنیک بومی تاقهای وسیع در دهانههای عریض بود، مشخص نمود.
